Hoşarlı, Trabzon ilinin Tonya ilçesine bağlı bir mahalledir.

Tarihçe değiştir

Hoşarlı ’nın köy olarak anılması çok eski olmasa da, mahalle olarak Hoşarlı adıyla 17.yüzyılın başlarından itibaren anılmaya başlandığı rivayet edilmektedir.Bazı kaynaklara göre Hoşarlı adının çarşı-pazar anlamına gelen “hoş” ve “şar” sözcüklerinin birleşiminden oluşan eski bir Türkçe kelime olduğu, bazı kaynaklara göre de Bulgar Türkçesinden geldiği söylenmektedir. Hoş iyi -ar ise adam anlamına gelip Hoşarlı yani iyi adam anlamını almaktadır.Bizans zamanında esir düşen Hun Türklerinin bu köye yerleştirildiği, zamanla Hristiyanlaşıp 1461 den sonra İslam dinini benimsedikleri anlaşılmaktadır. Bu topluluğun ilk zamanlar eski adı Şarlı Nahiyesi- Hoşarlı-Şimdiki Cumhuriyet Mahallesinde (Vakfıkebir) ikamet ettiği, daha sonra buradan Hoşarlı Köyü'ne (şimdiki Hoşarlı Mahallesi) geldikleri ve köy merkezine (şu anda yeni okulun bulunduğu yer ve çevresi) yerleştikleri anlaşılmaktadır. Çarşı-pazarden gelen adamların konakladığı bu alan Hoşarlı diye tabir edilmeye başlanmıştır. Trabzon fethedilmeden ve Türk boyları buraya yerleşmeden önce, köyümüzün eski caminin olduğu çevre Kaskanlı, yeni caminin olduğu yer de Pelakana olarak bilinmekteydi. İsimler değiştirilmiş olsa bile halen yaşlı insanlar eski isimleri kullanmaktadırlar.

1850 yılına ait Akçabaat Kazası ve Köyleri Öşür ve Tahrir Defterleri incelendiği zaman köyümüzdeki bazı sülalelerin Vakfikebir'in batısında yer alan Şarlı Nahiyesinde ikamet ettikleri anlaşılmaktadır. Günümüzde de köyümüzdeki bazı sülalelerle, Vakfıkebir'deki bazı sülaleler arasında akrabalık bağı bulunmaktadır. Tarihçi Cevdet Türkay’ın “Osmanlı İmparatorluğunda Oymak, Aşiret ve Cemaatlar”syf.362 adlı eserinde bahsedilen ve geçmişte Maraş ve Sivas çevresinde yaşayan Konar-Göçer yaşayan Türkmen (Yörük) boylarından olan Hoşar Uşakları'nın zamanla Gümüşhane'ye, oradan da Trabzon-Vakfıkebir' e, bir kısmının da Hoşarlı'ya gelip yerleştikleri, Köyümüzün-Mahallemizin adnının da buradan geldiği rivayet edilmektedir.Trabzon’un genel tarihi, köyümüzün kültür ve dil yapısı incelendiğinde, kesin tarihli olmasa da Hoşarlı adının Türkçe olduğunu anlaşılmaktadır.

İlk gelen Türk boylarının Osmanlı Devlet politikasına bağlı olarak Sünni kabilelerden seçildiği, Sünni olmayanların arasına da Sünni aşiretlerin yerleştirildiği bilinmektedir. Göçebelik hayat tarzı uzun yıllar devam etmiş olup; 1960'lı yıllara kadar Gümüşhane ili yaylalarına yazın hayvancılık yapmak için giden aile sayısı oldukça çoktu. Daha sonraları küçükbaş hayvancılık yapanlar azaldıkça buralara gidenler de azalmıştır. Şimdi ise tamamen vazgeçilmiştir. Atalarımızın Gümüşhane civarını keşfetmelerine bakarak öncelerine oralarda ikamet edenlerin daha sonra Trabzon'a gelip yerleştiklerini söyleyebiliriz. Yoksa o zamanın şartlarında oraları keşfetmeleri iletişim olanaksızlığından dolayı zayıf bir ihtimal olmalıdır. Trabzon'un Osmanlı egemenliğine geçip Türkleşmesinden sonra iki kere önemli ölçüde boşaldığı tarihi kayıtlardan ortaya çıkmaktadır. Bunlardan Birincisi:93 Harbi (1878 Rus Harbi)dir ki, bu dönemde köyümüzde kimlerin yaşadığı, kimlerin köyü terk edip tekrar geriye döndüğü kesin olarak bilinmemektedir. İkincisi ise; Birinci Dünya Savaşı yıllarında yaşanan Rus işgalidir. Muhacirlik olarak adlandırılan bu dönemde iç ve batı istikametine göç eden atalarımızın bir bölümü Amasya, Çorum, Düzce, Adapazarı ve Bursa’ya, bir bölümü Malatya ve Muş civarına Anadolu’ya ilk gelişte yerleşen yakınlarının bulunduğu yerlere yerleşmişlerdir. Ruslar ve Ermeniler Yurdumuzu terk ettikten sonra göç edenlerin bir bölümü geri dönmüşlerdir.

Hoşarlı, 1935 yılına kadar Karaağaçlı Mahallenine bağlı bir mahalle iken bu tarihte alınan kararla köy statüsüne kavuşmuştur. 12 Kasım 2012 tarihinde kabul edilen büyükşehir yasa tasarısı ile Trabzon Büyükşehir olmuş ve Hoşarlı da Tonya'ya bağlı Mahalle olmuştur.

Kültür değiştir

Hoşarlı
Hoşarlı
Mahalle
	; Trabzon
Ülke	Türkiye
İl	Trabzon
İlçe	Tonya
Coğrafi bölge	Karadeniz Bölgesi
Nüfus (2000)
• Toplam	1.184
Zaman dilimi	UTC+03.00 (TSİ)
İl alan kodu	462
İl plaka kodu	61
Posta kodu	61520
	Resmî site; http://www.yerelnet.org.tr/koyler/koy.php?koyid=262066

Hoşarlı’nın sosyal ve kültürel yapısı incelendiğinde, unutulmuş olsa da Orta Asya Türk kültürünün izlerine rastlanır. Uzun süren göçebe hayatı, dokuma sanatının iyi bilinmesi, hayvancılık ve demircilikle ilgili el sanatları, folklor hep Orta Asya Türk izlerini taşımaktadır. Zaman zaman yaşanılan yörenin özelliklerinden, aralarına katılan toplulukların bazı yaşantılarından etkilenmişlerdir. Ancak, inançlarına sahip çıkarak ödün vermemişlerdir.

Hoşarlı insanının hayatının her alanında Türk-İslâm sentezinin oluşumu olan hayat tarzı görülmektedir. Hayırseverlik ve yardımlaşma eskiden beri süregelen güzel davranışlardır. Köyümüzün manevi yönden gelişmesinde Hordop Dede, Raşı’nın Ömer (Karagüzel), Bilal Hoca (Beşel), Rasim Hoca (Birinci) ve Murat Hoca (Birinci)’nın büyük emeği vardır. Köyümüzde iki cami , iki imam hatip ve bir de Raşı (Avcılar)Mahallesinde mescit bulunmaktadır.

Dil Ve Edebiyat değiştir

DİL VE EDEBİYAT:

Köyümüze ait yazılı bir eser bulunmamaktadır. Ancak, özellikle ağıt ve müzik türünde sözlü eserler yıllardan beri söylene gelmektedir.

Günlük konuşma dili yüzyıllardan beri Türkçedir. Ağız olarak eski Türkçe izlerini taşımakla birlikte Farsça ve Arapçadan da etkilenmiştir. Yöremizin dili dil bilimciler tarafından tam olarak incelenmediği için birçok kelimenin Türkçe kökenli olmasına rağmen yabancı dillerden geldiği sanılmıştır. Türkçe kelimelere örnekler;

Mança: Orta Asya’da çorba anlamında kullanılmaktadır.

Fırçıktı:Ahırdan aşhane bölümüne fırlayıp çıkılan yer.

Aşhane:Mutfak-yemekhane

Bağsi:Bağ sırası-İneklerin bağlarının bağlandığı yer.

Gelberi:Bugün birçok yerde tahılı bir araya toplamak için kullanılıyor. Bize ot toplamak için kullanılır.

Gom:Ev

Seren:Çamaşır kurutma yeri. Kurutulmak için asılan çamaşır..

Serender-Seren-darı kelimelerinin birleşiminden uğraması sonucuoluşmuştur.Darı kurutulan yer anlamındadır.

Merek: Samanlık

Kofuk:Çürük

Konuşma dilinde yumuşak ünsüzlerin yerine sert ünsüzler, “O” ve “i” yerine çoğunlukla “I”, bazen “k” yerine “g”, “d” yerine “t” sesleri kullanılmaktadır. Örnek: kelıyırım-geliyorum, pen-ben, gız-kız gibi.