Kemeraltı
Kemeraltı, Türkiye'nin İzmir şehrinde, Konak ilçesindeki Mezarlıkbaşı semtinden başlayarak Konak Meydanı'na kadar ulaşan ve ticari faaliyetlerin yoğun şekilde yaşandığı semt ve çarşıdır. Fevzipaşa Caddesi ve Eşrefpaşa Caddesi çarşının kara sınırlarını oluşturur.
1650-1670 yıllarından itibaren deniz kıyısının doldurulması ve yeni yerleşim alanları ile ticarethanelerin açılması ile oluşturulmuştur. 1592'de inşa edilmiş Hisar Camii'nin bulunduğu mevkiden başlatılmış bu yayılmanın çizgisini, başka bir şekilde eski deniz kıyısı hattını günümüzdeki Anafartalar Caddesi oluşturur. İnşa edilen günümüze ulaşmış en önemlilerinden biri 1744 yılında Hacı Beşir Ağa tarafından yaptırılan Kızlarağası Hanı'dır. Bunun dışında semtte çok sayıda han inşa edilmiştir. Ayrıca pek çok tarihî sinagog yer almaktadır.[1]
Kemeraltı Çarşısı ilk yıllarında üzeri tonoz ve kiremit örtülü, sokakları kapsayan bir kapalı çarşı görünümünde idi. Çarşı 19. yüzyılın sonlarına kadar bu özelliğini korumuştur. Bugün üzeri açık olan ara sokakların bir bölümünün de üzeri beşik tonozla örtülü idi.
19. yüzyılda İzmir'in ticaret hayatının can noktası olan bu çarşı eski hanlar ve bedestenleri kapsamakta idi. Buradaki dükkânlar daha çok yerli halkın ve dar gelirli ailelerin gereksinimini sağlıyordu. Çarşı demirciler, kömürcüler, çiviciler, baharatçılar ve saman pazarı gibi ticarethaneleri kapsamakta idi. Çarşıda her ticarethane gruplar hâlinde ayrı bölümleri oluşturmuştu.
Günümüzde Kemeraltı Çarşısı bu özelliğinden oldukça uzaklaşmış ve İzmir'in önemli bir alışveriş merkezi hâline gelmiştir. Tonoz ve kubbeli bazı dükkânlar özelliğini korumuş olmalarına rağmen çoğunlukla modern iş merkezleri, mağazalar, kafeteryalar ve sinemalar burada toplanmıştır. Bunların yanı sıra Türk el sanatları örneklerini yansıtan seramiklere, çini panolara, ağaç eserlere, madeni eserlere, düz dokuma yaygıları ile halı ve kilimlerin satışının yapıldığı dükkânlar da burada bulunmaktadır.
Çarşının girişinde 2016 yılında yapılan kazılarda, yaklaşık 1800 yıllık bir Roma hamamı açığa çıkarıldı, ancak gerekli bakımın yapılmaması nedeniyle yosun ve sazlıkla kaplandı.[2]
Temmuz 2018'den itibaren belirli saatlerde motorlu araçların girişine kapatılan çarşı yayalaştırıldı.[3][4] Kemeraltı, 2020'de UNESCO tarafından "İzmir Tarihî Liman Kenti" adıyla oluşturulan miras alanının bir parçası olarak Dünya Mirası Geçici Listesi'ne dahil edildi.[5]
Ayrıca bakınız
değiştirKaynakça
değiştir- ^ "Central Izmir Synagogues". World Monuments Fund. 20 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Temmuz 2018.
- ^ "İzmir'deki bin 800 yıllık Roma hamamı sazlığa döndü". Cumhuriyet. 7 Ekim 2020. Erişim tarihi: 8 Ekim 2020.
- ^ "Kemeraltı'nda yeni dönem". İzmir Büyükşehir Belediyesi. 10 Temmuz 2018. 20 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Temmuz 2018.
- ^ "Yayalara özgürlük". İzmir Büyükşehir Belediyesi. 17 Temmuz 2018. 20 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Temmuz 2018.
- ^ "The Historical Port City of Izmir" (İngilizce). UNESCO. 24 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Nisan 2020.
Wikimedia Commons'ta Kemeraltı ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur