Kasım Gülek

Türk siyasetçi

Kasım Gülek (13 Aralık 1905, Adana - 19 Ocak 1996, Washington, DC), Türk ekonomist, siyasetçi, Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) Genel Sekreteri (1950-59).

Kasım Gülek
Türkiye Ulaştırma Bakanı
Görev süresi
10 Haziran 1948 - 16 Ocak 1949
Başbakan Hasan Saka
Yerine geldiği Şükrü Koçak
Yerine gelen Kemal Satır
Türkiye Bayındırlık Bakanı
Görev süresi
10 Eylül 1947 - 10 Haziran 1948
Başbakan Hasan Saka
Yerine geldiği Cevdet Kerim İncedayı
Yerine gelen Nihat Erim
Cumhuriyet Halk Partisi Genel Sekreteri
Görev süresi
29 Haziran 1950 - 28 Eylül 1959
Genel Başkan İsmet İnönü
Yerine geldiği Tevfik Fikret Sılay
Yerine gelen İsmail Rüştü Aksal
Türkiye Büyük Millet Meclisi
6., 7., 8., 11., 12 ve 13. dönem milletvekili
Görev süresi
26 Mart 1939 - 14 Mayıs 1950
Seçim bölgesi 1939 – Bilecik
1943 – Bilecik
1946 – Adana
Görev süresi
27 Ekim 1957 - 12 Ekim 1969
Seçim bölgesi 1957 – Adana
1961 – Adana
1965 – Adana
Cumhuriyet Senatosu Senatörü
Görev süresi
1969-1971
Kişisel bilgiler
Doğum 1905
Adana, Adana Vilayeti, Osmanlı İmparatorluğu
Ölüm 19 Ocak 1996 (90-91 yaşlarında)
Washington, ABD
Defin yeri Asri Mezarlığı, Adana
Milliyeti Türk
Partisi Cumhuriyet Halk Partisi
Evlilik(ler)
Nilüfer Şakire Devrimel
(e. 1967; ö. 1996)
[1][2][3]
Çocuk(lar) Tayyibe Gülek (d. 20 Haziran 1969)[2][3][4]
Mehmet Mustafa Rıfat Gülek[3] (d. 5 Mart 1971)[3][5]
Bitirdiği okul Columbia Üniversitesi
Londra Üniversitesi
Cambridge Üniversitesi
Mesleği Ekonomist, siyasetçi
Dini İslam

Hayatı değiştir

 
Kasım Gülek'in Adana Asri Mezarlığı'ndaki kabri, Adana

Gülekzade Mustafa Rıfat Bey ve Tayyibe Hanım'ın oğludur.[3] Küçük yaştan itibaren memleket meselelerinin tartışıldığı ortamda büyüdü. İlkokulu Adana Turan Mektebinde başladı, daha sonra gittiği Galatasaray Lisesinden (o zamanki adıyla Mektebi Sultani), Robert Koleje geçti ve buradan mezun oldu. 1928’de Paris’teki Institut d'études politiques de Paris'i bitirdikten sonra Columbia Üniversitesi'nde iktisat dalında doktorasını tamamladı. Rockefeller Vakfı kursiyeri olarak daha sonra Londra Üniversitesinde ve Keynes’in öğrencisi olduğu Cambridge Üniversitesi'nde İktisat ve Maliye bölümlerinde öğrenim gördü. Daha sonra Almanya’da Berlin ve Hamburg Üniversitelerinde doktora sonrası çalışmalar yaparak hukuk eğitimini tamamladı.

Mustafa Kemal Atatürk'ün talimatıyla siyasete giren Kasım Gülek, Bilecik’ten milletvekili seçilerek Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne girdi, iki dönem Bilecik Millekvekilliğinden sonra 1946 yılında Adana’dan Milletvekili seçildi. TBMM Ticaret Komisyonu Başkanlığı yapan Gülek, 1947’de Hasan Saka Kabinesi'nin en genç bakanı olarak Bayındırlık Bakanlığı'na, 1948’de de Ulaştırma Bakanlığı'na getirildi. 1949 yılında Kore’ye giderek orada yeni göreve başlamış olan Birleşmiş Milletler Kore Komisyonu’nun Başkanlığına seçildi. 1950 seçimlerinde büyük yenilgiye uğrayan CHP’nin Genel Sekreteri seçme yetkisinin Parti Meclisi'nden alınarak delegelere verildiği ilk kurultay olan VIII. Kurultay’ında Genel Sekreter seçildi. Bundan sonra XV’inci Kurultay’a kadar yapılan tüm Kurultay’larda da Genel Sekreter seçilen Gülek, 1950 ile 1959 yılları arası aralıksız olarak CHP Genel Sekreterliği görevini sürdürdü. Gülek, yoğun memleket gezileri sayesinde siyaseti halkla iç içe yapan ve ‘çarıklı politikacı’ lakabı ile anılan siyasetçi olarak tanındı. 1959 yılında görevinden istifa etti. 1961 yılında Adana İli temsilcisi olarak Temsilciler Meclisine seçildi. 1961 ve 1965 yıllarında Adana’dan Milletvekili seçilen Gülek, 1968 yılında NATO Parlamenter Asamblesi Başkanlığına seçildi. 1969 yılından 1971’e kadar Cumhuriyet Senatosu üyeliği yaptı.

Uluslararası kariyerinde ise, Birleşmiş Milletler Kore Komisyonu Başkanlığı, Kuzey Atlantik Asamblesi Başkanlığı, Avrupa Konseyi Kurucu Üyeliği, Avrupa Konseyi Parlamenter Asamblesi Başkan Yardımcılığı, NATO Parlamenterler Konferansı Başkan Yardımcılığı, Atlantik Enstitüsü Başkanlığı, Doğu Akdeniz Kalkınma Enstitüsü İkinci Başkanı görevlerinde bulundu.

Kasım Gülek, 19 Ocak 1996'da nefes darlığı tedavisi gördüğü Washington'daki Walter Reed Askeri Hastanesi'nde 91 yaşında öldü. Cenazesi Türkiye'ye getirilen Gülek, Ankara'da Kocatepe Camii'nde kılınan cenaze namazından sonra Adana'da defnedildi. Cenaze namazını Fethullah Gülen kıldırmıştır.[6]

Nilüfer Şakire H. (1932) ile evli olup XXI. Dönem Adana Milletvekili Tayyibe (1969), Mehmet Mustafa Rıfat'ın (1971) babasıdır.[3]

Ardından değiştir

Anısına Adana şehir merkezinde bir viyadüğe, bir camiye, bir bulvara ve bir çocuk parkına Kasım Gülek adı verilmiştir.

Kaynakça değiştir

  1. ^ "Milliyet - 1 Temmuz 1967 - MİLLİYET GAZETE ARŞİVİ". gazetearsivi.milliyet.com.tr. 18 Mart 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  2. ^ a b "Fethullah Gülen'in hayranı olduğu CHP'linin bilinmeyen sırları". OdaTV. 17 Nisan 2018. 27 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Temmuz 2021. 
  3. ^ a b c d e f "Türk Parlamento Tarihi II. Cilt" (PDF). 12 Kasım 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. 
  4. ^ "Milliyet - 21 Haziran 1969 - MİLLİYET GAZETE ARŞİVİ". gazetearsivi.milliyet.com.tr. 30 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  5. ^ "Milliyet - 6 Mart 1971 - MİLLİYET GAZETE ARŞİVİ". gazetearsivi.milliyet.com.tr. 18 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  6. ^ "Gülen'in cenazesini kıldırdığı Gülek'le nasıl bir ilişkisi vardı?". Haber Vakti. 12 Haziran 2019. 3 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Haziran 2020. 
Siyasi görevi
Önce gelen:
Şükrü Koçak
Türkiye Ulaştırma Bakanı
10 Haziran 1948 - 16 Ocak 1949
Sonra gelen:
Kemal Satır
Önce gelen:
Cevdet Kerim İncedayı
Türkiye Bayındırlık Bakanı
10 Eylül 1947 - 10 Haziran 1948
Sonra gelen:
Nihat Erim
Parti siyasi görevi
Önce gelen:
Tevfik Fikret Sılay
Cumhuriyet Halk Partisi Genel Sekreteri
29 Haziran 1950 - 28 Eylül 1959
Sonra gelen:
İsmail Rüştü Aksal