Hannah Arendt
Hannah Arendt (Almanca telaffuz: [ˈhana ˈʔaːʁənt]; 14 Ekim 1906 - 4 Aralık 1975),[1] doğum adıyla Johanna Arendt, Alman asıllı Amerikalı tarihçi ve filozoftur. 20. yüzyılın en etkili siyaset kuramcılarından biri olarak kabul edilir.[1][2][3] Eserleri geniş bir konu yelpazesini kapsamakla birlikte, en çok servet, güç ve kötülüğün doğası, ayrıca siyaset, doğrudan demokrasi, otorite, gelenek ve totalitarizm üzerine yazdıklarıyla tanınır. Ayrıca, Adolf Eichmann'ın yargılaması etrafında yaşanan tartışmalarla, sıradan insanların totaliter sistemlerde nasıl rol aldıklarını açıklama çabasıyla ve “kötülüğün sıradanlığı” ifadesiyle hatırlanır. Adı, dergilerde, okullarda, bilimsel ödüllerde, insani ödüllerde, düşünce kuruluşlarında ve caddelerde yer almakta; pullarda ve anıtlarda yer bulmakta; ve onun düşüncesini anan diğer kültürel ve kurumsal işaretlere de bağlanmaktadır.
| Hannah Arendt | |
|---|---|
 Hannah Arendt'in 1933'teki fotoğrafı | |
| Doğumu | 14 Ekim 1906 Hannover, Almanya |
| Ölümü | 4 Aralık 1975 (69 yaşında) New York, ABD |
| Çağı | 20. yüzyıl felsefesi |
| Bölgesi | Batı felsefesi |
| Okulu | Görüngübilim (fenomenoloji) |
| İlgi alanları | Siyaset felsefesi, çağdaşlık, tarih felsefesi |
Etkilendikleri | |
Etkiledikleri | |
Hannah Arendt, 1906 yılında Linden'de Yahudi bir aileye doğdu. Babası, o yedi yaşındayken vefat etti. Arendt, politik olarak ilerici ve seküler bir ailede yetişti; annesi güçlü bir Sosyal Demokrat'tı. Berlin'de ortaöğrenimini tamamladıktan sonra, Marburg Üniversitesi'nde Martin Heidegger'in yanında eğitim aldı ve burada Heidegger ile öğrencisi olduğu dönemde başlayan romantik bir ilişki yaşadı.[4] 1929 yılında Heidelberg Üniversitesi'nden felsefe doktorasını aldı. Tezinin başlığı Aşk ve Aziz Augustine, danışmanı ise varoluşçu filozof Karl Jaspers'ti. Arendt, 1929 yılında Günther Stern ile evlendi ancak kısa süre sonra 1930'ların Nazi Almanyası'nda artan antisemitizmle karşılaşmaya başladı. Arendt, 1933 yılında antisemitizm üzerine yasadışı araştırma yaptığı gerekçesiyle Gestapo tarafından kısa bir süre hapsedildi. Serbest kaldıktan sonra Almanya'dan kaçtı, Çekoslovakya ve İsviçre'de yaşadıktan sonra Paris'e yerleşti. Burada, Gençlik Aliyası için çalışarak, genç Yahudilerin Britanya'nın Filistin Mandası'na göç etmelerine yardımcı oldu. 1937'de Alman vatandaşlığından çıkarıldı. Aynı yıl Stern'den boşandı ve 1940'ta Heinrich Blücher ile evlendi. O yıl Almanya, Fransa'yı işgal ettiğinde, Fransızlar tarafından yabancı olarak tutuklandı. Kaçmayı başararak 1941'de Amerika Birleşik Devletleri'ne gitti. New York'a yerleşti ve burası hayatının geri kalanında ana ikametgâhı oldu. Yazarlık ve editörlük yaptı, Yahudi Kültürel Yeniden Yapılanması için çalıştı ve 1950'de Amerikan vatandaşlığına kabul edildi.
Arendt, Amerika Birleşik Devletleri'ndeki ırksal entegrasyonu karşılayarak bunun hükûmet yetkisinin aşırı bir kullanımı olduğuna ve "çocukların jeopolitik çatışmaların ön saflarına itilmemesi gerektiğine" inanıyordu. 1951'de Totalitarizmin Kökenleri adlı eserinin yayımlanmasıyla düşünür ve yazar olarak ün kazandı, ardından bir dizi eser takip etti. Bunlar arasında 1958'de yayımlanan İnsanlık Durumu, 1963’te yayımlanan Eichmann in Jerusalem ve Devrim Üzerine yer aldı. Birçok Amerikan üniversitesinde ders verdi, ancak sürekli kadrolu görevleri reddetti. 1975’te aniden kalp krizi sonucu öldü ve son eseri Zihnin Hayatı yarım kaldı.
Biyografi
değiştirArendt, o zamanlar bağımsız bir şehir olan Aşağı Saksonya'nın Linden şehrinde (şimdiki Hannover'in bir parçası), seküler bir Yahudi ailenin çocuğu olarak dünyaya geldi ve Königsberg (hayranı olduğu Immanuel Kant'ın şehri, bugünkü adı ile Kaliningrad) ile Berlin'de büyüdü. Martin Heidegger ile birlikte Marburg Üniversitesinde felsefe çalışan Arendt'in onunla uzun, fırtınalı romantik bir ilişkisi oldu. Bu ilişki, Heidegger'in Nazi sempatisi yüzünden zaman zaman eleştirilmiştir. Heidegger'den ayrıldığı dönemlerden birinde Heidelberg'e taşındı ve orada varoluşçu felsefeci Karl Jaspers'in danışmanlığında Aziz Augustinus'un düşüncesinde aşk kavramı üstüne bir tez yazmaya başladı.
Arendt'in tez çalışması 1929 yılında yayınlandı ancak 1933 yılında Yahudi olduğu gerekçesi ile gerekli hocalık niteliklerine sahip olmadığı belirtilerek Alman üniversitelerinde ders vermesi engellendi. Bunun üzerine Paris'e kaçan Arendt orada edebi eleştirmen ve Marxist gizemci Walter Benjamin ile tanışıp onunla dost oldu. Fransa'da kaldığı süre boyunca Yahudi göçmenlere yardım ve destek sağlamaya çalıştı. Ancak Fransa'nın II. Dünya Savaşı sırasında savaş ilan etmesi ve Alman askeri kuvvetlerinin Fransa'nın bazı bölgelerini işgal etmesi sonucunda Yahudilerin toplama kamplarına gönderilmesinden ötürü Fransa'dan da kaçmak zorunda kaldı. 1940 yılında Alman şair ve felsefeci Heinrich Blücher ile evlendi.
1941 yılında kocası ve annesi ile birlikte, ona ve yaklaşık 2500 Yahudi göçmene yasadışı vize veren Amerikalı diplomat Hiram Bingham IV yardımı ile ABD'ye kaçan Arendt New York'taki Alman-Yahudi topluluğun aktif bir üyesi oldu ve haftalık Aufbau için yazılar yazdı. II. Dünya Savaşı bittikten sonra Heidegger ile ilişkisini sürdürdü ve Almanya'nın Nazilerden arındırılması etkinliklerinde onun lehinde tanıklık etti. 1950 yılında Amerika Birleşik Devletleri'nin doğal vatandaşı ve 1959'da da Princeton Üniversitesi'ndeki ilk tam kadrolu kadın profesör oldu. 1975 yılında, 69 yaşında ölümünün ardından
Nihai hastalık ve ölüm
değiştirKocası Heinrich Blücher, 1961'de beyin anevrizmasından kurtuldu ve 1963'ten sonra bir dizi kalp krizi geçirerek sağlığına kavuşamadı. 31 Ekim 1970'te ağır bir kalp krizinden öldü. Arendt aynı zamanda çok sigara içiyordu ve sık sık elinde sigarayla tasvir ediliyordu. Mayıs 1974'te İskoçya'da ders verirken neredeyse ölümcül bir kalp krizi geçirdi ve iyileşmesine rağmen daha sonra sağlığı kötüleşti ve sigara içmeye devam etti.[5] 4 Aralık 1975 akşamı, 69. yaş gününden kısa bir süre sonra, evinde arkadaşlarıyla eğlenirken tekrar kalp krizi geçirdi ve olay yerinde öldüğü açıklandı. Külleri, Mayıs 1976'da Annandale-on-Hudson, New York'ta kocasının uzun süre ders vermiş olduğu Bard Koleji'nin mezarlığına külleriyle birlikte gömüldü.[6][7]
Eserleri
değiştirArendt'in eserleri iktidar, politikanın özneleri, otorite ve totaliterlik ile ilgilidir. Çalışmalarının çoğunda eşitler arasındaki kolektif politik eylem ile eşanlamlı olan özgürlük kavramının doğrulanmasına odaklanmıştır
"Politikanın bittiği yerde özgürlük başlar" şeklindeki liberteryen varsayıma karşı çıkan Arendt, özgürlüğü kamusal ve birlikteliğe dair bir kavram olarak temellendirir, buna dair antik Yunan şehir devletleri, Amerikan kasabaları, Paris Komünü, 1960'lı yıllardaki toplumsal özgürlük hareketleri ve başka alanlardan örnekler sunar.
En önemli eserlerinden biri İnsanlık Durumu (1958) olup, bu eserinde emek, iş ve eylem arasındaki farkları ve bu farkların yol açtığı önemli sonuçları kışkırtıcı şekilde ortaya koyar. Politik eylem teorisini bu eserinde iyice detaylandırır.
İlk büyük eseri olan Totaliterizmin Kökenleri isimli kitapta Komünizm ve Nazizmin kökenlerini ve bunlarla antisemitizm arasındaki bağlantıları incelemiştir. Bu kitabı epey tartışmaya yol açmıştır çünkü kimilerine göre bağdaştırılamayacak iki konuyu kıyaslamaya kalkışmıştır.
Daha sonra Eichmann in Jerusalem isimli kitaba dönüşecek Eichmann davasını The New Yorker dergisinde anlatırken kötülüğün temel ve kökten bir şey mi yoksa basitçe insanların banalitesinin—sıradan insanların diğerlerinin emirlerine uyma ve eylemlerinin ya da eylemsizliklerinin sonuçlarını düşünmeksizin çoğunluk görüşüne itaat etmelerinin bir sonucu olup olmadığı sorusunu sormuştur.
Son kitabı The Life of the Mind öldüğünde yarım kalmıştır ancak günümüzde mevcut hali ile hala okunmaktadır.
Yaşamak ya da ölmek
değiştir2006 yılında Eugene McCarraher şunları yazmıştır:
- "1962'nin güneşli Mart sabahlarından birinde Hannah Arendt'i taşıyan bir taksi Central Park'a doğru hızlanırken bir kamyonla çarpıştı. Gözlerini ambulansta açan Arendt kollarını ve bacaklarını hareket ettirdi, gözlerini yuvarladı, tarihleri, şiir mısralarını ve telefon numaralarını sayarak hafızasını test etti. Daha sonra yakın arkadaşı Mary McCarthy'ye olayı şöyle aktarmıştır: "kısa bir süreliğine yaşam ya da ölüm kararının bana bağlı olduğunu düşündüm." "Ölümün korkunç olmadığını düşünse de" aynı zamanda "hayatın epey güzel olduğunu ve sevdiğini" düşünmüştü.
Seçilmiş eserleri
değiştir- Der Liebesbegriff bei Augustin. Versuch einer philosophischen Interpretation (1929)
- Totaliterizmin Kökenleri (1951)
- Rahel Varnhagen: Bir Yahudi Kadının Hayatı (1958)
- İnsanlık Durumu (1958)
- Geçmişle Gelecek Arasında (1961)
- On Revolution (1963)
- Eichmann in Jerusalem: A Report on the Banality of Evil (1963)
- Men in Dark Times (1968)
- Crises of the Republic: Lying in Politics; Civil Disobedience; On Violence; Thoughts on Politics and Revolution (1969)
"Civil Disobedience" originally appeared, in somewhat different form, in The New Yorker. Versions of the other essays originally appeared in The New York Review of Books. - The Jew as Pariah: Jewish Identity and Politics in the Modern Age; Edited by Ron H. Feldman (1978)
- Life of the Mind (1978)
Ödülleri
değiştir- 1975 Sonning Ödülü
Konuyla ilgili yayınlar
değiştir- Young-Bruehl, Elisabeth, Hannah Arendt : For Love of the World, Yale University Press (1982). ISBN 0-300-02660-9. (Paperback reprint edition, September 10, 1983, ISBN 0-300-03099-1; Second edition 11 Ekim 2004 ISBN 0-300-10588-6.)
- Villa, Dana ed., The Cambridge Companion to Hannah Arendt, Cambridge University Press (2001). ISBN 9780521645713.
- J. McGowan, Hannah Arendt: An Introduction, University of Minnesota Press, (1997)
Kaynakça
değiştir- ^ a b Duden 2015.
- ^ Winston, Morton (Şubat 2009). "Hannah Arendt and the Challenge of Modernity: A Phenomenology of Human Rights by Serena Parekh". Human Rights Quarterly. 31 (1): 278-282. doi:10.1353/hrq.0.0062.
- ^ "Remembering the Theorist of the Banality of Evil". Deutsche Welle. 14 Ekim 2006. 25 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Haziran 2022.
- ^ Jones, Josh (10 Mayıs 2017). "The Love Letters of Hannah Arendt and Martin Heidegger". Open Culture. 10 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Kasım 2023.
- ^ Young-Bruehl 2004, s. 459.
- ^ Bird 1975a.
- ^ Young-Bruehl 2004, ss. xlviii, 469.
Dış bağlantılar
değiştir
- Arendt, H. Eğitimdeki buhran. (Çev. Bekir S. Gür ve Murat Özoğlu) Muhafazakâr Düşünce (Kış 2006), yıl: 3, sayı: 6, s. 11-30.
- Hannah Arendt - Internet Encyclopedia of Philosophy8 Mayıs 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Hannah Arendt18 Mart 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- "İfade Özgürlüğü"ndeki Özgürlük ya da "Özgür Emek"teki Özgürlük?