Maşya ve Maşyana

Zerdüştlüğe göre ilk erkek ve kadın

Maşya ve Maşyana, Zerdüşt kozmogonisine göre üreyerek insan ırkını doğuran ilk erkek ve kadındır.

Maşya ve Maşyana'nın bir illüstrasyonu.

Etimolojisi değiştir

İsimler Avestacadır ve nominal olarak mašyā ve mašyānē olarak çevrilmiştir ancak diğer Avestaca sözcüklerde olduğu gibi, hecelemeler (ve dolayısıyla harf çevirisi) el yazmasından el yazmasına değişiklik gösterir. Mašyā bu nedenle maṣ̌iiā veya maš́iiā veya mašiiāi (ve varyantları) olarak da görünebilir.

Orijinal ve etimolojik olarak Mašyā "ölümlü varlık" anlamına gelir çünkü Eski Farsçada martya, Farsçada mard ve hatta Sanskritçede martya da "ölümlü" ve dolayısıyla "insan" anlamına gelir. Avestaca ve Sanskritçede "ölüm" kelimesinin kökü mar, mr ("ölmek") idir. Türevleri merethyu/mrtyu "ölüm" anlamına gelir; mareta ve maretan "ölümlü" ve ardından maşya, "insan" anlamına gelir.

Mit değiştir

Bundahişn'de anlatılan yaratılış mitine göre, Ohrmuzd'un (Ahura Mazda) altıncı yaratılışı, ne erkek ne de dişi olan ilkel canavar Gayomart'tır (Gayamarətan). Mutlak Karanlıkta yaşayan Kötülük Ruhu Ahriman (Angra Mainyu), Ohrmuzd'un yarattığı her şeyi yok etmeye çalışır ve Gayomard'ı öldürmesi için şeytan Jeh'i (Jahi) gönderir. Bunda başarılı olur ancak ay (Mah) hayvan ölmeden önce tohumunu ele geçirir ve bundan sonra tüm hayvan yaşamı ondan çoğalır. Gayomard'ın cesedinden, tohumları tüm bitki yaşamının kökeni olan ve dallarından Maşya ve Maşyana'nın büyüdüğü bir ağaç büyür.

Ohrmuzd'a Ahriman ile olan savaşında yardım edeceklerine söz verirler ve Dünya'nın etrafına dağılan ve insanlığın ırkları haline gelen on beş çift ikiz doğururlar.

Teoriler değiştir

Ask ve Embla'nın Hint-Avrupa bağlantısı oldukları ileri sürülmüştür. İskandinav mitolojisinde Ask ve Embla, ağaçlardan yaratılan ve üç tanrı tarafından çeşitli yaşam armağanları verilen ilk erkek ve kadındır. Benjamin Thorpe konuyla ilgili şunları yazmıştır: "Grimm; amr, ambr, aml, ambl, çalışkan emekçiden gelen embla, emla kelimesinin meşgul bir kadını ifade ettiğini ve ağaçlardan oluşan ilk erkek ve kadının antik Farsça isimleri olan Maşya ve Maşyana ile aynı ilişkiye sahip olduğunu söyler."[1]

Ayrıca bakınız değiştir

Notlar değiştir

  1. ^ Thorpe (1907:337).

Kaynakça değiştir

  • Thorpe, Benjamin (Çev.) (1907). Saemund Sigfusson'un Yaşlı Edda'sı. Norrena Derneği.