Klde
Klde (Gürcüce: კლდე; okunuşu: “k'lde”), Gürcistan’nın Samtshe-Cavaheti bölgesinde, Ahaltsihe Belediyesi’nde bir köydür. Ahaltsihe Havzası'nda, deniz seviyesinden 1.020 metre yükseklikte yer alır. Ahaltsihe kentine 9 km uzaklıktadır.
Klde, Tsnisi köyüyle birlikte Klde temini oluşturur ve bu teminin merkezidir.[1]
Tarihçe
değiştirKlde Gürcücede "kaya" anlamına gelir. Kurulu olduğu yerdeki büyük kayadan dolayı köye bu ad verilmiştir.[1] Tarihsel Gürcistan'ın güneybatı topraklarında yer alan Klde, Samtshe-Saatabago'nun yönetimi altındayken, 1578'de Osmanlılar tarafından ele geçirildi. Osmanlı idaresinin de Klde (قلدە) adıyla kaydettiği köy, 1595 tarihli Osmanlı mufassal defterine göre, Ahısha livasının Güney nahiyesine bağlıydı. Osmanlı idaresinin Müslüman olmayan köylülerden aldığı ispenç vergisi vermekle yükümlü 38 hane kaydedilmişti. Hane reislerinin adlarına bakınca, Klde'nin Hristiyan Gürcü köyü olduğu anlaşılmaktadır. Bu defterde büyükçe bir köy olarak yer alması, Klde'nin eski bir yerleşme olduğunu göstermektedir.[2]
Uzun süre Osmanlı egemenliğinde kalan Klde, 1828-1829 Osmanlı-Rus Savaşı sonrasında imzalanan Edirne Antlaşması'yla, o tarihte Gürcistan'ı da kapsayan Rusya İmparatorluğu'na bırakıldı. Osmanlı döneminde ortaya çıkan Müslüman nüfus 1944 yılında Sovyet yönetimi tarafından Orta Asya'ya sürüldü.
Klde köyünde, Rus idaresi sırasında, 19. yüzyılın sonu veya 20. yüzyılın başında köylüler tarafından inşa edilmiş olan cami, dikdörtgen planlı (11,50 x 9,40 m) bir yapıdır. Gürcü mimarisi tarzında inşa edilmiş, geleneksel Gürcü motifleriyle içi süslenmiş olan Klde Camisi, Türkçe kaynalarda Türk-İslam eseri olarak tanıtılmıştır.[3][4]
Nüfus
değiştir2014 verilerine göre Klde'de 768 kişi yaşıyordu.
| Yıl | Nüfus | Erkek | Kadın |
|---|---|---|---|
| 2002 | 939 | 468 | 471 |
| 2014 | 768 | 388 | 380 |
Kaynakça
değiştir- ^ a b Samshe-Cavaheti (Gürcüce), Yazarlar (Dali Nikolaişvili, Davit Sartania, Avtandil Ucmacuridze, Lamzira Lağidze, Vaja Trapaidze, Tinatin Nanobaşvili), Tiflis, 2016, s. 129 26 Eylül 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-0-8626-7
- ^ "Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan (Osmanlıca ve Gürcüce), (Yayımlayan) Sergi Cikia, Tiflis, 1941-1958, 3 cilt; I. cilt (1947), s. 29, II. cilt (1941), s. 33, III. cilt (1958), 57". 22 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Nisan 2021.
- ^ Nebi Gümüş-Nicole Kancal-Ferrari, Ahıska Bölgesindeki Türk İslam Mimarı Yadigarları, İstanbul, 2019, s. 394, ISBN 978-975-17-4362-6. Camiye 2012 yılında kültürel miras anıtı statüsü verilmiştir.
- ^ "Camilere Kültürel Miras Anıtı Statüsü Verildi" (Gürcüce)