Eurik
Eurik, ayrıca Evarik olarak da bilinir (y. 420[1] – 28 Aralık 484), 451’de Attila’ya karşı yapılan Katalon Muharebesi'nde hayatını kaybeden Vizigot Kralı I. Theodoric'in oğullarından birisiydi. 466 yılında kardeşi II. Teodorik'i katlettikten sonra, bu yıldan öldüğü 484 yılına kadar Vizigot Kralı olarak hüküm sürmüştür.[2] İmparatorlukla olan foedus antlaşmasını feshetmiş ve krallığın sınırlarını Akitanya’nın dışına çıkararak İber yarımadasına kadar genişletmiştir. Başarılı dış politikası ve siyasi hamleleri hükümdarlığında önemli yere sahiptir. Ölümünün ardından, haleflerine bağımsız ve güçlü bir krallık bırakmıştır. Vizigot Krallığı'nın gelişimi ve dönüşümü Euric'in hükümdarlığı sırasında gerçekleşmiştir.[3]
| Eurik | |
|---|---|
| Vizigot Kralı | |
.jpg) Manuel Rodríguez de Guzmán tarafından çizilmiş Eurik tasviri (1855) | |
| Hüküm süresi | 466 – 28 December 484 |
| Önce gelen | II. Teodorik |
| Sonra gelen | II. Alarik |
| Doğum | 420 |
| Ölüm | 484 |
| Eş(ler)i | Ragnagild |
| Çocuk(lar)ı | II. Alarik |
| Hanedan | Balt |
| Babası | Theodoric I |
| Dini | Ariusçuluk |
Hükümdarlığı
değiştirEuric tahta geçtiğinde yirmi altı yaşındaydı.[4] Bu dönemde Vizigotlar, 418'de kendilerine Roma İmparatorluğu tarafından tahsis edilen alan ve bu alanın dışında kalan yasal olarak federe krallıklara ait olmayan geniş bölgeleri kontrol etmekteydiler. 418'de Roma, Vizigotları Aquitania Secunda eyaletine Galya'nın batı kıyısında, Garonne ve Loire nehirleri arasına yerleştirmiştir. Vizigotların yerleştirildikleri bu bölgede mevcut nüfus üzerinde hiçbir kontrolleri yoktu. Merkezi Toulouse olarak kurulan Vizigot Krallığı imparatorluğa askerlik hizmeti vermek zorunda olan Roma’ya bağlı bir krallıktır.[5]
Euric'in abisi Theodoric, Roma'nın sadık müttefiki olarak İspanya'da onlarca yıl savaşmıştır. Savaşlar, güçlü bir Vizigot ordusu yaratmıştır ve bu orduda yer almak o kadar cazip hale gelmiştir ki 460'tan önce bile yüksek rütbeli Roma subayları bu orduya katılmak istemişlerdir. Bu dönemde Roma İmparatorluğu giderek gücünü kaybetmekteydi. Galya valisi Arvandus, menfaati doğrultusunda Vizigot kralı ile Roma İmparatorluğu’nun arasını açmak için birtakım girişimlerde bulunmuştu.[6]
Arvandus, Euric’e Franklar üzerine yürümesini ve imparatorlukla arasındaki müttefikliği bozmasını tavsiye etmiştir.[7] Galya eyalet konseyi üyelerinin Arvandus’tan Euric’e gönderilen mektubu alıkoyması ile Arvandus’un komplosu ortaya çıkmıştır ve Arvandus sürgüne gönderilmiştir ve Galya’daki ittifak bozulmuştur. Burgonyalılar ve Roma Vizigotlara karşı tavır almışlardır.[8] Roma İmparatoru Anthemius, Vizigotlara karşı savaşa hazırlanırken Galya’nın kuzeybatısında yeni bir ittifak bulmuştur. Bu bölgeye 12.000 kadar adamıyla Riotimus adlı bir Britanyalı yerleşmiştir. Riotimus, Vizigot gücünün kendi topraklarını da tehdit ettiğini bildiğinden Roma’ya destek vermeyi kabul etmiştir. Euric elini çabuk tutatarak bu kuvvetin Roma ordusuna katılmasına fırsat tanımamak için harekete geçmiştir.[9] Euric sayı olarak daha kalabalık olan ordusuyla karşılarına çıkmış ve Roma ordusuna katılmadan önce Riotimus’u bozguna uğratmıştır. Ordusunun büyük bir bölümünü kaybeden Riotimus, toplayabildiği kadar adamıyla birlikte kaçmıştır ve daha sonra Romalılarla müttefik olan Burgonyalılara sığınmıştır. Vizigotlarla olan çekişmesi sekteye uğrayan Anthemius, damadı Ricimer ile şiddetli bir savaşa girişerek 472’de Ricimer tarafından öldürülmüştür. Anthemius’un ölümü ile Roma tahtına Olybrius’a geçmiştir. Olybrius’un saltanatı yalnızca 8 ay sürmüştür. Bu sırada Euric, Romalı General Ecdicius’un komuta ettiği Arverna şehrini ele geçirmiştir.[10]
Euric 472 ve 473’te İspanya’ya iki koldan Got ordularını göndermiştir. Bu ordulardan biri batıda Pamplona ve Zaragoza’yı ele geçirmiş diğeri de Tarragona dâhil kıyı şehirlerini işgal etmiştir.[11] Burgonyalılar, Roma’nın müttefiki olarak, Euric'in genişlemesini ellerinden geldiğince durdurmaya çalışmışlar ancak çabaları başarısız olmuştur. Vizigotlar, Marsilya'nın yanı sıra Galya'nın başkenti Arles'i de ele geçirmişlerdir.[12] Roma, Euric’in işgallerini anlaşmalarla durdurmak istemiştir fakat başarılı olamamıştır. Daha önceki başarısız müzakere girişimi sonrası 475 baharında, Pavia Piskoposu Epiphanius Toulouse’a gelmiştir. İmparatorluğun barış isteğinin bir göstergesi olarak İmparator Nepos, Galya valiliği üzerindeki yasal iddiasından vazgeçmeden Euric’in işgallerini kabul etmiştir.[13][14] Euric 471- 476 yılları arasında Güney Galya topraklarının büyük bir kısmını hâkimiyeti altına almıştır. 475’e kadar Provence’ın önemli merkezleri Arles ve Marsilya’yı da ele geçirmiş olan Vizigotlar bu şehirleri Auvergne karşılığında geri vermiştir.[15] Julius Nepos’un ölümünün ardından İtalya sınırındaki topraklar, tüm Provence, Odoacer tarafından Euric’e bırakılmıştır. Bunun ardından Euric, yönünü kuzeye çevirmiş ve Vizigotlara en uzun süre direnen Aquitania Prima eyaletini de ele geçirmiştir.[16]
Galya’nın kuzeyinde bulunan Franklar, Vizigotlar için bir tehdit oluşturmaktaydı. Euric, Frankların yayılmasını kontrol altına almak için bu bölgeye de müdahale etmiştir. Bu başarılı müdahale ile Gotlar Franklara karşı ilk zaferlerini kazanmıştır. Bu zafer Frank topraklarının çok yakınında kazanılmıştır.[17] Euric, 480’e kadar kuzeybatıdaki Süev Krallığı hariç, İber yarımadasının tamamını ilhak etmiş ve Galya’daki Roma egemenliğinin kalıntılarını silmiştir.[18] Tüm bu başarılar sonucunda Vizigot kralının gücü ve ünü artmıştır. Okyanus kıyısından kendilerini koruma altına almasını isteyen Heruller gelirken, Saksonlar, gemileri olmayan Euric’e deniz kıyısındaki eyaletleri için saygı göstermişlerdir. Ve nihayetinde Burgonyalılar Euric’in hâkimiyeti altına girmiştir. Vizigot kralı, Franklara yüklü bir barış antlaşması imzalatırken, Vandallar Euric’le olan dostluklarını ilerletmeye ve korumaya çabalamaktadırlar.[19] İtalya’da ise Odoacer’ın tahta oturmasıyla Roma İmparatorluğu varlığını yitirmeye başlamıştır. İmparatorluğun çöküşü ile Euric zamanından itibaren Vizigotlar başrolü üstlenmişler ve 418’deki yerleşimlerinden bu yana güçlü bir krallığa dönüşmüşlerdir.
Euric Yasaları
değiştirEuric, önemli ölçüde bilgi birikimi sahip bir kraldı ve bu bilgi birikiminin de bir eseri olarak, resmi yasaları oluşturan Codex Euricianus'u çıkartarak bir ilke imza attı. Orjinal olarak Latince kaleme alınmış ve Roma model alınarak oluşturulan Euric Yasaları ya da Codex Euricianus, Batı Roma'nın çöktüğü, yaklaşık olarak 475-476[20] yıllarında yürürlüğe girmiş ve Romalılar ve Gotların birlikte yaşamasıyla ortaya çıkan anlaşmazlıkları ele almaktaydı. Yasalar, bu dönemde iktidar ve siyasette Germen dili kullanılıyor olsa da saray çevrelerinde Latince önem kazanarak hukuk dili haline gelmesi sebebiyle Latince kaleme alınmıştır.[21] İçerisindeki maddeler velayet, borç, faizli borçlar, vasiyet ve satın almalar ile ilgili sorunları düzenlemek amacıyla çıkartılmıştır.[22] Euric Yasaları, 8. yüzyılın Güney Germen halk kanunlarına ve Alamanni ile Bavyera yasalarına örnek teşkil etmiştir. Codex Euricianus, mahiyeti ve yarattığı etki açısından, Gotlar arasında Ariusçuluğun yayılmasını sağlayan kardinal ve misyoner Ulfila’nın, Gotçaya tercüme ettiği İncil tercümesi ile eşdeğer özellik taşımaktadır.[23][24] 18. yüzyılın ortalarında Euric Yasaları'nın fragment şeklinde, eksik bir biçimde yazılı olarak bulunduğu bir palimpsest günümüze ulaşabilmiştir.[25] 6. yüzyılda Güney Fransa'da yazıldığı düşünülen bu palimpsest, yaklaşık olarak seksen sayfadan oluşmakta ve Hieronymus'un De viris illustribus'un çok küçük bir kısmını oluşturan el yazmasının üzerine geçirildiği anlaşılmaktadır.[25]
Kaynakça
değiştir- ^ Frassetto, Michael, (Ed.) (2003). "Euric (c.420-484)". Encyclopedia of Barbarian Europe: Society in Transformation. Bloomsbury Publishing.
- ^ Ian Wood, The Merovingians Kingdoms: 450–751, (Longman Group, 1994), 16.
- ^ Henry Bradley, The Story of The Goths, G.P.Putnam’s Son, London 1888
- ^ Herwig Wolfram, History of The Goths, (Çev. T. J. Dunlop), University of California Press, London 1990, s.203
- ^ E.A.Thompson. The Goths In Spain - Oxford University Press 1969, s.2
- ^ Mitchell, Geç Roma İmparatorluğu Tarihi (MS 284-641), s.173.
- ^ Harold Livermore, The Twilight of the Goths The Rise and Fall of the Kingdom of Toledo c.565-711 - Intelect Books, Bristol 2006, s.47
- ^ Mitchell & Geç Roma İmparatorluğu Tarihi, s. 173.
- ^ Susan Wise Bauer, Ortaçağ Dünyası, (Çev. Mehmet Moralı), Alfa Yayınları, İstanbul 2013, s.158.
- ^ Jordanes, The Gothic History of Jordanes, (Çev. Charles Mierow), Oxford University Press 1915, s. 118.
- ^ Wolfram & History of The Goths, s. 185.
- ^ Wolfram & History of The Goths, s. 189.
- ^ Wolfram & History of The Goths, s. 186.
- ^ Ian Wood, The Merovingians Kingdoms:450-751, 17
- ^ Peter Heather, Goths and Romans 332-489, Clarendon Press, s. 173.
- ^ John B. Bury, Barbarların Avrupa’yı İstilası, (Çev. İslam Kavas, Yusuf Akbaba) - Kronik Kitap, İstanbul 2020, s.147.
- ^ Wolfram & History of The Goths, s. 190.
- ^ Bradley & The Story of The Goths, s. 116.
- ^ Edward Gibbon, Roma İmparatorluğu’nun Gerileyiş ve Çöküş Tarihi, C.III, (Çev. Asım Baltacıgil), İndie Yayınları, 2019, s.467.
- ^ King P.D. 1972 Law and society in the Visigothic Kingdom, p 7
- ^ Stephen Mitchell, Geç Roma İmparatorluğu Tarihi MS. 284-641, (çev. Turhan Kaçar), Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara 2020. s.300
- ^ Herwig Wolfram, History of The Goths, (Çev. T. J. Dunlop), University of California Press, London 1990, s.195
- ^ Herwig Wolfram, Germenler, (Çev.Tuğba İsmailoğlu Kacır), Kronik Kitap, İstanbul, 2020, s.105.
- ^ Hatipoğlu, Recep (21 Aralık 2021). "Antik dönemde yapılan çeviri faaliyetleri: Çevirilerin niteliği ve çevirmenlerin konumu üzerine bir inceleme". RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi (25): 1273-1274. doi:10.29000/rumelide.1032587. ISSN 2148-7782. 11 Temmuz 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Temmuz 2024.
- ^ a b Borgna, Alice. "Codex Euricianus, sive Edictum Eurici regis". digiliblt.uniupo.it. Digital Library of Late Antique Latin Texts. 11 Temmuz 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Temmuz 2024.