Jiva (Sanskrit: जीव, IAST: jīva), Jivātman veya jīva-bhūta, Hinduizm ve Jainizm geleneklerinde ruh kavramının karşılığıdır. Kelime, Sanskrit fiil kökü olan ve "yaşamak" anlamına gelen jīv'den türemiştir.[1] Jiva kavramı, Bhagavad Gita ve Upanişadlar gibi çeşitli metinlerde tanımlanmıştır.

Türkçe’ye bir başka Hint-Avrupa dili olan Farsça’dan geçmiş olan “can” sözcüğü jīva kelimesi ile soydaştır.[2]

Tanımlar

değiştir

Bhagavad Gita'da jiva hakkında detaylı açıklamalar mevcuttur. Gita'nın 2. bölümünde doğrudan jiva kelimesi geçmese de jivanın özellikleri belirtilmiştir.[2]

न जायते म्रियते वा कदाचि-

न्नायं भूत्वा भविता वा न भूयः ।

अजो नित्यः शाश्वतोऽयं पुराणो

न हन्यते हन्यमाने शरीरे ॥ २० ॥

"Ruh asla doğmaz ve asla ölmez, varoluşa geçmemiştir ve hiçbir zaman geçmeyecektir. Doğmamış, ezeli, ebedi ve ilkseldir – beden öldürüldüğünde o ölmez."

— Bhagavad Gita 2.20

Bhagavad Gita, ruh kavramından iki kez jīva-bhūta (canlı varlık) olarak bahseder [7.5, 15.7].[2] 7. bölümün 5. şlokasında jīva-bhūta Tanrı'nın üstün yayılımı olarak tanımlanmıştır:[2]

अपरेयमितस्त्वन्यां प्रकृतिं विद्धि मे पराम् ।

जीवभूतां महाबाहो ययेदं धार्यते जगत् ॥ ५ ॥

"Bu Benim aşağı tabiatımdır, ey Dev Kollu, ama dünyaya can veren üstün tabiatımı, canlı varlığı da bil."

— Bhagavad Gita 7.5

15. bölümün 7. şlokasında jīva-bhūta ezeli ve ebedi olan bir varlık ve Tanrı'nın bir yayılımı olarak tanımlanmıştır:[2]

ममैवांशो जीवलोके जीवभूत: सनातन: ।

मन:षष्ठानीन्द्रियाणि प्रकृतिस्थानि कर्षति ॥ ७ ॥

"Yaşayan dünyada, Benim parçamdan başka bir şey olmayan ezeli ve ebedi canlı varlık, altıncısı zihin olan madde temelli duyuları yönetir."

— Bhagavad Gita 15.7

Ayrıca bakınız

değiştir

Kaynakça

değiştir
  1. ^ Paramtattvadas, Sadhu (17 Ağustos 2017). An Introduction to Swaminarayan Hindu Theology. Cambridge, United Kingdom: Cambridge University Press. ISBN 9781107158672. OCLC 964861190. 
  2. ^ a b c d e H.D. Goswami (2015). Kapsamlı bir Bhagavad Gita Rehberi. İkinci Adam Yayınları.