M249

M249 Takım otomatik silahı
M249 Takım otomatik silahı
	;
Çeşidi	Hafif makineli tüfek
Uyruğu	Belçika; ABD
Kullanıcılar	ABD Silahlı Kuvvetleri
Üretim tarihi
Üretici	FN Herstal, FN Manufacturing
Özellikler
Ağırlık	7.1 kg (boş); 10.02 kg (dolu)
Uzunluk	1038 mm
Namlu uzunluğu	465 mm (18 in)
Mühimmat	5.56x45mm NATO
Kalibre	Barut tepkili
Atış hızı	850 atım/dakika
Etkili menzil	1000 metre
Azami menzil	3600 metre

M249 Takım Otomatik Silahı (M249 SAW), Amerikan Ordusu için FN MINIMI modelinden geliştirilerek üretilmiş bir makineli tüfektir. İki silah da 5.56x45mm NATO mermisi kullanan hafif makineli tüfek sınıfında olup Fabrique Nationale de Herstal (FN) firması tarafından üretilmiştir.

MINIMI Belçikada bulunan Fabrique Nationale fabrikasında üretilmekte olup, M249 ise FN firmasının ABD'de bulunan FNH USA fabrikalarında üretilmektedir. M249, Amerika Ordusu tarafından 1970'li yılların sonu–1980'li yılların başlarında açılan yeni nesil takım otomatik silahı elemelerini geçerek seçilmiştir. MINIMI silahı da aynı zamanlarda birçok ülke ordusunda özellikle NATO üyeleri tarafından yoğun olarak kullanılmaktadır.

M249 1970'li yılların sonu, 1980'li ve 1990'lı yıllarda NATO ülkeleri arasında ortak kullanım amaçlı başlatılan yeni nesil küçük kalibreli silahlardan bir tanesi olmuştur. MINIMI için geliştirilen Belçika yapımı (SS109) fişek NATO ülkeleri arasında kullanılacak standart mühimmat yarışmasını kazandı. ABD ise M16A2 silahını buna uyumlu hale getirmeye çalışıyordu—ateşli silahlarda SS109 fişek için ikiz dönüşlü yiv gerekli olup (1:7 inç) bu ABD standartlarından farklıydı. (M193 5.56 mm)

MINIMI ve M249 birbirinin tamamı ile aynı silah değildirler. (Ağırlıkları ve tasarımları itibarıyla açık farkları bulunmaktadır) M249 modelleri ile fark çok daha fazladır. 1980'li yıllarda ilk üretilen silahlarda meydana gelen sorunlardan ötürü tam kapasite üretime geçilememiş ve on yıllık bir süre beklenmiştir. Bin adet MINIMI doğrudan FN firmasından satın alınmıştır. Bunun en önemli nedeni 1991 yılındaki Körfez Savaşıdır. Bu sebepten bu savaş sırasında ABD Ordusunun elinde yeterli sayıda sayıda M249 bulunmuyordu. Birçok model ve geliştirme programına maruz kalan M249 yeni nesil hafif sınıf makineli tüfek yarışmasına yetiştirilmeye çalışıldı.

Gözden geçirme

M249 hava soğutmalı, gaz hareketli, tam otomatik ve sadece açık şerit ile ateş etmektedir. Silah 5.56x45mm NATO (.223) kalibre şerit mühimmat veya M16-tipi şarjör ile kullanılabilir. Son üretilen modellerde göbek mühimmatının bitmesi durumunda silahçıya aynen avcı piyade tüfeklerinde kullanılan şarjör kullanma imkânı sağlamaktadır. Ancak bu durumda şarjör yayının silahın yüksek atış sıklığına yetişememesinden ötürü silahın tutukluk yapmasına sebep olmaktadır. Bağlı mühimmat şeritten veya silahın altına takılan 200 mermilik plastik mühimmat kutusundan(veya bez torbadan) gelmektedir. Plastik mühimmat kutusunun takması hem güç olmakta hem de atış halinde şeritin kutuya sürtünmesinden ötürü rahatsız edici bir ses çıkartmaktadır. M249 SAW hem çatal ayak hem de üç ayak üzerine monte edilerek ateşlenebilmektedir. Çabuk değişebilen namlu sayesinde silah devamlı şekilde destek ateşi sağlayabilmektedir.

ABD Ordusu deniz piyadesi M15A2 model Manevra fişeği adaptörü takılı silahı ile eğitim atışı yaparken

Silah sahip olduğu ebata göre iyi bir ateş gücü sağlamaktadır. Son açıklanan raporlarda Irak ta kullanılan silahların yaşlarından yine Irak ve Afganistan'da kullanılan silahların ise tozlu çevre koşullarından ötürü arızalar çıkarttığı belirtilmektedir. Amerikan Ordusunun elinde bulunan 10 yaşını geçmiş M249'lar ile ilgili en önemli sorun güvenilirliklerini yitirmeye başlamalarıdır.

Tatbikat ve eğitimlerde M249'lara M249 Manevra Adaptörü kullanılır. Bu adaptör namlu ağzına takılan bir çelik kutucuktan oluşmaktadır. (M16 ve M4 sınıfı silah adaptörleri namlu içerisine yerleştirilen bir çubuktan oluşup M249 SAW modelinde bu kullanılmamaktadır. Bunun sebebi bu çubuğun seri atışların basıncına dayanamayarak yerinden çıkması ve feci kazalara sebebiyet verebilecek olmasıdır.)

ABD Ordusu bu silah için azami menzili 3,600 metre olarak belirlemiştir. Bu menzil içerisinde 600 metre nokta,800 metre arazi hedefi ve 1,000 metre ise destek atışı menzilidir. Bununla beraber izli merminin yanma süresi en fazla 900 metredir. Namlu değiştirmeden tavsiye edilen atış sıklığı dakikada 85 mermidir. Her iki dakikada namlu değiştirerek yapılabilecek atış sayısı dakikada 200 mermidir. Dakikada bir namlu değiştirerek bu silahla yine dakikada 850 adet mermi ateşlenebilir.

Genel olarak piyade silahı kullanımının dışında M249 araç üzerine monteli (örneğin Humvee model araçlarda) normal çatıya monteli (el veya uzaktan kumandalı kumanda sistemi örneğin CROWS kaideli) bazen de sağ yolcu koltuğunun önüne takılı vaziyette kullanılmaktadır. Üzerinde çalışılan bazı tasarımlarda silah SWORDS adındaki uzaktan kumandalı robot üzerinde denenmektedir.

M249 modelleri

M249 Para (M249E3)

M249 Para(Paraşüt kelimesinin kısaltması) FNH USA tarafından silahın ticari modelinin adıdır. Silahın çekilerek uzatılan metal dipçiği ve kısa namlusu bulunmaktadır.Paraşütçü birlikleri için sahip olduğu ölçülerden ötürü her türlü çatışmada kullanılmak üzere tasarlanmıştır. ABD Ordusu kısa namlulu bu M249 silahını denemiş ve standart ana M249 silahı olarak tanımlamıştır. Ama daha sonra ortaya çıkan kısa namlulu M249'lar (M249E4 SPW veya Mk 46 Mod 0 değil) fabrika tarafından değil daha sonra geliştirilmiştir. FN M249 Para ile FN MINIMI Para arasındaki en önemli fark,PIP (Product Improvement Program-Ürün Geliştirme Programı) çerçevesinde M249 için geliştirilen aparattır. Bu aparat daha sonra tüm ticari M249 modellerine de uygulanmıştır.

Aşağıda ABD Ordusu tarafından kullanılan modeller sıralanmıştır:

M249E4

M249 yapımında FN MINIMI Özel Amaç Silahı (Special Purpose Weapon (SPW)) kullanılan modelin Picatinny kızağı denilen(Kullanıcıya silahın üzerine her türlü yardımcı aparatı takmasına yardımcı olan sistem) el kundağı, kısa namlusu ve paraşütçü sınıfı katlanabilir geri çekmeli dipçiği bulunmaktadır. Daha sonraki SAW ve Para modellerinde ağırlığı azaltmak için —STANAG şarjör ve üçayak kulbu çıkartılmış ve çatal ayak takılmıştır.

Mk 46 Mod 0

Birleşik Devletler Özel Kuvvetler Komutanlığı (USSOCOM) için tasarlanmıştır. Mk 46 Mod 0 el kundağı geliştirilen silahın dipçiği sabit hale getirildi. Bu sayede standart FN yapımı E4e ait M5 geri çekilebilir dipçikli silahtan daha hafif bir silah elde edildi. Mk 46 diğer M249 ve MINIMI modellerinde ayıran en önemli özelliği göbekten beslenmesiydi. Son üretilen modelleri hem göbekten hem de M16-tipinde şarjörle besleniyordu. Mk 46 bu değişikliklerden ötürü daha da hafif olmuştur. Mk 46 Mod 0 ve M249E4 her ne kadar birbirlerine çok benzeseler de aynı silah değildirler.

Ufak tasarım ve değişiklikler

Birçok M249 SAW geliştirilmiş SPW(Special Purpose Weapon Özel Amaç Silahı) türünde Picatinny kızağı sınıfında el kundağı kullanmaktadır. Bu sayede silah üzerine gündüz ve gece için optik nişangah örneğin M68 Aimpoint ya da düşük büyütme oranlı dürbünler takılabilmektedir. Buna ek olarak ilk nesil SAWların çelik boru dipçiği yerini daha sonra geliştirilen PIP aparatı ile polimer dipçiğe bıraktı. Birçok M249un namlusu paraşütçü birlikleri için üretilen namlular gibi kısaları ile değiştirilmiş ancak fabrikaya bu iş için herhangi bir resmi başvuru yazı gelmemiştir.

Bütün SAWlara gerektiğinde eğitim tatbikatlarında MILES sınıfı lazer aparatı takılabilir.

US Deniz Piyadesi SAW silahı olarak kullandığı dipçiği katlanabilir M249 ile

Silaha üçüncü nesil susturucu takılabilir. Özel olarak Gemtech firması tarafından geliştirilen susturucu NATO standardı olan bir tür alev gizler olup birçok M249 modelinde kullanılmaktadır.

Genel Model Tablosu

Adı	Tanımı
XM249	5.56x45mm FN MINIMI makineli tüfek; SAW adayı
XM249E1/M249E1	XM249 modeli; standart M249 un yiv seti 1:7-inç hale getirilmiş modeli hali
M249E2/M249	XM249/M249E1 modeli; 5.56x45mm NATO FN MINIMI makineli tüfek modeli ile Ürün Geliştirme Programı (Product Improvement Program-PIP) aparatı, içerisinde ısı kalkanıda mevcut
M249E3	5.56x45mm NATO FN MINIMI Para makineli tüfek ; kısa namlulu
M249E4	5.56x45mm NATO FN MINIMI SPW makineli tüfek;içerisinde PIP aparatı dahil
Mk 46 Mod 0	5.56x45mm NATO FN MINIMI SPW/M249E4 makineli tüfek modeli ; dipçik sabit hale getirildi ve el dipçiği geliştirildi
Mk 46 Mod 1	5.56x45mm NATO FN MINIMI SPW/M249E4 makineli tüfek modeli; Dipçik sabitlendi,el kundağı geliştirildi ve 200 mermi kapasiteli kutu şarjör eklendi.

M249 ile İlgili Geri Bildirim

Nisan 2002 tarihinde "Afganistan'dan Çıkartılan Dersler" raporunda M249 ile ilgili şu görüşler sıralanmıştır:

Birliklerin %25i sahip oldukları SAWlar ile düşmana saldırmış (asker, sığınak, bina ve araçlara).
Sorunların %54ü çözülmüş veya devam etmekte
%30ü silahlarının çok çabuk paslandığından şikayetçi.
%80i silahlarının vuruş gücü ve isabet oranından memnun.
%64ü silahlarına olan güveni tam.
Bazı askerler silaha ait şarjörün düştüğünü ve ses yaptığını rapor etmiş.

Ulusal Savunma Sanayi Derneğinden Albay Al Kelly tarafından 2007 yılında yapılan araştırmaya göre 5.56 mmlik M249 SAW hakkındaki başlıca görüşler şunlardır:

İyi menzil
Mükemmel güvenilirlik
Plastik bez yerine plastik kutu tercih ediliyor
İzli mermisi çok iyi
Hedefe etki gücü düşük ancak atış sıklığı ile bunu telafi ediyor

M249 Kullanan Diğer NATO Ülkeleri

NATO içerisinde ABD dışında bazı ülkelerin silahlı kuvvetleri FN MINIMI kullanmaktadır. Aşağıda bu ülkeleri görebilirsiniz.

M249 kullanan diğer ülkeler:

Kanada: Kara Kuvvetleri C9 FN MINIMI
Fransa: Armée de Terre, replacing the AAT-F1 GPMG.
Norveç: Norveç Sahil Güvenlik Komutanlığı ve Kara Kuvvetleri M249
Slovenya: Slovenya Ordusu
Macaristan: Macaristan Kara Kuvvetleri
Türkiye: KKK Özel Kuvvetler Komutanlığı
İtalya: İtalyan Ordusu
İngiltere:İngiliz Ordusu

NATO harici

Afganistan (M249)-Afganistan Ulusal Ordusu
Arjantin (M249)— Arjantin Deniz Piyadesi bünyesindeki piyade, topçu birlikleri M249 SAW kullanmaktadır. Bu silah 1990'lı yıllarda Deniz Piyadelerinin silahlarının yenilenmesi programı çerçevesinde kullanıma alınmıştır.
Avustralya (F89)— Avustralya Ordusu ülkelerinde üretilmekte olan FN makineli tüfek kullanmaktadır. Aslında aynı olmakla beraber bu sial üzerinde Picatinny kızağı ve 1.5x büyütmeli dürbün bulunmaktadır. Ayrıca MINIMI ile farkı namlusunun ucunda uzun bir alev gizler bulunmasıdır. (Aynı FN MAG 58 silahına takılan) M249 aksine ısı kalkanı olmayıp taşıma sapı katlanamayacak şekilde sabitlenmiştir. Her F89 yanında iki adet canlı namlu ve bir adet kör namlu ile gelir. Normalde görev boyunca silahçı yedek namluları yanında taşır. Dokuz kişiden oluşan piyade takımı içerisinde iki adet F89 silahı bulunmaktadır. Az sayıda MINIMI Para silahı Avustralya Ordusu bünyesindeki Özel Kuvvetler Komutanlığı ve paraşütçü birliklerinde kullanılmaktadır.
Şili (M249)- Şili Kara ve Deniz Kuvvetleri
Japonya (M249)— Japon Savunma Gücü bünyesinde NTK-62 makineli tüfek yerine MINIMI gelmiştir. FN lisansı altında Sumitomo Heavy Industries tarafından üretilmektedir.
Meksika (M249 ve MINIMI)- Meksika Kara ve Deniz kuvvetleri
Yeni Zelanda(C9) – Yeni Zelanda Ordusu Kanada yapımı C9 ve Steyr AUG
Nepal(M249)-Nepal Ordusu M249
Filipinler: (M249)—Filipin Kara ve Deniz Kuvvetleri
Çin: Çin Ordusu
Tayland : Tayland Ordusu M249 ve FN MINIMI
Azerbaycan