Vikipedi

Juan March

Juan Alberto March Ordinas (4 Ekim 1880 - 10 Mart 1962) bir İspanyol iş adamı, silah ve tütün kaçakçısı, bankacı ve hayırseverdir.

Juan March
Noelia Martín çizimi, 2014
Doğum4 Ekim 1880(1880-10-04)
Santa Margalida, İspanya
Ölüm10 Mart 1962 (81 yaşında)
Madrid, İspanya
Milliyetİspanyol
Diğer ad(lar)ıJoan March i Ordinas
İmza

İspanya İç Savaşı sırasında ve sonrasında Milliyetçi tarafla yakın ilişki içinde olan Juan March, İspanya'nın en zengin adamıydı ve dünyanın altıncı en zenginiydi.[1] Yaşamı boyunca, başta "Akdeniz'in son korsanı" olmak üzere birçok unvan taşıdı. 1961'de öldüğünde, Time Dergisi ona "İber Kroisosu" adını verdi.[2]

Mallorca'da mütevazı bir köylü ailesinde doğdu. Erken yaşta okuldan atıldı ve İspanyol Fas'tan tütün kaçakçılığı yaparken, babasına domuz yetiştirme işinde yardım etmeye başladı. I. Dünya Savaşı'nın Akdeniz'deki çatışmalarında, Cabrera Adası'ndaki Avusturya-Macaristan İmparatorluğu'nun denizaltı filosuna malzeme verdiğinden uluslararası bir soruna dahil olmuş oldu. Bu eylem, Amirallik Birinci Lordu olduğu dönemde Winston Churchill adına hareket eden İspanya Hükûmeti tarafından adanın kamulaştırılmasına mal oldu. 1916'da, March'ın deniz ulaşımını güçlendiren önemli bir nakliye şirketi olan Trasmediterránea'yı kurdu. Miguel Primo de Rivera'dan siyasi koruma elde etti ve girişimlerinin bir kısmını finanse etmek için ve Francisco Franco'nun darbesi ile Nasyonalistleri desteklemek için Banca March'ı kurdu. İkinci İspanya Cumhuriyeti'nde kısa bir süre için, tütün ve silah kaçakçılığı da dahil olmak üzere mali usulsüzlükler ve yasa dışı faaliyetler nedeniyle hapse atıldı. Bir Sivil Muhafız'a rüşvet vererek ve Cebelitarık'a kaçarak hapishaneden kaçmayı başardı.[3]

1955'te, Rockefeller veya Carnegie vakıflarına benzer şekilde, kendi adını taşıyan "hayırseverlik ve bilim vakfı" Fundación Juan March'ı kurdu. O yıllarda yaşlı Juan March meşhur "O kadar zenginim ki ne kadar zengin olduğumu bile bilmiyorum" dedi.[4] Mart 1961'de Madrid'de bir trafik kazasının neden olduğu yaralanmalardan öldü.

Onun ataerkilliği altındaki March ailesi, 20. yüzyılda Avrupa meselelerinin mali, sosyal ve kültürel yönlerinde güçlü bir etkiye sahipti ve burada Rothschild ailesi ile neredeyse eşit derecede önemli bir rol oynadı.[5] Bugün, aile 5 milyar ABD dolarının üzerinde servetle İspanya'nın en zenginleri arasındadır.[6]

Biyografisi

değiştir

Juan March Ordinas, Mayorka adasındaki Santa Margalida'da doğdu. Gençliğinde Kuzey Afrika'dan İspanya'ya tütün kaçakçılığı yaptı. I.Dünya Savaşı sırasında; İtilaf Devletleri'nin, İttifak Devletleri ablukasından ve Alman U-botlarından kaçarak her iki tarafa da mal tedarik etti.

Kral XIII. Alfonso'nun hükümdarlığı sırasında gücü ve etkisi farklı İspanyol hükûmetleri altında arttı. 1926 yılında Mayorka'da Banca March adlı bankayı kurdu.

 
Mallorca Banca March merkezi

1931'de monarşinin yerini İkinci İspanya Cumhuriyeti aldığında, March etkisini kaybetti ve yasadışı ticaretinden dolayı mahkûm edilerek hapse atıldı. Hapishaneden kaçtı ve İngiliz hükûmeti üzerindeki etkisinin onu iade edilmeye karşı koruduğu Cebelitarık'a kaçtı.

Juan March, İç Savaş'a yol açan Cumhuriyet'e karşı 1936 askeri isyanının önemli bir destekçisiydi. Francisco Franco'nun Kanarya Adaları'ndan İspanyol Fasına uçuşunu ayarladı, oradaki sömürge birliklerini isyana getirdi ve bu birliklerin Güney İspanya'ya İtalyan hava taşımacılığı ile sevkini kişisel olarak finanse etti.

1939'daki Milliyetçilerin zaferi sonucu, March tüm eski nüfuzunu, hatta fazlasını yeniden kazandı ve Franco İspanyası'nda büyük beğeni topladı. II.Dünya Savaşı sırasında, Müttefik Devletler, İspanya'nın Mihver Devletleri'ne katılmasını engellemek için onu kullandı. Son zamanlarda gizliliği kaldırılan belgelere göre, 1941'de İngiliz hükûmeti, en iyi İspanyol generallerini etkilemesi için ona 10.000.000 ABD Doları verdiği ortaya çıktı.

1944'te March, Müttefik yanlısı olan Don Juan de Borbón'un İspanyol tahtına olan iddiasının destekçisi oldu. Ayrıca gazeteleri vardı ve siyasi partileri finanse etti. II.Dünya Savaşı'ndan sonra dünyanın yedinci en zengin adamıydı. 1955'te sanat, müzik ve sosyal bilimleri desteklemek için Juan March Vakfı'nı kurdu.

Juan March, Leonor Servera (1887–1957) ile evlendi. Bu evlilikten iki çocukları oldu: Juan March Servera (Palma de Mallorca, 1906 - Madrid, 1973) ve Bartolome March (Palma de Mallorca, 1917 - Paris, 1998).

Bartolome March, 20. yüzyılın en büyük sanat koleksiyonlarından birini topladı. Çok genç yaşta kitaplar ve el yazmaları almaya başladı. Daha sonra, Murillo, Goya, Velázquez, Picasso, Monet, Van Gogh, Miró, Kandinsky, Brâncuși, Léger, Dalí, Fontana, Rothko, Klein, Francis Bacon ve diğerleri eserleri de dahil olmak üzere 18. yüzyıl Fransız mobilyalarını ve Barok, Empresyonist, Modern ve çağdaş sanat eserlerini topladı. March aile koleksiyonunun dünyadaki en önemli koleksiyonlardan biri olduğu ve değerinin 1 milyar doların üzerinde olduğu tahmin edilmektedir.

Halen İspanya'nın en zengin ailelerinden biri olan (Zara'dan Amancio Ortega'dan sonra) March ailesi; Madrid, Mayorka ve Gstaad arasında yaşamaktadır. Cala Ratjada, Mayorka'ya bakan ve geniş bir heykel bahçesi ile çevrili heybetli bir villa olan Casa March, 1915'te Juan March tarafından inşa edilmiştir; bahçeleri rehberli turlara açıktır.

Barcelona Traction firması

değiştir

Juan March, kazançlı yasadışı faaliyetlere karışması, rüşvet, siyasi nüfuz ve bir fayda gördüğünde yasayı esnetmesiyle tanınıyordu. Bu duruma örnek olarak, gerçek değerinin küçük bir kısmı karşılığında 1948'de ele geçirdiği Barcelona Traction, Light ve Power Company(BTLP) gösterilebilir.

BTLP, Barselona'da elektrik ve tramvay hizmetleri sağlayan bir kamu hizmet şirketiydi. Şirket aslen Kanada'da kurulmuştu ve hisseleri çoğunlukla Belçikalı yatırımcılara aitti. BTLP, İspanya İç Savaşı'ndan büyük ölçüde hasar görmemişti ve oldukça karlıydı. Varlıkları yaklaşık 10.000.000 £ idi (2010'da yaklaşık 500 milyon $). Ancak bazı yabancı yatırımcıların rahatlığı için BTLP, pound cinsinden tahvil ihraç etmişti ve bu tahvillerin faizi pound olarak ödeniyordu. İspanyol hükümeti para birimi kısıtlamaları getirdi ve bunun sonucu olarak BTLP, İspanyol pesetasını pound ile değiştiremedi ve bu yüzden faizi ödeyemedi.

Bu, tahvil sahipleri tarafından büyük bir tehdit olarak görülmedi. BTLP'nin bol miktarda peseta birikimi vardı ve faiz borçlarını para birimi kısıtlamaları gevşetildiğinde ödeyecekti.

Ancak Juan March bunun bir fırsat olduğunu sezdi. Onun için gizlice hareket eden ajanlar, bonoları sessizce satın aldı (yaklaşık 500.000 £). Daha sonra Şubat 1948'de bir İspanyol mahkemesine çıkarak, BTLP'nin tahvillerde temerrüde düştüğünü iddia ettiler ve derhal yardım talep ettiler. Yargıç, tüm BTLP varlıklarının sahipliğini kabul etti ve onlara (aslında March'a) verilmesine karar verdi. BTLP'nin yabancı yatırımcıları temyize gitti, ancak İspanyol mahkemelerinden herhangi bir yardım alamadı. Belçika hükûmeti Uluslararası Adalet Divanı'na temyizde bulundu, ancak sonuç alınamadı: Nihai karar ise, March'ın ölümünden sekiz yıl sonra, 1970'te geldi.

John D.MacDonald'ın 1962 tarihli romanı The Girl, the Gold Watch & Everything'de Juan March'ın Dünya çapındaki kötü şöhretine bir örnek şu şekilde geçmektedir. Bir noktada, hikâyenin baş kötü adamlarından biri, polisin dürüst olduğu ve basının müdahale ettiği Amerika Birleşik Devletleri'nde faaliyet göstermenin zorluklarından şikayet ediyor. Romanda karakter şöyle demektedir:

Her zaman başka yerlerde, özellikle Juan March'ın düzenlemelere yardımcı olacağı İspanya'da her zaman daha iyiydi.

Dünyaya miras

değiştir
 
Juan March Foundation Merkezi, Madrid

Juan March Ordinas, bir İspanyol kertenkele türü olan Algyroides marchi'nin bilimsel adıyla anılmaktadır.[7] Adına kurulmuş olan vakıf olan Fundación Juan March, günümüzde İspanya'da kültürel ve bilimsel gelişimin geliştirilmesine adanmış en önemli kuruluşlardan biridir.

Kaynakça

değiştir
  1. ^ "BBC: El soborno que evitó que Hitler le arrebatara Gibraltar a los británicos y controlara el Mediterráneo - 7 Ekim 2018". 2 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Şubat 2021. 
  2. ^ "Time: Business Abroad, Iberian Croesus - 14 Nisan 1961". 4 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Şubat 2021. 
  3. ^ "El País: Juan March, la historia de un banquero sin ley - 24 Nisan 2011". 21 Eylül 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Şubat 2021. 
  4. ^ "The Guardian: Spain's strongest bank a family affair - 29 Temmuz 2010". 7 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Şubat 2021. 
  5. ^ "VozPópuli: Rothschild y March, dos fortunas en busca de un perdón - 10 Mayıs 2015". 6 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Şubat 2021. 
  6. ^ "El Mundo: Familia March Delgado. Los más ricos de 2020 en España". 3 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Şubat 2021. 
  7. ^ Beolens, Bo; Watkins, Michael; Grayson, Michael (2011). The Eponym Dictionary of Reptiles. Baltimore: Johns Hopkins University Press. xiii + 296 pp. 978-1-4214-0135-5. ("March, J.", p. 168).

Okumalar

değiştir
  • De Benavides, Manuel (1934). El último pirata del mediterraneo [Akdeniz'in Son Korsanı] Barselona: Tipografía Cosmos.
  • Garriga, Ramon (1976). Juan March y su tiempo [Juan March ve onun zaman] Barselona: Editorial Planeta.
  • Diaz Nosty, Bernardo (1977). La Irresistible ascensión de Juan March [Juan March'ın Dayanılmaz Yükselişi] Madrid: Sedmay Ediciones.
  • Ferrer Guasp, Pere (2004). Joan March, la cara oculta del poder [Juan March: Gücün Gizli Yüzü] Palma de Mallorca, Balearic Islands: Ediciones Cort.

Dış bağlantılar

değiştir
 
Wikimedia Commons'ta Juan March ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Juan_March&oldid=32623196" sayfasından alınmıştır