Fitz James O'Brien
Fitz James O'Brien (ismi Fitz-James olarak da geçer; 25 Ekim 1826 - 6 Nisan 1862) İrlandalı-Amerikan yazar, şair ve Amerikan İç Savaşı döneminde asker. O'Brien bilimkurgu türünün ilk yazarları arasında gösterilir.[1]
| Fitz James O'Brien | |
|---|---|
 William Winter'ın çizdiği portresi | |
| Doğum | Michael O'Brien 25 Ekim 1826 Cork, İrlanda |
| Ölüm | 06 Nisan 1862 (35 yaşında) Cumberland, Maryland, ABD |
| Meslek | Yazar, şair |
| Vatandaşlık | İrlandalı - Amerikalı |
| Tür | Bilimkurgu, gotik kurgu |
| Etkin yılları | 1850'ler |
| İmza |  |
Yaşamı ve kariyeri değiştir
İlk yılları değiştir
O'Brien İrlanda'nın Cork kentinde Michael O'Brien adıyla dünyaya geldi. Henüz çok küçükken ailesiyle birlikte Limerick'e taşındı. Bir süre Dublin Üniversitesi'ne devam etti, muhtemelen bir dönem İngiliz ordusuna katıldı. Sonrasında Londra'ya gitti ve 1851 dünya fuarının tanıtımı için çıkarılan bir dergide editörlük yaptı. 1852 civarında ABD'ye göç etti ve adını "Fitz James" olarak değiştirerek sadece edebiyatla ilgilenmeye başladı.
Yazarlığı değiştir
Üniversite yıllarında şiirle ilgilenmeye başlayan O'Brien'ın Loch Ine ve Irish Castles başlıklı şiirleri 1856 tarihli The Ballads of Ireland kitabında yer aldı. Amerika'da ilk yazıları John Brougham'ın editörlüğünü yapmakta olduğu Lantern'de yer aldı. Daha sonra Home Journal, The New York Times ve American Whig Review'da yazıları yayımlandı. İlk önemli edebî başarısını Harper's Magazine ile yakaladı ve Şubat 1853'te yayımlanan The Two Skulls ile başlamak üzere bu dergide toplam altmış şiir ve düzyazısı yer aldı. New York Saturday Press, Putnam's Magazine, Vanity Fair gibi dergilerde de yazıları çıktı. Önemli öykülerinden "The Diamond Lens" 1858'de, "The Wonder Smith" ise 1859'da Atlantic Monthly'de yayımlandı.
O'Brien'ın en ünlü öykülerinden biri olan "The Diamond Lens", icat ettiği güçlü bir mikroskop yardımıyla bir su damlası içindeki çok güzel bir kadını keşfeden bir bilimadamı hakkındaydı. Robot isyanı temasının öncüllerinden olan "The Wonder Smith" ise kötü ruhlar tarafından ele geçirilip sahiplerine karşı gelen oyuncaklar hakkındaydı. 1858 tarihli "From Hand to Mouth", Sam Moskowitz'e göre "Alice Harikalar Diyarında'dan önceki döneme ait en dikkat çekici gerçeküstü örnekti". 1859 tarihli "What Was It? A Mystery" ise edebiyatta görünmezlik temalı ilk örneklerdendi. Yazarın eserlerini beğenenler arasında H.P. Lovecraft da bulunuyordu.[2]
O'Brien oyun yazarı olarak da çalışıyordu. James William Wallack için yazdığı A Gentleman from Ireland uzun yıllar boyunca sahnelendi.[3] Başka tiyatro kumpanyaları için de çeşitli oyunlar yazdı ya da uyarladı.
Askerliği ve ölümü değiştir
1861'de Amerikan İç Savaşı'nın başlamasıyla O'Brien, cepheye gönderilme isteğiyle New York National Guard'ın yedinci alayına katıldı. Altı hafta boyunca Washington, DC yakınlarındaki Camp Cameron'da kaldıktan sonra General Frederick W. Lander'ın emrine girdi. 26 Şubat 1862'de girdiği çatışmada yaralandı, uzun süre hastanede kaldıktan sonra Nisan ayında Cumberland, Maryland'de tetanozdan öldü.[4]
Arkadaşı William Winter, O'Brien'ın eserlerinden oluşan ve onu tanıyanların anılarına da yer veren The Poems and Stories of Fitz James O'Brien başlıklı kitabı 1881'de Boston'da yayımladı.[5]
Bibliyografi değiştir
Önemli kısa öyküler değiştir
- "The Diamond Lens" (1858)
- "From Hand to Mouth" (1858)
- "The Wondersmith" (1859)
- "What Was It? A Mystery" (1859)
- "How I Overcame My Gravity" (1864)
Toplu eserler değiştir
- The Poems and Stories of Fitz James O'Brien (1881)
- Collected Stories (şömizde Collected Stories And Tales) - Editör ve giriş yazısı: Edward J. O'Brien (Albert & Charles Boni, New York 1925)
Kaynakça değiştir
- Maddede Appleton's Cyclopedia of American Biography'den (1887-1889) alınmış metinler yer almaktadır.
- ^ D. J. McRenyolds, "The Short Fiction of Fitz-James O'Brien", Frank N. Magill editörlüğündeki Survey of Science Fiction Literature içinde, cilt 4. Englewood Cliffs, NJ: Salem Press, 1979. 0-89356-194-0 (sayfa 1944-1947).
- ^ Corstorphine, Kevin (2015). "Fitz-James O'Brien: The Seen and the Unseen". The Green Book: Writings on Irish, Gothic, Supernatural and Fantastic Literature, 5. Swan River Press. s. 10 – JSTOR vasıtasıyla.
- ^ New International Encyclopedia
- ^ Appletons' annual cyclopaedia and register of important events of the year: 1862. New York: D. Appleton & Company. 1863. s. 664.
- ^ Winter, William (1881). The poems and stories of Fitz-James O'Brien. Boston: James R Osgood. Erişim tarihi: 27 Haziran 2016.
Dış bağlantılar değiştir
| Wikimedia Commons'ta Fitz James O'Brien ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- Fitz James O'Brien çalışmaları – Gutenberg Projesi
- Violetbooks'ta O'Brien'ın gerçeküstü öykülerinin bibliyografisi
- O'Brien's bibliyografisi 13 Ağustos 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Manybooks'ta "The Lost Room" 27 Eylül 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- The Vault at Pfaff's; O'Brien, Fitz-James (1828-1862) 19 Nisan 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.