Posta pulu karneleri
Bu madde hiçbir kaynak içermemektedir. (Mart 2015) (Bu şablonun nasıl ve ne zaman kaldırılması gerektiğini öğrenin) |
Posta pulu karneleri genel olarak 10-20 posta pulundan oluşan bir veya daha fazla, küçük karne yaprağının karton bir kapak içinde kıvrılarak yerleştirilmesi ile oluşur. Tabaka pullardan küçük olması ve taşıma kolaylığı nedeni ile pek çok ülkede tercih edilen bir pul satın alma şeklidir.
1870 yılında California State Telegraph Company ve 1871 yılında Western Union pul karneleri çıkardılar. 1884 yılında Boston'da A.W. Cooke Amerikan Patent Ofisinden 306,674 numaralı patent ile posta pullarını pul karneleri olarak üretme fikrinin patentini almıştır.
Lüksemburg 1895 yılında pul karnesi çıkaran ilk ülkedir, daha sonra 1898 yılında İsveç onu takip etmiştir. Karne fikri popüler olmuş ve yirminci yüzyılın başlarında dünyaya yayılmıştır. 1913 yılında Osmanlı İmparatorluğu posta idaresi ilk pul karnesini çıkarmıştır.
Başlangıçta karneler elde yapılmaktaydı, tabakalar karne yaprakları oluşturacak şekilde ayrılmakta ve sonra ciltlenmekteydi; bunların tabaka pullardan ayrılabilmeleri söz konusu değildi. Karnelerin popüler hale gelmesi ile karne yapraklarının doğrudan üretilmesi başladı; büyük kağıda basılıp sonra az sayıda puldan oluşan "karne yaprakları" halinde kesilmeye ve dantel açılmaya başlandı. Bu şekilde üretilen pulların 1, 2 hatta 3 düz kenarı olabilmektedir, üç pul genişliğinde yapraklar üretildiğinde ise ortada kalan pulun ise her tarafı dantelli de olabilir.
İsveç gibi bazı ülkeler rutin olarak aynı tasarımı tabaka, karne ve bant olarak çıkartmaktadır. Bazı koleksiyoncular yalnızca karne veya bütün halde karne yaprağı toplamaktadır. Erken dönemlere ait karneler zamanında dikkat çekmediği için neredeyse tamamı postada kullanılmıştır, bütün halde karneler bu nedenle çok nadirdir. Türkiye'de 1950 yıllarında Atatürk serilerinin karneleri yapıldığı bilinmekle birlikte bugün bunları bulabilmek mümkün olmamaktadır.