Vikipedi

Giovanni Botero

Giovanni Botero (tahmini 1544-1617) İtalyan düşünür, rahip, şair ve diplomat ve Della ragion di Stato (The Reason of State)kitabının yazarı. [1][2] Şehirlerin zenginliğinin hammaddeye değer katmaktan kaynaklandığını vurgulayan Botero, hem Merkantilizmin[3] hem de Kameralizmin atası sayılabilir.[4]

Giovanni Botero
BölgesiBatı felsefesi
Önemli fikirleriDevletin nedeni
Ulusal çıkarlar
Etkilendikleri

Erken dönem değiştir

Kuzey İtalya'nın Piedmont prensliğindeki Bene Vagienna'da 1544 civarında doğan Botero, 15 yaşında Palermo'daki Cizvit kolejine gönderildi. Bir yıl sonra, Roma Koleji'ne taşındı ve "Kral ve Kralın Eğitimi Üzerine" adlı eserinde zorba yöneticilerin halk tarafından devrilmesini savunan Juan de Mariana da dahil olmak üzere on altıncı yüzyılın en etkili Katolik düşünürlerinden bazılarının öğretileriyle tanıştı.[5]

1565'te Botero, felsefe ve retorik öğretmek için Fransa'daki Cizvit kolejlerine, önce Billom'a, sonra da Paris'e gönderildi. On altıncı yüzyılın ikinci yarısı, genellikle Fransız Din Savaşları tarafından şiddetli bir şekilde bölündü ve krallığı dramatik bir haldeyken gördü. Paris, özellikle Botero'nun 1567'den 1569'a kadar orada kaldığı süre boyunca kızışıyordu ve görünüşe göre İspanyol karşıtı bir protestoya karıştığı için heyecana fazla kapıldıktan sonra İtalya'ya geri çağrıldı.

Botero, 1570'leri bir Cizvit kolejinden diğerine, Milano, Padua, Cenova ve ardından tekrar Milano'ya sürüklenerek geçirdi. Papa'nın dünyevi gücünü sorgulayan doktrinsel olarak yanlış bir vaazdan sonra 1580'de Cizvit tarikatından ihraç edildi.[6]

Sekreterlik ve diplomatlık değiştir

Botero'nun hayatı, Milano Piskoposu Carlo Borromeo tarafından kişisel asistan olarak görevlendirildiğinde bu sırada büyük bir dönüş yaptı. Borromeo, Botero'yu Kilise yönetiminin pratik yönüyle tanıştırdı ve genellikle kuzey İtalya'nın soylularıyla, özellikle de Savoy Dükü Charles Emmanuel I ile sosyalleşti. Piskopos 1584'te öldüğünde Botero, Carlo Borromeo'nun yeğeni Federico'nın asistanı olarak aileye hizmetine devam etti.[7]

Ancak Federico ile çalışmaya başlamadan önce Botero, Charles Emmanuel adına Fransa'ya diplomatik bir misyonda yer aldı. 1585'in büyük bir bölümünde Botero, Paris'teydi, günün meselelerini tartışıyordu ve belki de papanın, Savoy Dükü ve İspanya Kralı II. Fransız Kralı, böylece daha sonra Fransız ve İsviçreli Kalvinistlere karşı büyük bir saldırı başlatabileceklerdi. Ruhsat asla verilmedi ve taarruz ertelendi ve daha mütevazı hale getirildi, ancak bu komplo, 1580'ler Fransa'sında ne tür bir siyasi tartışmanın yapıldığını ve tam olarak ne tür bir belanın olduğunu anlatmaktadır.

Çalışmaları ve düşünceleri değiştir

 
Della ragion di stato, 1589

1580'lerin sonlarına gelindiğinde Botero, 1573'te Fransa Kralı Henry III'e adanmış epik tarzda bir şiir ve 1583'te Kral Bilgeliği Üzerine başlıklı İbranice Kutsal Yazılar üzerine Latince bir yorum olmak üzere birkaç eser yayınlamıştı, ancak en önemli eserleri henüz gelmemişti. 1588'de Botero ilk olarak Delle cause della grandezza delle città'yı (Şehirlerin Büyüklüğünün Nedenleri Üzerine) yayımladı. Thomas Malthus'un çalışmalarının habercisi olarak, burada Botero, bir şehrin üretken ve besleyici erdemlerinin ana hatlarını çiziyor; ilki, insanın yeniden üretim oranı ve ikincisi, şehrin ve kırsalının ürünlerinin insanları idame ettirme yeteneği. Şehirler, besleyici erdemleri üreticiden daha fazla olduğunda büyür ancak bu erdemlerin tersine çevrildiği kaçınılmaz noktada, şehir ölmeye başlar.[8]

1589'da Botero en ünlü eseri Della ragion di Stato'yu (Devletin Aklı) tamamladı. Bu çalışmasında Botero, bir prensin gücünün tebaasının bir tür rızasına dayanması gerektiğini ve prenslerin halkın sevgisini ve hayranlığını kazanmak için her türlü çabayı göstermesi gerektiğini savunuyor. Bu, Machiavelli'nin felsefesinden farklıydı, çünkü adil bir prens gibi görünmek yeterli değildi, çünkü kişinin gerçek doğası her zaman parlayacak; Botero'nun verdiği tavsiyeye göre kişi aslında adil bir prens olmalıdır.[9]

Botero'nun adalet fikri, Dominikli teologlar Francisco de Vitoria ve Salamanca Okulu'ndan Domingo de Soto'nun çalışmalarından büyük ölçüde etkilenen Cizvit kolej sisteminde dolaşan Thomist düşünce ve doğal hukuka maruz kalmasından geldi. Thomas Aquinas, Tanrı'nın her bireye belirli doğal haklar verdiğini ve insanların aklı kullanarak adil toplumlar yaratmak için bir araya gelebileceğini savunmuştu. Politik olarak Aquinas, halkın uygun bir krala karar vereceğini ve onları korumak ve refahlarını sağlamak için ona belirli yetkiler vereceğini hayal etti. Aquinas, eğer kral tiran olursa, halkın onu tahttan indirme konusunda doğal hakları olduğunu savundu. Bu, 16. yüzyılın başlarında Protestan ilahiyatçılar tarafından ve yüzyılın sonunda Fransız hukukçu Jean Bodin gibi siyasi düşünürler tarafından önerilen, kralların Tanrı vergisi mutlak egemenliği hakkındaki fikirlere doğrudan karşıydı.[10]

Gerçekten de, Jean Bodin'in Cumhuriyet Üzerine Altı Kitap'ı, Botero'nun Devlet Aklı'nı yazması üzerinde önemli bir etkiye sahipti, Machiavelli'nin Prens'inde olduğu gibi, bu etkinin çoğu olumsuz olsa da. Botero, Bodin'in egemenlik konusundaki düşüncesine katılmasa da, daha popüler bir şeyi tercih ediyor, Bodin'in bazı ekonomik fikirlerine katılıyor. Bununla birlikte, Botero'nun genel ekonomi politik anlayışı, erken modern Fransa'da Louis XIV ve Colbert tarafından gönülden uygulanacak olan merkantilist politikalar da dahil olmak üzere, kralların ülke ekonomisine aktif katılımını savunan Bodin'inkinden daha 'liberal'dir . Bodin, kralları yalnızca kendi tebaasıyla ticaret yapmamaları konusunda uyardı; diğer tüm ekonomik faaliyetlere izin verildi. Öte yandan Botero, prensin ticarete katılabileceği yalnızca üç durum olduğunu savundu: 1) hiçbir özel vatandaş bunu karşılayamazsa, 2) tek bir özel yurttaş bundan elde ettiği kârla çok güçlenirse veya 3) arzda, prensin malların dağıtımına yardım etmek zorunda kalacağı bir miktar eksiklik vardı. Nihayetinde Botero, ekonomik faaliyetin bir prense yakışmadığını ve halkın eyaletteki başlıca ekonomik hareket ettirici olması gerektiğini savundu.[11]

Daha sonraki çalışmaları, hayatı, bırakmış olduğu etki değiştir

1590'lar boyunca Botero, 1595'te Milano Başpiskoposu olacak olan Federico Borromeo'nun istihdamına devam etti. Botero, bu yıllarda Roma ve Milano'nun yüksek sosyetesine karıştı ve oldukça iyi tanınacağı başka bir eser olan Relazioni Universali'yi yayımladı. 1591 ile 1598 yılları arasında dört cilt halinde yayınlanan (beşinci cilt nihayet on dokuzuncu yüzyılın sonlarında yayınlandı), başlığın 'ilişkileri' dünyanın çeşitli yerlerindeki 'evrensel' (Katolik) kiliseye atıfta bulunuyordu. "Avrupa ve Asya'nın Tüm Güçlerinin Gücü" üzerine ve hatta Amerika'yı da içeriyor. Çalışma, demografik çalışmaların başlangıcını işaret etmektedir.[7]

1599'da Federico Borromeo'daki işini bitiren Botero, Charles Emmanuel'in üç oğluna öğretmen olmak için Savoy Evi'ne döndü. Üç görevlisiyle birlikte 1603'ten 1607'ye kadar İspanya'yı gezecek, şüphesiz Philip III'ün en yakın danışmanlarıyla ilişki kuracak ve fikirleri Philip IV'ün en güvendiği politika yapıcı olan Olivares Kontu-Dükü'ne aktarılacaktı.

İşte burada Botero'nun çalışmaları etkisini göstermeye başladı. Olivares, ünlü Silah Birliği Anıtı'nda İspanyol İmparatorluğunu koruma stratejisinin ana hatlarını çizmek için Botero'nun Devlet Aklını kullanmış görünüyor. Katolik reformunun en sadık siyasi destekçilerinden biri ve Otuz Yıl Savaşlarının önde gelen isimlerinden biri olan Bavyera Dükü Maximilian'ın danışmanlarıyla Devletin Aklını tartıştığına dair kanıtlar da vardır. Böylece, Botero'nun düşüncesi, çok sıkıntılı 17. yüzyılın Avrupa devletleri arasındaki politikanın en azından bir kısmını şekillendirmeyi başardı.[12]

Botero'nun çalışmaları, gelecek nesil siyasi ve ekonomik düşünürleri de etkileyecekti. Thomas Mun'un 1624'te yazılan ancak 1664'e kadar yayınlanmayan liberal merkantilist incelemesi England's Treasure by Foreign Trade, Reason of State'e bir şeyler borçludur ve Belçikalı büyük düşünür Justus Lipsius'un Reason of State'i okuduğuna dair kanıtlar vardır.[13]

Botero[14] 1617'de Torino'da öldü.

Ayrıca bakınız değiştir

  • Botero (soyadı) . İtalyan soyadı

Alıntılar değiştir

  1. ^ Botero, Giovanni, Pamela Waley, Daniel Philip Waley, and Robert Peterson. 1956. The Reason of State / The Greatness of Cities / Transl. by Robert Peterson 1606. London: Routledge & Kegan Paul.
  2. ^ Botero, Giovanni, and Robert Johnson. 1601. The Vvorlde, or an Historicall Description of the Most Famous Kingdomes and Common-Weales Therein. Imprinted at London: By Edm. Bollifant, for Iohn Iaggard.
  3. ^ "Botero, Giovanni - Il Contributo italiano alla storia del Pensiero – Economia". Treccani Enciclopedia Italiana (İtalyanca). Istituto della Enciclopedia Italiana fondata da Giovanni Treccani S.p.A. 2012. 20 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Şubat 2022. 
  4. ^ Reinert, Erik S., and Fernanda A. Reinert. 2019. “33 Economic Bestsellers Published before 1750.” The European Journal of the History of Economic Thought 1–58. doi: 10.1080/09672567.2018.1523211, p.1212.
  5. ^ "Botero, Giovanni". Encyclopedia of Renaissance Philosophy (İngilizce). Springer Nature Switzerland AG. 14 Haziran 2016. doi:10.1007/978-3-319-02848-4. 19 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Şubat 2022. 
  6. ^ "Botero, Giovanni - Dizionario Biografico degli Italiani". Enciclopedia Italiana Treccani (İtalyanca). Istituto della Enciclopedia Italiana fondata da Giovanni Treccani S.p.A. 1971. 28 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Şubat 2022. 
  7. ^ a b "Botero, Giovanni - Il Contributo italiano alla storia del Pensiero – Economia". Enciclopedia Italiana Treccani (İtalyanca). Istituto della Enciclopedia Italiana fondata da Giovanni Treccani S.p.A. 2012. 20 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Şubat 2022. 
  8. ^ "Botero, Giovanni - Il Contributo italiano alla storia del Pensiero – Diritto". Enciclopedia Italiana Treccani (İtalyanca). Istituto della Enciclopedia Italiana fondata da Giovanni Treccani S.p.A. 2012. 19 Şubat 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Şubat 2022. 
  9. ^ "Industrial policy: A long-term perspective and overview of theoretical arguments" (PDF). ucl.ac.uk/iipp (İngilizce). UCL Institute for Innovation and Public Purpose. April 2020. 14 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 25 Şubat 2022. 
  10. ^ "Botero, Giovanni - Il Contributo italiano alla storia del Pensiero – Filosofia". Enciclopedia Italiana Treccani (İtalyanca). Istituto della Enciclopedia Italiana fondata da Giovanni Treccani S.p.A. 2012. 19 Şubat 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Şubat 2022. 
  11. ^ "Botero: The Reason of State". /www.cambridge.org (İngilizce). Cambridge University Press. 2017. 25 Şubat 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Şubat 2022. 
  12. ^ "Botero, Giovanni". Encyclopedia of Population (İngilizce). 25 Şubat 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Şubat 2022. 
  13. ^ "Industrial policy: A long-term perspective and overview of theoretical arguments" (PDF). ucl.ac.uk/iipp (İngilizce). UCL Institute for Innovation and Public Purpose. April 2020. 14 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 25 Şubat 2022. 
  14. ^ "Botero - Faculty of Social Sciences". socialsciences.mcmaster.ca (İngilizce). 25 Şubat 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Şubat 2022. 

Kaynakça değiştir

  • Aquinas, St. Thomas, On Law, Morality, and Ethics. Edited, with an introduction by William J. Baumgarth and Richard S. Regan. Indianapolis, 1988.
  • Bireley, Robert, The Counter-Reformation Prince: Anti-Machiavellianism or Catholic Statecraft in Early Modern Europe. Chapel Hill, 1990.
  • Botero, Giovanni, The Reason of State, translated by P.J. Waley and D.P. Waley, with notes by D.P. Waley. New Haven, 1956.
  • Brodrick, James, The Economic Morals of the Jesuits. New York, 1972.
  • Grice-Hutchinson, Marjorie, The School of Salamanca: Readings in Spanish Monetary Theory, 1544 - 1605. Oxford, 1952.
  • Hamilton, Bernice, Political Thought in Sixteenth Century Spain. Oxford, 1963.
  • O'Malley, John W., The First Jesuits. Cambridge, 1993.
  • Skinner, Quentin, The Foundations of Modern Political Thought, Vol. I: The Renaissance; Vol. II: The Age of Reformation. Cambridge, 1978.

Dış bağlantılar değiştir

"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Giovanni_Botero&oldid=32558982" sayfasından alınmıştır