Kullanıcı:Pinar/deneme2
Türkiye'de kadın hakları
Tarihçe
değiştirKadın hareketi ve örgütlenme
değiştir1923 yılında kadın haklarını savunmak için Nezihe Muhiddin, Latife Bekir Çeyrekbaşı ve Sabiha Zekeriya tarafından kurulan Kadınlar Halk Fırkası, kadınların o dönem siyasi temsilciliği olmadığı için kapatıldı.[1] Bunun üzerine 1924 yılında "kadınların düşünsel ve toplumsal alanlarda düzeylerini yükselterek, onları siyasal ve toplumsal haklarını kullanacak sorumluluk ve bilince ulaştırmak ve yoksul ailelere, kadın ve çocuklara yardım etmek" amacıyla Türk Kadınlar Birliği derneği kuruldu.[2] Dernek, 1934 yılında kadınlara seçme ve seçilme hakkının tanınmasından sonra kapandı.[2] 1949 yılında tekrar açılan derneğin yeni amaçları "Türk inkılabının kadınlara sağladığı hakları korumak, Türk kadınlarının kültür alanında yükselmelerini temin etmek, kadının Türk demokrasisinde yükselmesini temin etmek, vatana kültürlü, haklarını müdrik, zamanında ve yerinde kullanmasını bilen, erkeğine ve çocuğuna şuurlu bilgi ile hizmet ederek sadakatla ve feragatla her derde yetişen Türk analarının çoğalmasını ve yetişmesini sağlamak" oldu.[2]
1930'lardan sonra kurulan belli başlı örgütler arasında Türk Soroptimistler Kulübü (1948), Türk Üniversiteli Kadınlar Derneği (1949), Kadın Haklarını Koruma Derneği (1954), Zonta (1963), Türk Hukukçu Kadınlar Derneği (1968), Türk Kadınları Kültür Derneği (1973), İlerici Kadınlar Derneği (1975), Türkiye Kadın Dernekleri Federasyonu (1976), Demokratik Kadınlar Birliği, Emekçi Kadınlar Birliği, Devrimci Kadın Dernekleri Federasyonu (1978), Kadın Eczacılar Derneği (1989), Kadın Dayanışma Vakfı (1993), Uçan Süpürge (1996), Kadın Adayları Destekleme Derneği (1997), Cumhuriyet Kadınları Derneği (1997), Türkiye Barolar Birliği Kadın Hukuku Komisyonu (1999), Kadın Girişimciler Derneği (2002) bulunmaktadır. Kadın örgütlenmesinde kurulan ilk siyasi parti Türkiye Ulusal Kadınlar Partisi (1972-1980) oldu. 1978'de Kadınca dergisi yayınlanmaya başladı.
Yasal haklar
değiştirDünya Ekonomik Forumu'nun 2016 Küresel Cinsiyet Uçurumu Raporu'na göre Türkiye, cinsiyet eşitsizliğinde 144 ülke arasında 130. sırada yer almaktadır.[3]
Siyaset
değiştirTürkiye, 2017'de 82 kadın milletvekili (yüzde 14.9) ile dünya sıralamasında 186 ülke arasında 132. sırada, bir kadın bakanla 193 ülke arasında 168. sırada yer aldı.[4]
Kadınlara yönelik suçlar
değiştirAile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı'nın 2014'te yaptığı araştırmaya göre, Türkiye genelinde kadınların yüzde 35,5'i "yaşamının herhangi bir döneminde eşinden veya birlikte yaşadığı kişiden fiziksel şiddete" maruz kalmıştır.[5] Kadınlar en çok Orta Anadolu Bölgesinde, en az ise Doğu Karadeniz Bölgesinde şiddet görmektedir.[5]
Kadincinayetleri.org sitesinde derlenen istatistiklere göre, Türkiye'de 2010-2015 yılları arasında en az 1134 kadın öldürüldü.[6] Faillerin 608'inin kadının kocası veya eski kocası, 161'inin kadının erkek arkadaşı veya eski erkek arkadaşı, 213'ünün ise kadının ailesindeki diğer erkekler (babası, oğlu, erkek kardeşi, damadı, kayınpederi) veya akrabası olduğu belirlendi.[6] Cinayetlerin 141'i "şiddet, taciz veya tehdit karşısında kadınların güvenlik amacıyla resmi bir kuruma başvurmasına rağmen", 234'ü ise "devam eden bir ayrılık veya boşanma sürecinde" işlendi.[6]
Kadın Dayanışma Vakfı'nın açıkladığı bilgilere göre, Ağustos 2017 itibariyle Türkiye'de Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı'na bağlı olan toplam 2 bin 667 kapasiteli 102 sığınak bulunmaktadır.[7]
Forbes dergisinin 2017'de kadınlar için seyahat edilebilecek en tehlikeli 10 ülke listesinde Türkiye 9. sırada yer aldı.[8]
Eğitim
değiştir2014'te Türkiye'de 25 yaş ve üzerindeki okuma yazma bilmeyenlerin oranı erkeklerde yüzde 1,8 iken, kadınlarda yüzde 9,2 olarak belirlendi.[5] Kadınların yüzde 15'i lise ve dengi okullardan, yüzde 11,7'si ise yüksekokul veya fakülte mezunudur.[5]
Millî Eğitim Bakanlığı'na bağlı kurumlarda görev yapan kadın öğretmenlerin oranı yüzde 55,34 iken, okul idareciliklerinde kadın temsilinin oranı yüzde 17,90 civarındadır.[9]
İstihdam
değiştirTürkiye'de 15 yaş ve üzerindeki kadınların yüzde 26’sı istihdam edilirken, erkeklerde bu oran yüzde 64 civarındadır.[5] Kadınların işgücüne katılma oranının en yüksek olduğu il Artvin (yüzde 43,5) ve en düşük olduğu il Şırnak'tır (yüzde 9,7).[5]
Halkların Demokratik Partisi'nin Eylül 2017'de Avrupa Konseyi Parlamenterler Meclisi'ne sunduğu "Türkiye'de Kadın Hakları İhlalleri" raporuna göre OHAL sürecinde kamudan 25 bin 523 kadın ihraç edildi, 11 kadın derneği ve bir çocuk hakları derneği kapatıldı, 35 kadın belediye başkanı ve 16 kadın gazeteci tutuklandı.[10]
Aile hayatı
değiştirOECD'nin verilerine göre Türkiye'de kadınlar ev işleri için günde 261 dakika harcarken, erkekler 21 dakika harcıyor.[11]
Giyim
değiştirSağlık
değiştirTürkiye İstatistik Kurumu'nun açıkladığı "Hayat Tabloları, 2014-2016" istatistiklerine göre Türkiye'de beklenen yaşam süresi kadınlarda 80.7, erkeklerde 75.3 yıl olarak belirlendi.[12]
Kaynakça
değiştir- ^ "Türk Kadınlar Birliği'nin 91. kuruluş yıldönümü kutlandı". Milliyet. 14 Nisan 2015. Erişim tarihi: 21 Aralık 2017.
- ^ a b c "Toplumsal Yaşamda Kadın". Anadolu Üniversitesi. 2009. s. 192. Erişim tarihi: 21 Aralık 2017.
- ^ "Cinsiyet uçurumu: Türkiye kadın-erkek eşitliğinde 144 ülke arasında 130'uncu". Diken. 27 Ekim 2016. Erişim tarihi: 20 Aralık 2017.
- ^ "Beşi cezaevinde: Türkiye kadın vekil sıralamasında 186 ülke arasında 132'nci". Diken. 31 Mart 2017. Erişim tarihi: 20 Aralık 2017.
- ^ a b c d e f "İşte, okulda, siyasette Türkiye'de kadın olmanın 'acı tablo'su". Diken. 8 Mart 2016. Erişim tarihi: 20 Aralık 2017.
- ^ a b c "Türkiye'de son beş yıla dair 'Kadın Cinayetleri Haritası' çıkarıldı". Diken. 24 Kasım 2015. Erişim tarihi: 20 Aralık 2017.
- ^ "Türkiye'de kadın sığınağı sayısı 102". ETHA. 12 Ekim 2017. Erişim tarihi: 20 Aralık 2017.
- ^ "Forbes kadınlar için en tehlikeli ülkeleri açıkladı! Listede Türkiye de var". Sözcü. 12 Ekim 2017. Erişim tarihi: 20 Aralık 2017.
- ^ "Eğitimde kadının adı yok: Kadın yönetici oranı yüzde 18, taşrada ise binde 76". Diken. 15 Aralık 2017. Erişim tarihi: 20 Aralık 2017.
- ^ "OHAL raporu: İhraç edilen kadınlar ekonomik özgürlüğünü kaybediyor". Diken. 27 Eylül 2017. Erişim tarihi: 20 Aralık 2017.
- ^ "Türkiye'de erkekler ev işlerine günde sadece 21 dakika ayırıyor". Diken. 28 Ağustos 2014. Erişim tarihi: 20 Aralık 2017.
- ^ "Türkiye'de beklenen yaşam süresi 78 yıl". Diken. 27 Eylül 2017. Erişim tarihi: 20 Aralık 2017.