Haham Mahkemesi (İsrail)

Haham (Rabinik veya Rabbani) mahkemeleri, Yahudi hukukuna göre yargılayan dini mahkemeleri de içeren İsrail hukuk sisteminin bir parçasıdır. İsrail Devleti yasalarında, haham mahkemelerine, Halaha'ya göre Yahudi olarak tanınanların evlenme ve boşanma konularında, din değiştirme de dahil olmak üzere belirli koşullar altında kişisel hukukun yetkileri konusunda münhasır yargı yetkisi verilmiştir. Mahkemelerin dini konular dışında evlilik ve boşanma ile ilgili ek yetkileri vardır. Haham mahkemelerinden sorumlu organ, haham mahkemelerinin idaresidir. Haham mahkemesi sisteminin başında, İsrail'in iki baş hahamından birinin başkanlık ettiği Kudüs'teki Büyük Haham Temyiz Mahkemesi vardır.

Kudüs'teki Heichal Shlomo'daki eski Büyük Mahkeme lobisi

Tasarı, haham mahkemelerine hukuk mahkemeleriyle aynı yargı yetkisi ve yetkiye sahip oluyor; öyle ki, haham mahkemeleri medeni hukuk meselelerinde dini hukuka dayalı kararlar verebilir. Tasarıya göre taraflar, taraflardan birinin Yahudi dininden olmadığı durumlar da dahil olmak üzere, iddialarının sivil yargı yerine haham mahkemelerinde dinlenmesini seçebilirler.

Şu anda haham yargıçları, tüm Yahudi İsrailliler için evlilik ve boşanma işlemlerinin yanı sıra din değiştirme ve bazen de vasiyet ve miraslarla ilgili belirli konuları denetlemekle sınırlıdır. Özel haham mahkemeleri, her iki taraf da kabul ederse arabuluculukta hukuk davalarına bakabilir.

Tepkiler

Eleştirenler, eşzamanlı yargı yetkisi sağlamanın, tarafların kendi tercih ettikleri mahkemede (hukuk veya haham) dava açmak için acele etmesine neden olacağını ve bunu yaparak mahkemeler için daha yüksek bir dava yükü yaratacağını savundu. Eleştirenler ayrıca, dini mahkemelerin medeni hukuktaki ilkelerle (dini hukukta bulunmayan din özgürlüğü ve cinsiyet eşitliği gibi) çelişen kararlar verebileceğine dair endişelerini dile getirdiler.

Eleştirenler ayrıca, diğerlerinin yanı sıra bu mahkemeleri denetleyen devlet birimi tarafından belgelenen (mevcut hükûmetin kapatılmasını önerdiği) dini mahkemelerin kadınlara karşı önyargılı olduğuna dair kanıtlara ve diğer kurumsal kusurlarına işaret ettiler.

Taraftarlar, Tasarının haham mahkemesi yargı yetkisinin gönüllü olarak seçilmesini sağladığını ve tarafları dini mahkemeleri kullanmaya zorlamadığını iddia ettiler. Bununla birlikte, tasarının şu anda rıza konularının dini evlilik sözleşmeleri (kocanın gelecekteki bir evlilik durumunda haham mahkemelerini kullanmak için karısından önceden onay vermesini isteyebileceği) veya istihdam anlaşmaları (işverenin, bir anlaşmazlık durumunda çalışanın haham mahkemelerine önceden rıza göstermesini istediği durumlarda) gibi endişeler olabileceği ilişkileri dikkate almadığı belirtilmiştir.

Kronoloji

22 Şubat 2023'te Knesset, Yasa Tasarısını yasama sürecinde ilerletmek için oy kullandı.

Ayrıca bakınız

• Bet din
• 2023 İsrail yargı reformları

Dış bağlantılar

• Resmi internet sitesi 1 Mart 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.