Hetero nükleroprotein parçacıkları (veya HnRNP) ökaryotik hücrelerde yeni sentezlenen bir RNA'nın transkripsiyon sonrası değişime uğrayana kadar proteinlerle kaplanmış halidir. Bu RNA/protein komplekslerinde bulunan başlıca proteinler protein K ve polipirimidin dizisi bağlanma proteinidir (polypyrimidine-tract binding protein, PTB). PTB, splisozomun polipirimidin dizilerine bağlanmasına engel olarak ekson birleşmesini durdurur.

Öncül-mRNA'ya bu proteinlerin bağlı olması, onun daha tamamen işlenmediğini ve sitoplazmaya yollanmaya hazır olmadığının işaretidir. "Splicing"den sonra bu proteinler intronlara bağlı kalırlar ve onların yıkılmasını sağlarlar.

hnRNP Proteinlerinin Fonksiyonları

değiştir

Öncül-mRNA ile hnRNP proteinlerinin birleşmesi, komplementer bölgelerin baz-eşleşmesine bağımlı olan kısa ikincil yapılarının oluşmasını önler, böylece öncül-mRNA diğer RNA molekülleri ya da proteinlerle etkileşime açık hale gelecektir.

Saflaştırılmış hnRNP proteinleri ile yapılan bağlanma araştırmaları, hnRNP proteinlerinin yeni üretilen öncül-mRNA molekülünün değişik bölgeleriyle birleşmesini önermektedir. Örneğin, hnRNP proteinleri olan A1, C ve D, tercihen intronların pirimidince zengin dizileri olan olan 3' uçlarına bağlanır. Bu gözlem, bazı hnRNP proteinlerinin RNA birleşmesi (splicingi) ya da kesilme/poliadenilizasyonu belirten RNA dizileriyle etkileşime geçebileceklerini ve RNA işleyici faktörlerin tanıdığı yapılara katkıda bulunduğunu önermiştir. Son olarak hücre birleşmesi deneyleri, bazı hnRNP proteinlerinin çekirdekte sınırlandırılmış olarak kaldıklarını göstermiştir ki diğerleri sitoplazmada dolaşmaktadır ve bunların mRNA taşınmasında rol oynadıkları düşünülmektedir.

Kaynakça

değiştir
  • Xie J, Lee JA, Kress TL, Mowry KL, Black DL. (2003). Protein kinase A phosphorylation modulates transport of the polypyrimidine tract-binding protein. Proc Natl Acad Sci USA 100(15):8776-81.
  • Takimoto M, Tomonaga T, Matunis M, Avigan M, Krutzsch H, Dreyfuss G, Levens D. (1993). Specific binding of heterogeneous ribonucleoprotein particle protein K to the human c-myc promoter, in vitro. J Biol Chem 268(24):18249-58.
  • Watson JD, Baker TA, Bell SP, Gann A, Levine M, Losick R. (2004). Molecular Biology of the Gene, ch. 9 and 10. Peason Benjamin Cummings; CSHL Press. 5th ed.