Johann Ludwig Burckhardt

Johann Ludwig Burckhardt (24 Kasım 1784, Lozan - 15 Ekim 1817, Kahire). İsviçre asıllı gezgin ve şarkiyatçı. Önadı John Lewis ve Jean Louis olarak da bilinir. Soyu, Basel'in köklü ve ileri gelen ailelerinden birine dayanır. Bir tacir olan babası, 1789 Fransız İhtilali nedeniyle ailesiyle birlikte Almanya ve Avusturya'ya sürgüne gitmiştir. Leipzig ve Göttingen Üniversitelerinde öğrenim gördükten sonra 1805'te Basel'e geri döndü. Ancak Fransız karşıtı tutumu nedeniyle burada mesleki yönden pek şanslı olamadı. 1806 yılı yazında İngiltere'ye gitti. Doğabilimci Johann Friedrich Blumenbach'tan aldığı tavsiye mektubunu, Sir Joseph Banks'a sundu, o da Afrika Derneğinin diğer üyeleriyle birlikte Nijer nehrinin kaynağının keşfedilmesi amacıyla 1809 yılında bir inceleme gezisine çıkılması projesini kabul etti. Bu kabul üzerine, Burckhardt Arapça öğrenmek amacıyla yakın doğuya gitmeyi planladı. Kendisinin bir müslüman gibi kabul edilmesi halinde Afrika'daki gezisinde işlerinin kolaylaşacağını düşündü.

Burckhardt hazırlık olarak Cambridge Üniversitesi'nde Arapça çalıştı, bu arada astronomi, tıp, kimya ve maden bilimi derslerine de devam etti. Kendisini bekleyen zorlu göreve alışabilmek için başı açık şekilde sıcak havalarda İngiltere'de dolaşarak, sebze ve suyla beslendi, açık havada uyuyarak kendisini hazırlamaya çalıştı.

İngiltere'den 14 Şubat 1809'da ayrılarak Malta'ya giden Burckhardt, planladığı gibi, izleyen sonbaharda da, Arapçasını geliştirmek ve İslam Hukukunu öğrenmek için Halep'e gitti.

Doğudaki hayat hakkında daha iyi bilgi edinebilmek için kendisini müslüman bir tacir olarak tanıttı ve Şeyh İbrahim İbn Abdullah ismini kullandı.

Bölgede geçen iki yılın sonunda Arapçasını, Kur'an ve İslami bilgisini geliştirdi, buradaki uzman kişilerce yeterli bulunarak icazet aldı.

Keşifleri ve ölümü

Burckhardt, Suriye'de bulunduğu süre içinde Palmyra, Şam ve Lübnan'ı ziyaret etti ve araştırmaya yönelik olarak bölgede çok sayıda gezi düzenledi. Bu gezilerden birinde, Ürdün'de bulunan ve neredeyse bin yıldır keşfedilmeyi bekleyen ünlü antik kent Petra'nın harabelerini (Avrupalılar açısından) keşfetti. Gezisinin asıl amacı olan Nijer nehrinin kaynağını keşfedebilmek için 1812 yılında Kahire'ye gitti. Amacı Libya'daki Fizan'a giden bir kervana katılmaktı.

Burckhardt geçici olarak bu amaçtan vazgeçti ve Dar Mahass'a kadar Nil boyunca yolculuk yaptı ve batıya doğru bir geçiş yapmanın imkânsız olduğunu anlayarak gezisini, yoksul bir Suriyeli tacir görünümü altında Nübye Çölü'ne doğru yöneltti. Kızıldeniz üzerindeki Berber ve Şendi üzerinden Suakin'e ve oradan da Cidde yoluyla Hacca giderek hacı oldu. Mekke'de üç ay kaldıktan sonra Medine'ye geçti.

Pek çok sıkıntı ve yoksunluğa katlandıktan sonra 1815 Haziran ayında tükenmiş bir halde Kahire'ye döndü. Ancak 1816 ilkbaharında Sina dağına bir gezi düzenledi. Haziran ayında Kahire'ye döndüğünde, asıl amaçladığı Fizan seyahati için yeniden hazırlığa başladı. Çok sayıda engel onun bu amacını geciktirdiyse de sonunda Nisan 1817'de, uzun zamandır beklenen kervan hareket etmeye hazır hale geldiyse de, kendisi dizanteriye yakalanarak 15 Ekim'de öldü. Haberlerini, notlarını ve çok sayıda seri haldeki mektubunu özenle arada sırada İngiltere'ye göndermiş olduğu için onun seyahati ile ilgili olarak ancak çok az bir ayrıntı eksiktir. Cambridge Üniversitesi Kütüphanesine yüzlerce ciltlik bir doğu yazıları koleksiyonunu vasiyet yoluyla bırakmıştır. Günlüğü 1822'de Londra'da "Suriye ve Kutsal Topraklarda Yolculuk" (Travels in Syria and the Holy Land)adıyla yayınlanmıştır. Bu eserde yer alan özellikle Arap ve Türkmen aşiretlerinin aile ve toplum yapıları hakkındaki bilgiler ilginç tespitlerdir. Burckhardt'ın eserleri daha sonra Afrika Derneği tarafından bir araya getirilerek yayınlanmıştır.

Eserleri

Travels in Nubia (Nubia'da Geziler)(buna ayrıca bir de biografi nitelikteki anılarını önsöz olarak eklemiştir) (1819)
Travels in Syria and the Holy Land, 1882 (Suriye ve Kutsal Topraklarda Geziler).
Travels in Arabia, 1829 (Arabistan Gezileri).
Arabic Proverbs, or the Manners and Customs of the Modern Egyptians, 1830 (Arapça Deyimler veya Çağdaş Mısırlıların Davranış ve Gelenekleri).
Notes on the Bedouins and Wahabys, 1831(Bedeviler ve Vahhabiler Üzerine Notlar).