Geyikli Olayları
Geyikli Olayları, Çanakkale'nin Ezine ilçesi Geyikli beldesinde Demokrat Parti ile Cumhuriyet Halk Partisi üyeleri arasında yaşanan tartışmanın büyüyerek ilçe geneline yayılması ve sıkı güvenlik tedbirlerinin alınmasına yol açan 11 Eylül 1959 tarihli olaylardır. Bu olaylar 27 Mayıs Darbesi'ne giden süreçte Türkiye'deki siyasi gerginliklerden biri olmuş ve darbe sonrasında başlayan Yassıada Yargılamaları'nda Adnan Menderes ve arkadaşlarına yönelik suçlamalardan birini oluşturmuştur.
Arka plan değiştir
1946 yılında Türkiye'de çok partili dönem'e geçilmiş, 1950 Türkiye genel seçimleri'ni Demokrat Parti kazanarak ilk defa Cumhuriyet Halk Partisi dışında bir parti tarafından hükûmet kurulmuştur. 1950, 1954 ve 1957 seçimlerinde Demokrat Parti birinci olarak çıkmış, Cumhuriyet Halk Partisi ise ikinci olarak TBMM'de muhalefette kalmıştır. 1950 yılından itibaren Demokrat Parti iktidarını güçlendirmeye çalışmış, iktidar ile Cumhuriyet Halk Partisi ve diğer muhalefet partileri arasında siyasi gerginliklerin başladığı bir süreç yaşanmıştır. Bu gerginlikler 1957 seçimleri sonrası had safhaya çıkmıştır. Muhalefet partileri Güç Birliği Cephesi'ni oluştururken, Demokrat Parti Vatan Cephesini oluşturarak siyasi bir yol izlemiştir.
Öncesi değiştir
Cumhuriyet Halk Partisi halktan gereken desteği alabilmek için kamuoyunda "Anadolu Gezileri" olarak bilinen yurt gezilerine başlamıştır. CHP, parti üyelerinin katıldığı bu geziler ile parti tabanında daha aktif bir siyaset izlemeyi amaçlamıştır. CHP heyetinin Geyikli'yi ziyareti de bu yurt gezisi kapsamında gerçekleşmiştir.
Kasım Gülek başkanlığındaki CHP heyeti öncelikle Çanakkale il merkezini ziyaret etmiş ve burada konuşmalarda bulunmuştur. Kasım Gülek, DP'nin Devlet Radyosu'nu kamunun değil, kendi çıkarları için kullandığını ifade ederken, heyet üyelerinden Esat Mahmut Karakurt, konuşması sırasında DP üyelerine yönelik sinkaflı sözcükler kullanmıştır.[1]
Olaylar değiştir
Çanakkale'den ayrılan CHP heyeti otobüsle Geyikli'ye gelmiş ve CHP heyetinin bir gün önce Çanakkale'deki sözlerine yönelik kalabalık bir Demokrat Partili grubun tepkisi ile karşılaşmıştır. DP'li ve CHP'li gruplar arasında kavga çıkmış, sözlü küfür ve hakaretler edilmiş, CHP'li heyeti taşıyan otobüs taşlanmıştır. Bu sırada CHP heyeti Geyikli parti binasına zorlukla girmiştir. Olaylar sırasında yaralananlar olmuş ve güvenlik kontrolünün tekrar sağlanması için jandarma tarafından havaya ateş açılmıştır. Olaylarda iki gazeteci de darp edilmiştir.[1]
Sonrası değiştir
Yaşanan olaylar sonrasında Cumhuriyet Halk Partisi, durumun araştırılması amacıyla iki milletvekili görevlendirmiştir. Ancak iki milletvekili Geyikli'ye ulaşamamıştır. Bu durum, Yassıada Yargılamalarında iki milletvekilinin seyahat özgürlüğünün kısıtlanması suçlamasına dönüşecektir.
Yassıada Yargılamaları değiştir
Adnan Menderes ve üç eski bakan, Geyikli olayları sonrasında Geyikli'ye ulaşmak isteyen iki CHP milletvekilinin ilçeye ulaşmasını engellediği gerekçesiyle "İki milletvekilinin seyahat özgürlüğünü engellemek" suçlamasıyla Yassıada'da yargılanmış ve mahkum olmuşlardır.