Heva Kilisesi
Heva Kilisesi (Gürcüce: ხევას ეკლესია), tarihsel Kola bölgesinde, günümüzde Ardahan ilinin Göle ilçesine bağlı ve eski adı Heva olan Sürügüden köyünde Orta Çağ'dan kalma bir kilisesidir.[1]
 | |
| Temel bilgiler | |
|---|---|
| Konum | Sürügüden, Göle |
| Koordinatlar | 40°54′50″K 42°37′51″D / 40.91389°K 42.63083°D |
| İnanç | Doğu Ortodoks Kilisesi |
| Mezhep | Gürcü Ortodoks Kilisesi |
| Durum | Harabe |
| Mimari | |
| Mimari tür | Kilise |
| Mimari biçim | Gürcü mimarisi |
| Tamamlanma | Orta Çağ |
| Özellikler | |
| Malzemeler | Moloz taş, kireç harcı |
Tarihçe değiştir
Heva Kilisesi'nin bulunduğu Kola bölgesi, Gürcü Hristiyanlığının erken dönemdeki merkezlerden biriydi. Bu bölgede Hristiyanlığın benimsenmesi 6. yüzyıl civarında gerçekleşmiştir.[2] Nitekim Osmanlılar bu bölgeyi ve köyü 16. yüzyılda Gürcülerden ele geçirmiştir. 1595 tarihli Osmanlı mufassal defterine göre Heva köyünün nüfusu Hristiyan Gürcülerden oluşuyordu.[3][4] Köyün kilisesi de bu dönemden kalmış olmalıdır.
Mimari değiştir
Büyük ölçüde yıkılmış olan Heva Kilisesi, köyün kuzey ucunda, yüksekçe bir yerde yer alır. Tek nefli küçük bir yapı olan kilise (7,10×3,25 m), dolgu duvar tekniğiyle, moloz taşlar ve kireç harcı kullanılarak inşa edilmiştir. Kilisenin apsisin olduğu doğu duvarı ve kuzey duvarının bir bölümü yıkılıştır. Giriş kapısı güneyde yer alır; ancak kapı açıkılığı zarar görmüş ve genişlemiştir. Kaplama taşların büyük kısmı sökülmüş, sadece güney duvarda ve kilisinin içinde bir bölümü kalmıştır.[1][5]
Kaynakça değiştir
- ^ a b 2014 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (ტაო-კლარჯეთის ძეგლების 2014 წლის საკვლევი ექსპედიციების ანგარიშები), Tiflis, 2015, s. 143. 11 Nisan 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-0-7362-5
- ^ "Ekvtime Takaişvili, 1907 Yılı Kola-Oltisi ve Çangli'de Arkeolojik Araştırmalar Gezisi (არქეოლოგიური ექსპედიცია კოლა-ოლთისში და ჩანგლში 1907 წელს), Paris, 1938, s. 9". 29 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ekim 2023.
- ^ "Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan (Osmanlıca ve Gürcüce), (Yayımlayan) Sergi Cikia, Tiflis, 1941-1958, 3 cilt; II. cilt (1941), s. 501". 17 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ekim 2023.
- ^ "Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan (Osmanlıca ve Gürcüce), (Yayımlayan) Sergi Cikia, Tiflis, 1941-1958, 3 cilt; III. cilt (1958), s. 555". 15 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ekim 2023.
- ^ Tao-Klarceti - Tarihsel ve Kültürel Anıtlar - Katalog (ტაო-კლარჯეთი - ისტორიისა და კულტურის ძეგლები - კატალოგი), (Editör) Buba Kudava, (Yazarlar) Nestan Bagauri, Zurab Batiaşvili, İrma Beridze, Buba Kudava, Nikoloz Jğenti, Goça Saitidze, Natia Hizanişvili, Tiflis, 2018, s. 186, ISBN 978-9941-478-17-8.