Kayalısu, Şenkaya
Kayalısu, Erzurum ilinin Şenkaya ilçesine bağlı bir kırsal mahalledir.
| Kayalısu | |
|---|---|
 | |
 Erzurum'un Türkiye'deki konumu | |
  Kayalısu Kayalısu'nun Erzurum 'daki konumu | |
| Ülke |  Türkiye |
| İl | Erzurum |
| İlçe | Şenkaya |
| Coğrafi bölge | Karadeniz Bölgesi |
| Rakım | 2049 m |
| Nüfus | |
| • Toplam | 108 |
| Zaman dilimi | UTC+03.00 (TSİ) |
| İl alan kodu | 0442 |
| İl plaka kodu | 25 |
| Posta kodu | 25360 |
Tarihçe değiştir
Mahallenin eski adı Çahsor veya Çağsor'dur. Bu yer adı 1595 tarihli Osmanlı mufassal defterinde Çarsor (چارصور) ve 1928 tarihli Osmanlıca köy listesinde Çaksor (چاقصور) olarak geçer.[4][5]
Çahsor köyü, Orta Çağ'da Gürcistan'ı oluşturan bölgelerden biri olan Tao'da yer alır. Nitekim Osmanlılar bu bölgeyi 16. yüzyılın ortalarında Gürcülerden ele geçirmiştir. Bu tarihten yaklaşık 45 yıl sonra gerçekleştirilen, 1595 tarihli ve Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan adlı Osmanlı tahrir defterine göre bu yerleşim, Gürcistan Vilayeti içinde Penek livasının Penek nahiyesine bağlıydı. Çahsor'un nüfusu 37 Hristiyan haneden oluşuyordu. Köyde buğday, arpa ve yonca tarımı yapılıyor, domuz ve koyun besleniyordu.[6]
Çahsor, Osmanlı idaresinin askere alma ve vergi belirleme amacıyla 1835 yılında yaptığı nüfus tespitinde "Çağsor" adıyla Çıldır Eyaleti'nin Penek sancağına bağlıydı ve Müslim nüfus defterine göre bu tarihte köyü oluşturan 11 hanede 35 erkek yaşıyordu. Erkek sayısı kadar kadın eklenince, Çağsor köyünün Müslüman nüfusunun yaklaşık 70 kişiden oluştuğu ortaya çıkar.[7]
Çahsor köyü, 93 Harbi'nin ardından 1878 yılında Berlin Antlaşması’yla Osmanlı Devleti tarafından Rusya'ya bırakıldı. Rus idaresinin de "Çahsor" (Чахсоръ) adıyla kaydettiği köy, Oltu sancağının Oltu kazasına bağlıydı. 1886 tarihli tespite göre köydeki 13 hanede, 39'u erkek ve 33'ü kadın olmak üzere 72 kişi yaşıyordu. Nüfusun tamamı Türkmenlerden oluşuyordu. Çahsor köyünün nüfusu 1896 yılında 98 kişiye, 1906 yılında ise 129 kişiye yükselmiştir.[8][9]
Çağsor köyü, 1928 tarihli Osmanlıca köy listesine göre Erzurum vilayetinin Oltu kazasına bağlı Kosor nahiyesinin köylerinden biriydi.[10] 1940 genel nüfus sayımında "Çaksor" adıyla yer alan köy, aynı idari konuma sahipti ve nüfusu 129 kişiden oluşuyordu.[11] 1946 yılında Şenkaya kazası kurulunca, Kosor nahiyesi ve Çaksor köyü bu kazaya bağlandı. Çahsor veya Çaksor Türkçe olmadığı için köyün adı 1959 yılında 7267 sayılı kanunla Kayalısu olarak değiştirilmiştir.[12] 1965 yılında Kayalısu köyünde 174 kişi yaşıyor ve bu nüfus içinde sadece 5 kişi okuma yazma biliyordu.[13]
1993 yılında Büyükşehir olan Erzurum’da, 2012 yılında 6360 Sayılı Yasa ile, tüm köylerin tüzel kişiliği kaldırılmıştır. Bu köy de Şenkaya Belediyesi’nin bir mahallesi olmuştur.[14]
Coğrafya değiştir
Mahalle, Erzurum il merkezine 151 km, Şenkaya ilçe merkezine 36 km uzaklıktadır.[15] Mahalle, Şenkaya'nın kuzeydoğusunda olup, 
numaralı Erzurum-Ardahan (Oltu-Göle) devlet yoluna, Nişantaşı Mahallesi üzerinden, 12,2 km.lik bir köy yoluyla bağlıdır.[16]
Nüfus değiştir
| Yıllara göre mahalle nüfus verileri | |
|---|---|
| 2022 | 108[1] |
| 2021 | 114[1] |
| 2020 | 236[1] |
| 2019 | 322[1] |
| 2018 | 315[1] |
| 2017 | 314[1] |
| 2016 | 379[1] |
| 2015 | 404[1] |
| 2014 | 410[1] |
| 2013 | 440[1] |
| 2012 | 436[2] |
| 2011 | 419[2] |
| 2010 | 407[2] |
| 2009 | 445[2] |
| 2008 | 419[2] |
| 2007 | 356[2] |
| 2000 | 351[2] |
| 1990 | 348[17] |
| 1985 | 320[18] |
| 1965 | 174[19] |
Kaynakça değiştir
- ^ a b c d e f g h i j k "Erzurum Şenkaya Kayalısu Mahalle Nüfusu". Nufusune.com. 17 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Kasım 2023.
- ^ a b c d e f g h "TÜİK Merkezi Dağıtım Sistemi Nüfus Verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 17 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Kayalisu, Turkey Page" (İngilizce). Fallingrain.com. 25 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Kasım 2023.
- ^ "Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan (Osmanlıca ve Gürcüce), (Yayımlayan) Sergi Cikia, Tiflis, 1947-1958, 3 cilt; III. cilt (1958): s. 563". 27 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Şubat 2023.
- ^ Son Teşkilat-i Mülkiyede Köylerimizin Adları (Osmanlıca), İstanbul, 1928, s. 226.
- ^ "Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan (Osmanlıca ve Gürcüce), (Yayımlayan) Sergi Cikia, Tiflis, 1947-1958, 3 cilt; II. cilt (1941), s. 339; III. cilt (1958): s. 563". 27 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Şubat 2023.
- ^ Tao (Gürcüce), Mamaia Pağava, Meri Tsintsadze, Maia Baramidze, Malhaz Çoharadze, Tina Şioşvili, Ramaz Halvaşi, Nugzar Mgeladze, Zaza Şaşikadze, Merab Halvaşi, Cimşer Çhvimiani, Cemal Karalidze, Batum, 2020, s. 91. 2 Aralık 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-25-828-2
- ^ "Свод статистических данных о населении Закавказскаго края, извлеченных из посемейных списков 1886 г. (Transkafkasya Bölgesinin Nüfusuna Dair 1886 Yılı Aile Listelerinden Edinilmiş istatistik Verilerin Özeti), Tiflis, 1893, Sıra no: 751". 11 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Şubat 2023.
- ^ Candan Badem, Çarlık Yönetiminde Kars, Ardahan, Artvin, İstanbul, 2018, s. 119, ISBN 9786052100271.
- ^ "Son Teşkilat-i Mülkiyede Köylerimizin Adları (Osmanlıca), İstanbul, 1928, s. 226". 5 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Şubat 2023.
- ^ 1940 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1946, s. 247.
- ^ "Köylerimiz, (Yayımlayan) İçişleri Bakanlığı, 1968, Ankara, s. 339". 23 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Şubat 2023.
- ^ 1965 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1968, s. 261.
- ^ "6360 sayılı kanun". Resmî Gazete. 10 Aralık 2012. 19 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Aralık 2022.
- ^ "Kayalısu Mahallesi". YerelNet.org.tr. 4 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Kasım 2023.
- ^ "Kayalısu to Nişantaşı". Kayalısu to Nişantaşı. Erişim tarihi: 30 Kasım 2023.
- ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1991). "1990 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 19 Şubat 2020.
- ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1986). "1985 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 18 Şubat 2020.
- ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1968). "1965 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). kutuphane.tuik.gov.tr. 18 Şubat 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2020.