Jabağı Qazanoqo
Jabağı Qazanoqo (Doğu Çerkesçesi: Къэзэнокъуэ Жэбагъы), Çerkes filozof, İslâm âlimi, kadı, şair, askerî stratejist, siyasetçi ve diplomat. Kuzey Kafkasya'nın bağımsızlığını savunan görüşleriyle öne çıkmıştır.[1]
Hacı Thamade Jabağı Qazanoqo | |
|---|---|
| Kendi dilinde adı | Къэзэнокъуэ Жэбагъы (Qəzənoqwe Jəbağı) |
| Doğum | 1685 Zeiqo, Kabarda |
| Ölüm | 1750 Zeiqo, Kabarda |
| Defin yeri | Nalchik |
| Etnik köken | Çerkes |
| Vatandaşlık | .svg){kind=small} Kabarda |
| Din | Islam |
| Kariyeri | |
| Dalı | İslâm felsefesi (Hanefi Sünni) |
| Çalıştığı kurumlar | Kabarda Baş Kadısı |
| Etkilendikleri | Muhammed, Ebu Hanife, Adığe Xabze |
| Etkiledikleri | Cevdet Said, Pşımaho Kotse |
Biyografi değiştir
Erken kariyeri değiştir
Kabarda'nın Zeiqo (bugünkü Zayukovo) köyünde doğdu, zekasıyla fark edildi ve eğitim görmesi teşvik edildi. Dindar bir Müslümandı ve haccı tamamlayarak haccı oldu.
Kariyer değiştir
Siyasi kariyeri değiştir
Yükselen şöhreti nedeniyle Kabardey Başprensi I. Aslanbek'in kişisel danışmanı olarak atandı. Kabarda adalet sistemini Kur'an ve Adığe Xabze öğretilerini harmanlayarak düzenledi.[2] Çerkeslerin başka bir ülkenin tebaası olmasına karşı çıkarak tam bağımsızlığı savundu. Kırım Tatarlarının Çerkesya'yı işgal etmek istediğine inanıyordu. 1722'de Rusya ile diplomatik toplantılara katıldı.[3] 1731'de Rusya ile Tatar akınlarına karşı bir savunma anlaşması yapmayı başardı. Ancak bu ittifak, ölümünden 15 yıl sonra Rusya'nın Kabarda'ya saldırarak Rus-Çerkes Savaşı'nı başlatmasıyla sona erdi.[4]
Askerî kariyer değiştir
Kanjal Muharebesi sırasında kurduğu strateji ile Kabardey Çerkesleri zafer elde etmiştir.[5]
Ölümü değiştir
Qazanoqo 1750 yılında doğduğu köyde öldü.[6]
Kaynakça değiştir
- ^ "Казаноко Джабаги - Большая Советская энциклопедия - Словари и Энциклопедии". www.endic.ru. 4 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mayıs 2017.
- ^ Налоев З.М. (2009). Этюды по истории культуры адыгов.
- ^ Туган Хабасович Кумыков (1 Ocak 1967). История Кабардино-Балкарской АССР с древнейших времен до наших дней. Наука.
- ^ Henze 1992
- ^ Cw (15 October 2009). "Circassian World News: Documentary: Kanzhal Battle"". Circassian World News.
- ^ "В селении Заюково установлены памятники на месте захоронения Жабаги Казаноко". Archived from the original on 20 July 2017. Retrieved 8 May 2017.