Henoch-Schönlein purpurası
Henoch-Schönlein purpurası (Henoch-Schönlein sendromu; IgA vasküliti) küçük ve orta çaplı damarların etkilendiği, çocuklarda görece sık rastlanan vaskülitik bulgular kümesidir.[1][2][3] Deride ve mukozalarda ve seröz zarlarda, damarların etkilenmesi sonucu ortaya çıkan küçük purpuralar saptanır (purpuralar çapları 3–10 mm arasında olan küçük kanama odaklarıdır).[1][2][3]
Nedenler
değiştirHenoch-Schönlein purpurası'nın nedenleri arasında infeksiyonlar ile çeşitli maddelere ve ilaçlara karşı ortaya çıkan immunolojik yanıtlar önemlidir. Çocukların öykülerinde, üst solunum yolları infeksiyonları dikkat çekicidir.[1][2][3][4]
İnfeksiyon hastalıkları:[5][6]
- Bakteriler: β-hemolitik streptokoklar, mycoplasma, Staphylococcus aureus
- Virüsler: Hepatitis B, herpes simplex virus, parvovirus B19, Coxsackie, rotavirus, kızamık, kabakulak, kızamıkçık)[5]
İlaçlar:[6]
- Antibiyotikler (vancomycin, sefalosporin)
- Antihipertansifler
- Non-steroid anti-inflamatuvarlar (NSAID)
Bulgular
değiştirKüçük ve orta çaplı damarlarda saptanan yangısal tepkiler hastalığın en önemli bulgusudur. Sistemik bir hastalıktır. Üç ana bulgusu vardır:[7]
- Vücudun alt yarısında purpura türü kanamalar
- Eklem ağrıları
- Karın ağrısı
Purpuraların oluşması, kanama eğilimindeki artmanın sonucudur. Karın ağrısı olan hastalarda sindirim kanalı kanamaları, diyare ya da kabızlık saptanabilir.[8] Hastaların bir bölümünde deri döküntülerine (ürtiker) ve veziküllere/bülllere de rastlanır.[4] Eklemler şiş ve ağrılıdır. Angionörotik ödem görülebilir.
Böbrek etkilenmesi daka çok erişkin hastalarda ortaya çıkar ve sessizce gelişir. Bir süre sonra tipik bir fokal-segmanter glomerulonefrit’e bağlı nefritik sendrom (hafif hematüri, hafif proteinüri, hipertansiyon) bulguları belirir; proteinürinin güçlü olduğu hastalarda tablo nefrotik sendrom niteliği kazanabilir. Bozulan kan değerlerinin arasında üre ve kreatinin düzeylerinin giderek yükselmesi böbrek hastalığındaki kronikleşme eğiliminin kanıtıdır.[1][6]
Deri ve böbrek biyopsilerine uygulanan immunofloresans tekniği, öteki immun vaskülitlerin ayırıcı tanısında oldukça yararlıdır (immun kompleks glomerülonefritlerin tanısındaki doğruluk oranı, klinik ve patolojinin birlikte çalışmasıyla yükselmektedir).[1]
Tanı
değiştirKlinik tanıda, purpura bulgusu birincil önem taşır. Purpura bulgusuna ek olarak şunlardan en az birinini bulunması gerekir: deri biyopsilerinde damarlarda IgA+C3 immun komplekslerinin bulunması, akut artrit bulguları, yaygın karın ağrıları, böbrek etkilenmesi bulguları.[7] Vaskülit tablosuna IgA ve kompleman (C3) içeren yol açan immun komplekslerin damar çeperlerine oturması neden olur (Tip III aşırı duyarlılık tepkisi).[1][2]
Tedavi ve Prognoz
değiştirTedavisi gereken Henoch–Schönlein purpurası hastalarına farklı uygulamalar yapılmaktadır. Ağrılar için tabloyu ağırlaştırmayacak türden analjeziklerin seçilmesi ile deri lezyonlarının bakımı ortak uygulamaların başında gelir. Böbrek bulgularının tedavisinde öncelikle immun süpresyonda kullanılan droglardan yararlanılmaktadır. Hastaların çoğu birkaç hafta içinde düzelebilir. Tedavi gereken olguların büyük bölümünde prognoz iyidir, tablo hızla düzelse de alevlenmeler ortasya çıkabilir.[3][8]
Böbrek tutulmasının kronikleşmesine ve yetmezlik bulgularına erişkinlerde daha sık rastlanır; özellikle, biyopsilerinde Bowman boşluklarında yarımay (crescent) biçiminde hücre proliferasyonu görülenlerde son-evre (end-stage) böbrek hastalığı’na ilerleme riski çok yüksektir.[1][6]
|
Tıp ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
Kaynakça
değiştir- ^ a b c d e f g Kumar V, Abbas AK, Aster JC. Robbins and Cotran Pathologic Basis of Disease. 9th edt., Elsevier Saunders, Philadelphia, 2015
- ^ a b c d Lopez-Mejjaz R, Castaneda S, Genre F, et al. Genetics of immunoglobulin-A vasculitis (Henoch-Schönlein purpura): An updated review. Autoimmunity Reviews, 17(3): 301-315, 2018
- ^ a b c d Hetland LE, Susrud KS, Lindahl KH, Bygum A. Henoch-Schönlein Purpura: A Literature Review. Acta Dermato-venereologica (Review), 97(10): 1160–1166, 2017
- ^ a b Ramelli V, Lava SA, Simonetti GD, et al. Blistering eruptions in childhood Henoch-Schönlein syndrome: systematic review of the literature. European Journal of Pediatrics, 176(4):487-492, 2017
- ^ a b Tang C, Scaramangas-Plumley D, Nast CC, et al. A case of Henoch-Schonlein Purpura associated with Rotavirus infection in an elderly asian male and review of the literature. American Journal of Case Reports, 18:136-142, 2017
- ^ a b c d Rai A, Nast C, Adler S. Henoch-Schönlein purpura nephritis. Journal of the American Society of Nephrology. 10(12): 2637–2644, 1999
- ^ a b Ozen S, Ruperto N, Dillon MJ, et al. EULAR/PReS endorsed consensus criteria for the classification of childhood vasculitides. Annals of the Rheumatic Diseases, 65(7): 936–941, 2006
- ^ a b Lerkvaleekul B, Treepongkaruna S, Saisawat P, et al. Henoch-Schönlein purpura from vasculitis to intestinal perforation: A case report and literature review. World Journal of Gastroenterology, 22(26):6089-6094, 2016