Endüstri çağı
Endüstri Çağı ya da Sanayi Devri, 1760 civarında Büyük Britanya'da ve daha sonra diğer ülkelerde başlayan ekonomik ve sosyal örgütlenmedeki değişiklikleri kapsayan, esas olarak el aletlerinin yerini dokuma tezgahı ve buhar makinesi gibi güçle çalışan makinelerin alması ve sanayinin büyük işletmelerde yoğunlaşmasıyla karakterize edilen bir tarihi dönemdir.[1][2]
20. yüzyılın sonunda Sanayi Çağı'nın yerini Bilişim Çağı aldığına yaygın olarak düşünülürken,[3] 1989 Devrimlerinden bu yana yaygınlaşan bir görüş olmasına rağmen, Üçüncü Dünya ekonomisinin büyük bir kısmı hâlâ imalata dayanmaktadır. Telefonlar artık Afrika'nın en fakir ülkelerinde bile sıradan hale gelmiş durumdadır [4] ve küresel bilgi ağlarına erişim sağlamaktadır. Gelişmekte olan ülkeler hala büyük oranda endüstriyel bir yapıya sahip olsa da, Bilişim Çağı gittikçe etkisini hissettirmektedir.
Menşei değiştir
Tarımsal yöntemlerdeki büyük değişiklikler Sanayi Devrimini olanaklı hale getirmiştir. Bu tarım devrimi Hollanda'da tarım alanında yaşanan değişimle başlamış, daha sonra İngilizler bu değişimi daha da geliştirmiştir.
Endüstri Çağı, 18. yüzyılın ortalarında Büyük Britanya'da başlayarak Galler ve Durham Kontluğu gibi yerlerden kömür madenciliğiyle birlikte beslenerek gelişti.
Sanayi Devrimi Büyük Britanya'da başladı çünkü üretim faktörleri olan toprak (tüm doğal kaynaklar), sermaye ve işgücüne bu ülkede sahipti. İngiltere'nin ticarete olanak sağlayan çok sayıda limanı bulunmaktaydı, İngiltere'nin mal ve para gibi sermayeye, örneğin alet, makine, ekipman ve envantere erişimi mevcuttu. Son olarak Britanya'da bol miktarda emek ya da bu durumda sanayi işçisi bulunuyordu. Sanayi Devrimi'nin neden Büyük Britanya'da başladığını göstermeye yardımcı olan başka koşullar da söz konusudur. Britanya Adaları ve denizaşırı sömürgeler, İngiliz malları için büyük bir talep yaratan devasa pazarları temsil etmekteydi. İngiltere aynı zamanda devasa donanması ve ticaret denizciliği sayesinde en geniş etki alanlarından birine sahipti. İngiliz hükûmetinin ticari çıkarları gözetmesi de önemliydi. Buhar motoru, buharlı gemilere ve lokomotiflere olanak tanıyarak ulaşımı çok daha hızlı hale getirdi. 19. yüzyılın ortalarına gelindiğinde Sanayi Devrimi Kıta Avrupası ve Kuzey Amerika'ya yayıldı ve o zamandan beri dünyanın çoğuna yayıldı.
Tekstil endüstrisi değiştir
Pamuk endüstrisi, üretimi artırmak için otomatik makinelerin kullanıldığı makineleşmeye geçen ilk endüstri olmuştur. Yerli sistem, işletmelerin ham pamuk ithal etmeye başlaması, iplikçiler ve dokumacılar çalıştırarak kendi evlerinde kumaş haline getirmelerinin bir sonucu olarak filizlendi. James Hargreaves, tek bir çıkrıktan sekiz kat daha fazla iplik üretebilen çıkrığı icat etti ve Richard Arkwright bu çıkrığı su ile tahrik eder hale getirdi. Daha sonra Arkwright, fabrika sisteminin başlangıcını işaret eden bir iplik fabrikası açtı. 1785 yılında Edmund Cartwright su ile çalışan bir dokuma tezgahı icat etti.
Buharlı makineler değiştir
1712 yılında Thomas Newcomen ilk başarılı buhar makinesini üretti ve 1769 yılında James Watt modern buhar makinesinin patentini aldı. Sonuç olarak buhar, endüstrinin ana güç kaynağı olarak suyun yerini almıştır.
Buhar makinesi buharlı gemilerin ve taşımacılığı çok daha hızlı hale getirecek olan lokomotifin kullanılmasına imkan sağlamıştır. 19. yüzyılın ortalarına gelindiğinde Sanayi Devrimi Kıta Avrupası ve Kuzey Amerika'ya yayıldı ve o zamandan beri dünyanın çoğuna yayılmıştır.
Sanayi Çağı, seri üretim, yayıncılık, ulus devletin yükselişi, güç, modern tıp ve musluk suyu ile tanımlanmaktadır. Sanayi Çağı boyunca insan yaşamının kalitesi önemli ölçüde artmıştır. Bugün dünya genelinde beklenen yaşam süresi, Sanayi Devrimi'nin başladığı döneme kıyasla iki kattan daha fazladır.
Ayrıca bakınız değiştir
Kaynakça değiştir
- ^ Two Views Of The British Industrial Revolution 23 Eylül 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Peter Temin
- ^ "Industrial-revolution - Define Industrial-revolution at Dictionary.com". Dictionary.com. 29 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mart 2024.
- ^ "5 Myths About the 'Information Age'". The Chronicle of Higher Education. 17 Nisan 2011. 11 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mart 2024.
- ^ "In much of sub-Saharan Africa, mobile phones are more common than access to electricity". The Economist. 8 Kasım 2017. 30 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Eylül 2022.