Littos Savaşı
Littos Savaşı[1] Giritli şehir devletleri Knossus ve Polirinia tarafından MÖ 220'den yaklaşık MÖ 216'ya kadar sürdürülen bir iç çatışmaydı. Savaş, detayları ile tarihçi Polibios tarafından kaydedilmiştir.[2] Antik Çağ'da "Girit tarihinin en büyük savaşı" olarak kabul edilmektedir. [1]
| Littos Savaşı | |||||
|---|---|---|---|---|---|
 | |||||
| |||||
| Taraflar | |||||
|
Knossos, Gortina, Kidonya, Rodos, Aetol Ligi |
Polirinia, Littos, Lappa, Makedonya, Achaean Ligi | ||||
| Komutanlar ve liderler | |||||
|
İllyrialı Plator, Philopoemen | |||||
| Güçler | |||||
|
Giritlilerin sayısı belirsiz, 1000 Aetolyalı, 6 Rodos gemisi |
Giritlilerin sayısı belirsiz, 400 Illyrialı, 200 Achaealı, 100 Foçalı | ||||
Başlangıç değiştir
Girit'teki çatışmanın başlangıcı, Bizantion'un Pontus Euxinus'a giderken Boğaz'dan geçen tüm gemilere uyguladığı geçiş ücreti nedeniyle Rodos ve Bizantion şehirleri arasında yaşanan ticari savaşa dayanmaktadır.[3]
Savaşın patlak vermesi değiştir
Girit'te müttefik şehirler olan Knossus ve Gortina, tek başına direnen Sparta kolonisi Litttos dışında tüm adanın kontrolünü ele geçirmişti. Rodos filosu başındaki Polemokles Bizantion'a karşı yürüttüğü savaştan döndüğünde, Knossoslular onun Littos'a karşı çabalarında yardımcı olabileceğini düşündüler ve Rodoslulardan yardım istediler. Bunun üzerine Polemokles üç güverteli ve üç güvertesiz gemiyle geldi.
Ancak gelişinden kısa bir süre sonra Eleutherna halkı onu bir Timarchus adındaki bir vatandaşa suikast düzenlemekle suçladı ve karşılık olarak Rodoslulara savaş ilan ettiler.
Bu arada Knossoslular ve müttefikleri Littos'a karşı harekete geçtiler, ancak daha sonra bilinmeyen bir nedenle ittifak bozuldu ve ittifak içerisindeki Giritliler birbirleri ile savaşmaya başladılar. Böylece, Polirinia ve Lappa şehirleri, diğer bazı topluluklarla birlikte, Knossoslulardan ayrılarak Littoslular ile ittifak kurdu.[4]
İç savaş değiştir
Gortina'da da vatandaşlar ittifak konusunda bölünmüştü. Yaşlı Gortyn'ler Knossos'a sadık kalırken, genç Gortyn'ler Littosluları tercih etti ve bir iç savaş patlak verdi.[5]
Savaşın seyrinin değiştiğini gören Knossoslular Aetolian Ligi'nden yardım istediler. Aetolyalılar bunun üzerine 1000 şavaşçı ile Kidonya'ya geldiler.
Aetolyalılar'ın gelişinden sonra, Gortina'daki yaşlılar, Knossoslular ve Aetolyalılar'ı kalelerini işgal etmeye ve genç rakiplerini elimine etmeye çalışırken, genç Gortinalılar İda Dağı'nın güneyindeki körfeze bakan antk Phaistos kalesine sığındılar.
Daha sonra Phaistos'taki genç Gortyn'liler, işgal altındaki Gortina'nın limanına karşı bir saldırı başlattılar ve ardından rakiplerini Gortina kalesinde kuşattılar.[6]
Littos'un Yok Edilmesi değiştir
Knossoslular Gortina'da meşgulken, Littoslu savaşçıların çoğu, düşman topraklarını işgal etmek için şehirlerini terk etti. Ancak Knossoslular bu durumdar haberdar olup savunmasız durumdaki Littos şehrini işgal etme fırsatını yakaladılar, tüm kadınları ve çocukları ele geçirdiler ve şehri yerle bir ettiler. Littoslular seferlerinden döndüklerinde, harap olmuş evlerini görüp, şehirlerini terk etmeye karar verdiler. Bunlardan bazıları Lappa'ya yerleştiler.[7]
Çatışmanın bir yan etkisi olarak, savaş sonrası Helenistik dünyanın her yerinde Girit paralı askerleri ve ünlü okçular kayda geçmiştir. Littoslular da savaş sonrası vatanlarına geri dönüp şehirlerini yeniden inşa etmişlerdir.
Literatür değiştir
- Polybius, The Histories, IV 53–55 2 Eylül 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- War in the Hellenistic World : a Social and Cultural History. Blackwell Publishing. 2005. ISBN 0631226087.
- Florence Gaignerot-Driessen, The 'killing' of a city: a destruction by enforced abandonment, in: Jan Driessen (ed.), Destruction: Archaeological, Philological and Historical Perspectives, Presses universitaires, Louvain, 2013
- Teocharis Detorakis, History of Crete, Heraklion, 1994
Kaynakça değiştir
- ^ a b Chaniotis 2005.
- ^ Polybius, The Histories, IV 53–55. 2 Eylül 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- ^ Polybius, IV 43–52.
- ^ Polybius, IV 53.
- ^ Polybius, IV 53, 7.
- ^ Polybius, IV 53, 8–10 and 55, 6.
- ^ Polybius, IV 54.