Kutlu, Ardanuç
Kutlu, Artvin ilinin Ardanuç ilçesine bağlı bir köydür.
| Kutlu | |
|---|---|
 | |
 Artvin'in Türkiye'deki konumu | |
  Kutlu Kutlu'nun Artvin'deki konumu | |
| Ülke |  Türkiye |
| İl | Artvin |
| İlçe | Ardanuç |
| Coğrafi bölge | Karadeniz Bölgesi |
| Rakım | 1788 m |
| Nüfus (2021) | |
| • Toplam | 96 |
| Zaman dilimi | UTC+03.00 (TSİ) |
| İl alan kodu | 0466 |
| İl plaka kodu | 08 |
| Posta kodu | 08390 |
Tarihçe değiştir
Kutlu köyünün eski adı Goraşeti'dir.[3] Gürcüce bir yer adı olan Goraşeti (გორაშეთი), Goraşidze (გორაშიძე) ailesinden geldiği veya "tepeler diyarı" anlamındaki Goraeti'den (გორაეთი) değişime uğradığı tahmin edilmektedir.[4][5] Bu yer adı Türkçede Goraşet (كوراشیت), Koraşet (قورەشیت), Göreşet gibi biçimler almıştır.[6][7]
Goraşeti köyü, Orta Çağ'da Gürcistan'ı oluşturan bölgelerden biri olan Klarceti'de yer alır. Nitekim Osmanlılar u bölgeyi ve köyü 16. yüzyılın ortalarında Gürcülerden ele geçirmiştir. Goraşeti Kalesi ile varlığı bilinen iki kilise de bu dönemden kalmıştır.[8][9]
Goraşeti, 1574 tarihli Osmanlı tahrir defterine göre Ardanuç livasının Ardanuç nahiyesine bağlıydı. Köyde tamamı Hristiyan 17 hane yaşıyordu. 1595 yılında köyden 9 hane göç etmiş, geriye 2'si Müslüman 8 hane kalmıştı.[3] 1709 (Hicri 1121) yılında Goraşeti, Çıldır Eyaleti içinde Ardanuç livasının Ardanuç nahiyesine bağlı bir köy olarak kaydedilmiştir.[10]
Goraşeti'de 1835 tarihli Osmanlı nüfus sayımında 39 hane ve 99 erkek kaydedilmiştir. Bir o kadar da kadın nüfusu eklenince köyün nüfusunun 198 kişiden oluştuğu ortaya çıkar.[11] Uzun süre Osmanlı idaresinde kalan Goraşeti 93 Harbi'inde Rusların eline geçti. Rusların Goroşet (Горошет) olarak kaydettiği köyde 51 hanede 295 kişi yaşıyordu. Rus idaresinde köy Artvin sancağının (okrug) Ardanuç kazasına (uçastok) bağlıydı. Bu kazanın nahiyelerinden biri olan Karsnia nahiyesinin beş köyünden biriydi.[12]
Birinci Dünya Savaşı'ndan sonra Goraşeti bir süre Gürcistan'ın sınırları içinde kaldı. Kızıl Ordu'nun Gürcistan'ı işgali sırasında Sovyet Rusya ile Ankara Hükümeti arasında 16 Mart 1921'de imzalanan Moskova Antlaşması'yla köy Türkiye'de kaldı.[13] 1922 yılında Artvin livasının (vilayet) merkez kazasına bağlı Ardanuç nahiyesinin bir köyüyken Goraşeti'de 62 hanede 409 kişi yaşıyordu.[14] Köyün adı 1925'te Kutlu olarak değiştirildi. Gürcü Kolu köylerinden biri sayılan Kutlu köyünde 1965 genel nüfus sayımında 652 kişi yaşıyor ve bu nüfus içinde 249 kişi okuma yazma biliyordu.[15]
Goraşeti'de günümüze ulaşmış veya varlığı bilinen en önemli tarihsel yapılar Goraşeti Kalesi ve iki kilisedir. Köyün kuzeyinde, Goraşeti Bağları (bugün Bağlar mahallesi) arasında alçak bir tepede yer alan Goraşeti Kalesi büyükçe bir kaledir. İki kiliseden ise günümüze bir şey kalmamıştır.[16][17]
Coğrafya değiştir
Kutlu köyü, Artvin il merkezine 80 km, Ardanuç ilçe merkezine 38 km uzaklıktadır.[18]
Nüfus değiştir
| Yıllara göre köy nüfus verileri | |
|---|---|
| 2021 | 96[2] |
| 2020 | 105[2] |
| 2019 | 111[2] |
| 2018 | 118[2] |
| 2017 | 81[2] |
| 2016 | 80[2] |
| 2015 | 78[2] |
| 2014 | 100[2] |
| 2013 | 85[2] |
| 2012 | 73[2] |
| 2011 | 79[2] |
| 2010 | 84[2] |
| 2009 | 86[2] |
| 2008 | 86[2] |
| 2007 | 64[2] |
| 2000 | 198[18] |
| 1990 | 336[18] |
| 1985 | 478[18] |
Kaynakça değiştir
- ^ "Kutlu, Turkey Page" (İngilizce). Fallingrain.com. 7 Kasım 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Haziran 2022.
- ^ a b c d e f g h i j k l m n o p "Artvin Ardanuç Kutlu Köy Nüfusu". Nufusune.com. 11 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Haziran 2022.
- ^ a b "Klarceti (კლარჯეთი), Mamia Pağava, Meri Tsintsadze, Maia Baramidze, Malhaz Çoharadze, Tina Şioşvili, Şota Mamuladze, Ramaz Halvaşi, Nugzar Mgeladze, Zaza Şaşikidze, Cemal Karalidze, Batum, 2016, s. 35". 9 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ekim 2020.
- ^ "Roland Topçişvili- İnga Ğutidze, XIX. Yüzyıl ve XX. Yüzyıl Başlarındaki Rus Belgelerinde Şavşeti ve Klarceti Yer Adları (Gürcüce-Türkçe-İngilizce), Tiflis, 2019, s. 26, ISBN 978-9941- 485-24-4". 7 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ağustos 2023.
- ^ Bondo Kupatadze, "Goraşeti Kalesi" (გორაშეთის ციხე), Tao-Klarceti Kaleleri (ტაო-კლარჯეთის ციხე-სიმაგრეები), Editörler: Giorgi Bagrationi, Bondo Kupatadze, Caba Samuşia, Tiflis, 2020, s. II. cilt, s. 93-104, ISBN 978-9941-9675-9-7
- ^ Defter-i Caba-i Eyalet-i Çıldır 1694-1732 (Osmanlıca ve Gürcüce), (Yayıma hazırlayan) Tsisana Abuladze, Tiflis, 1979, 300 sayfa.
- ^ "Muvahhid Zeki, Artvin Vilayeti Hakkında Malumat-ı Umumiye, 1927, s. 115". 29 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ekim 2020.
- ^ 2015 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (ტაო-კლარჯეთის ძეგლების 2015 წლის საკვლევი ექსპედიციების ანგარიშები), Tiflis, 2016, s. 95. 6 Mart 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-9123-9-9
- ^ ""(Kutlu Köyü) Petrik İsman Ahmet Kalesi" - Osman Aytekin'le Söyleşi". 15 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ağustos 2023.
- ^ Defter-i Caba-i Eyalet-i Çıldır 1694-1732 (Osmanlıca ve Gürcüce), (Yayıma hazırlayan) Tsisana Abuladze, Tiflis, 1979, 133, 300 sayfa.
- ^ "Klarceti (Gürcüce), Mamia Pağava, Meri Tsintsadze, Maia Baramidze, Malhaz Çoharadze, Tina Şioşvili, Şota Mamuladze, Ramaz Halvaşi, Nugzar Mgeladze, Zaza Şaşikidze, Cemal Karalidze, Batum, 2016, s. 38". 9 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ekim 2020.
- ^ ""Ardanuç kazası (1886 Yılı)" (Rusça)". 24 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ekim 2020.
- ^ Mustafa Kemal Atatürk, Nutuk, İstanbul, 1934, 2. cilt, s. 41.
- ^ Gök, Nurşen (2008). "Artvin Livası'nın Anavatan'a Katılışı Sırasındaki Durumuna İlişkin Belgeler" (PDF). Ankara Üniversitesi Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi, 41. ankara.edu.tr. s. 89-104. 26 Haziran 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Nisan 2020.
- ^ 1965 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1965, s. 87.
- ^ Kaynak hatası: Geçersiz
<ref>etiketi;taoklarceti.home.blogisimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme) - ^ "2015 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (Gürcüce), Tiflis, 2016, s. 83". 6 Mart 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Eylül 2020.
- ^ a b c d "Kutlu Köyü". YerelNet.org.tr. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Haziran 2022.