Greyder veya motor greyder, yüzey düzleme işi için kullanılan bir iş makinesidir. Eski modelleri hayvan veya daha sonra traktörle çekili olsa da, çoğu modern greyder kendinden tahrikli olduğundan teknik olarak "motor greyder" olarak adlandırılır.

Jyväskylä, Finlandiya'da çift bıçaklı modern greyder
Greyder (ön planda), silindir ve belden kırmalı kamyon.

Tipik bir greyder üç dingilli olup, sırasıyla önde dümenlenir tekerlekler, bıçak, kabin ve motorun üstünde tandem arka dingillerden oluşur. Bazı greyderlerde daha fazla çekiş için ön tekerleklerde de tahrik bulunur. Bazı greyderlere riper, kazıyıcı veya kompaktör gibi arka ataşmanlar da takılabilir. Ön dingilin önüne bir bıçak daha eklenebilir. Kar küreme ve bazı toprak tesviye işlemleri için bir ana bıçak uzantısı da monte edilebilir.

Greyderlerin bıçak genişlikleri 2500 ila 7300 mm ve motor güçleri 93-373 kW arasında değişmektedir.

İşlevi değiştir

İnşaat mühendisliğinde "kaba tesviye", sıyırıcı ve buldozer gibi iş makineleri ile yapılır. Sonrasında "son tesviye" işi için greyder kullanılır. Bıçağın açısı (veya eğimi) ve yüksekliği, son tesviyede daha üst düzeyde bir hassasiyet elde etmek için ayarlanabilir.

Greyder, genelde stabilize ve şose yolların yapımında ve bakımında kullanılır. Asfalt yolların yapımında ise, son yol yüzeyi için geniş ve düz bir temel parkur hazırlama amacıyla kullanılır. Greyderle, drenaj veya güvenlik için eğimli yüzeyler yapılabilir. Bazı ülkelerde, karayollarının her iki tarafında sığ, V şeklinde kesitli drenaj hendekleri oluşturmak için kullanılırlar.

Direksiyon, ön tekerleklerin açısını kontrol eden bir direksiyon simidi veya joystick aracılığıyla kumanda edilir, ancak birçok model ayrıca ön ve arka akslar arasında çerçeve artikülasyonuna da izin verir, bu da operatörün daha verimli malzeme taşıma için artikülasyon açısını ayarlamasının yanı sıra daha küçük bir dönüş yarıçapı ile dönüş yapabilmesini de sağlar. Diğer ekipman işlevleri tipik olarak hidrolik olarak çalıştırılır ve doğrudan manivela, joystick veya elektronik anahtar kontrollü elektrohidrolik servo valflerle kontrol edilebilir.

Yeni nesil greyderler, hassas tesviye kontrolü ve (potansiyel olarak) "kazıksız" yapı için Topcon Positioning Systems, Inc., Trimble Navigation, Leica Geosystems[1] gibi firmalar tarafından geliştirilen tesviye kontrol üniteleriyle donatılmaktadır.

Tarih değiştir

 
Buharlı traktörle çekilen bir greyder, 1918.

Greyder olarak kullanılan ilk makineler, insan ve yük hayvanları koşularak kullanılırdı. Motorizasyon çağı ile birlikte, buharlı traktörler, kamyonlar ve tarım traktörleri ile çekilen greyderler boyut ve üretkenlik açısından gelişmiştir. İlk kendinden tahrikli greyder 1920'de Russell Grader Manufacturing Company tarafından yapıldı ve buna Russell Motor Hi-Way Patrol adı verildi. Bu ilk nesil greyderler, bıçağın bir çeker araca ataşman olarak eklenmesiyle oluşturulmuştur. Caterpillar, şirketi 1928'de satın aldıktan sonra, traktör ve greyderi tek bir araca entegre etti; aynı zamanda paletleri tekerleklerle değiştirerek ilk lastik tekerlekli kendinden tahrikli greyder olan Caterpillar Auto Patrol'u 1931'de piyasaya çıkardı.[2]

Bölgesel kullanımlar değiştir

 
Homer, Alaska'da bayındırlık binası dışında sergilenen bir antika Adams greyderi.

Yol yapımında kullanımlarına ek olarak, greyderler kabaca eşdeğer işleri yapmak için de kullanılabilir.

Greyderler genellikle mücavir alanlarda kar küreme işlemlerinde veya çiftliklerde ve tarlalarda, ağaç veya kayaların bulunmadığı buldozer gerektirmeyen yerlerde toprak yolları yapmak için kullanılmaktadır.

 
Süpürme aparatı kullanan greyder tarzı araç

Üreticiler değiştir

Dış bağlantılar değiştir

Kaynakça ve notlar değiştir

  1. ^ "Arşivlenmiş kopya". 4 Kasım 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Mart 2022. 
  2. ^ The Caterpillar Century. 2nd. Motorbooks International. 2007. s. 118. ISBN 978-0-7603-2961-0. Erişim tarihi: 7 Mart 2012. [ölü/kırık bağlantı]