Ellibir

Ellibir, kart takip etmeye dayalı şans yanında güçlü hafıza gerektiren bir iskambil oyunudur.

Derecelendirme

***.. Şans
****. Hafıza
***.. Taktik
**... Öğrenme zorluğu

Amaç

Eldeki kartların belli düzenlerde dizildiğinde baraj sayısı olan 51 sayıya ulaşıldığında elin açılması.
- baraj sayısı 51, 71, 75, 81 veya 101 olarak da oynanmaktadır.
Her turda: eldeki tüm kartların açılarak ve açılmış olan ellere işlenerek eldeki son kartın ıskarta olarak yere atılarak turun bitirilmesi.
Oyun sonunda: en az ceza puanına sahip olmak.

Tanımlar

Oyuncu Sayısı: 4 kişi. 2-3 kişi ile de oynanabilir.
Eşli: Oynanabilir.
Deste: 2 adet 52'lik desteye 2 adet joker eklenerek oynanır. Geleneksel olarak sırt renkleri farklı desteler tercih edilir ama şart değildir.
Tur: 9, 11, 13 tur üzerinden oynanabilir. Oyunu kısa tutmak için gene tek sayıda olmak üzere daha az tur üzerinden oynanabilir.

Terimler

Per en az 3 karttan oluşan kart topluluğu.
Seri per aynı renkten birbirini takip eden sayıları içeren kart topluluğu.

$\heartsuit$ 2 $\heartsuit$ 3 $\heartsuit$ 4, $\spadesuit$ 5 $\spadesuit$ 6 $\spadesuit$ 7 $\spadesuit$ 8,

$\clubsuit$ 4 $\clubsuit$ 5 $\clubsuit$ 6 $\clubsuit$ 7 $\clubsuit$ 8 $\clubsuit$ 9,

$\diamondsuit$ 8 $\diamondsuit$ 9 $\diamondsuit$ 10,

$\heartsuit$ 10 $\heartsuit$ J $\heartsuit$ Q,

$\spadesuit$ J $\spadesuit$ Q $\spadesuit$ K,

$\diamondsuit$ Q $\diamondsuit$ K $\diamondsuit$ A
$\clubsuit$ 3 ve $\clubsuit$ 10 işleyebileceğiniz $\clubsuit$ 4 $\clubsuit$ 5 $\clubsuit$ 6 $\clubsuit$ 7 $\clubsuit$ 8 $\clubsuit$ 9 gibi bir seri yerine bitmeyi kolaylaştırması açısından bu seriyi
$\clubsuit$ 3 ve $\clubsuit$ 7 işleyebileceğiniz $\clubsuit$ 4 $\clubsuit$ 5 $\clubsuit$ 6 ve
$\clubsuit$ 6 ve $\clubsuit$ 10 işleyebileceğiniz $\clubsuit$ 7 $\clubsuit$ 8 $\clubsuit$ 9 gibi iki ayrı seri olarak da açılabilir.

düz (erkek, asker) per farklı renklerden aynı sayılardan oluşan kart topluluğudur.

$\diamondsuit$ 4 $\spadesuit$ 4 $\clubsuit$ 4, $\heartsuit$ J $\spadesuit$ J $\diamondsuit$ J $\clubsuit$ J

Aynı renge sahip sayı düz per içinde tekrar kullanılamaz:

$\diamondsuit$ 4 $\diamondsuit$ 4 $\spadesuit$ 4

Çifte gitmek: Renk ve sayı bakımından birbirinin aynı kartları toplayarak el yapmaya denir.

$\heartsuit$ J $\heartsuit$ J

Iskarta: elde işe yaramayan kart
Normal Bitme Oyunculardan birinin oyun sırasında elini açıp daha sonraki ellerden birinde oyunu bitirme durumu
Elden Bitme Oyunculardan birinin oyun sırasında elini açıp aynı zamanda bittiği durum
Jokerle Normal Bitme Oyunculardan birinin oyun sırasında elini açıp daha sonraki ellerden birinde oyunu jokerle bitirme durumu
Jokerle Elden Bitme Oyunculardan birinin oyun sırasında elini açıp aynı zamanda jokerle bittiği durum
Çiftten Normal Bitme Oyunculardan birinin oyun sırasında elini çift açıp daha sonraki ellerden birinde oyunu bitirme durumu
Çiftten Jokerle Bitme Oyunculardan birinin oyun sırasında elini çift açıp daha sonraki ellerden birinde oyunu jokerle bitirme durumu
Çiftten Jokerle Elden Bitme Oyunculardan birinin oyun sırasında elini çift açıp aynı zamanda jokerle bittiği durum
İşlemek bir veya birden fazla kartı; oyuncu elini açarken diğer oyuncuların açtığı ellerin uygun yerlerine veya elini açtıktan sonra kendi eline ve diğer oyuncuların açtığı ellerin uygun yerlerine koyması:
seri per'de; per'in 1 üst veya 1 alt sayısının

$\spadesuit$ 5 $\spadesuit$ 6 $\spadesuit$ 7 için $\spadesuit$ 4 veya $\spadesuit$ 8 $\spadesuit$ 9 gibi

düz per'de: per'in eksik renklerinden birininin

$\diamondsuit$ 4 $\spadesuit$ 4 $\clubsuit$ 4 için $\heartsuit$ 4 gibi

çift'te: elini çift açmış oyunculardan birine elindeki çift kartın

$\clubsuit$ J $\clubsuit$ J gibi

Kurallar

Kartların Dağıtılması

Dağıtan oyuncu; desteyi karıştırdıktan sonra, sol tarafındaki oyuncu $\leftarrow$ desteyi keser.
Kesen oyuncu; en üstten veya en alttan 1 kart kalacak şekilde desteyi kesemez.
Kesen oyuncu; desteyi kestiği yerdeki karta bakar:

Jokerse bu kartı alır.
Kestiği kart joker değilse bu kartı yüzü gözükecek şekilde destenin altına koyar.

Dağıtan oyuncu; sol tarafındaki oyuncudan başlayarak saat yönünde sırayla tüm oyunculara 2şer 2şer 7 kez kartları dağıtır.
Oyuncuların her birinde 14 kart bulunacak şekilde
Bir turda hiçbir oyuncu el açamazsa ve yerde çekecek kart kalmazsa o tur tekrarlanır. Dağıtma sırası bir sonraki oyuncuya geçer.
Dağıtan oyuncu bir veya birden fazla oyuncuya eksik ve/veya fazla kart dağıttığı oyun başlamadan veya başladıktan sonra farkına varılırsa o tur iptal edilir ve aynı dağıtan oyuncu kartları tekrar karıştırıp dağıtır.

Oyuna başlama

Oyuna başlayacak oyuncu
- ya kartları kestiğinde yüz üstü masaya koyduğu kartı alır,
- ya da yerden kart çeker.
Elindeki ıskartayı ortaya atar.

Oynama

Kartlar dağıtıldıktan sonra oyuncular ellerindeki kartları uygun şekilde dizerek per'ler oluşturmaya çalışır.
Bu per'lerin sayısal toplamı baraj sayısı veya daha fazla bir değere ulaştığında ellerini açabilirler.
Her dönüşte oyuncu yerdeki desteden bir kart çeker ve elinde işe yaramayan bir kartı (bu o anda çektiği kart da olabilir) ıskarta olarak yere atabilir.
Eğer bir önceki oyuncunun attığı ıskarta kart kendi eline yarıyorsa ve bu kartla beraber baraj sayısını aşıyorsa, bu kartı alıp elini açabilir.
Bir oyuncu eli iyi ise baraj sayısına ulaşmışsa dahi elini açmayıp yeterli miktarda bekleyerek elden bitmeyi veya elinde joker varsa bunu yere atmayı deneyebilir.
Aynı per'den elinizde birden fazla olabilir. Ör: $\heartsuit$ J $\spadesuit$ J $\diamondsuit$ J, $\heartsuit$ J $\spadesuit$ J $\diamondsuit$ J.

Çifte giden bir oyuncu için

Genelde kartlar dağıtıldıktan sonra elinizde en az 2 çift bulunuyorsa çifte gitmeniz önerilir.

Genelde oyuncular büyük sayılarla bir an önce baraj sayısını bulup ellerini açmak niyetinde olduklarından çifte giden oyuncuların ellerinde küçük sayılar bulundurarak kendisinden önceki oyuncunun attığı küçük sayılı ıskartalarla çift yapma olasılıkları daha fazla olabilir.

Diğer oyuncuların attığı ıskarta kartları takip etmesi gerekir ve kendisinden sonraki iki oyuncunun attığı ıskarta kartlardan elinde bulunuyorsa çift olma şansını kaybettiği için öncelikle bu kartı ıskarta olarak atabilir.

Çifte giden kişinin çifte gittiğini deklere etmesi

Kartlar dağıtılmadan önce masaya yüz üstü konulan kart hala masadaysa çifte giden kişi kart çekme sırası kendisine geldiğinde çekmek yerine yüzüstü duran kartı alabilir.

Çifte giden kişi kart çekme sırası geldiğinde kart çekmek yerine en son ortaya atılan kartı açma zorunluluğu olmadan alabilir.

Çifte giden kişinin ortaya attığı kart alınamaz, açılacak ve/veya bitilecek olsa bile.

Joker'in yerden alınması

Oyunculardan biri per yapmak veya çift yapmak için jokeri elini açarken kullanmışsa veya açtıktan sonra tek başına veya başka kartlarla beraber işlemişse, oyun devam ederken yeterli sayıyı bularak elini daha önce açmış veya o an açmakta olan bir oyuncu diğer oyuncuların açtığı kartların içindeki jokeri alabilir:

seri per'de joker yerine kullanılan kartı işleyerek
2 veya 3 kart ve bir jokerden oluşan düz per'de, per'i oluşturan sayıyı eksik olan renklerine tamamlayarak
joker bir çift yerine açılmış ise aynı renk ve aynı sayılı kartı işleyerek
joker 2 As in yaninda 3 luyu tamamlamak icin kullanilmis ise yerine kondugu kartin yerine herhangi bir as konularak

5-aldigi jokeri ister okey atmak icin isterse eline uygun kagit cektigi zaman kullanmak icin saklayabilir (yani jokeri aldigi an kullanmak zorunda degildir).

A

A 1 sayısı yerine kullanılamaz. Ör: A23 gibi bir seri per yapılamaz
A QKA şeklindeki bir seri per yapılabilir.

Iskarta

Oyuncu henüz elini açmamışsa, elinde aynı sayıdan çift işler kart varsa, ikisini birden göstererek birini ıskarta olarak atabilir. Diğer kart artık ıskarta olarak atılamaz. Ancak oyuncu kendi elini açarken kullanabilir veya elini açtıktan sonra kendisinin veya diğer oyucuların açtığı ellere işleyebilir.
Çifte giden oyuncunun altındaki oyuncu, ıskartaya atılan kartları alamaz. İstisna olarak kendisi de çifte gidiyorsa alabilir.
Bir önceki oyuncu tarafından ıskartaya atılan kart, sırası gelen oyuncu tarafından ancak elini açabiliyorsa yerden alınabilir (o ıskarta kartla yeterli baraj sayısına ulaşabiliyorsa veya o ıskarta kartsız zaten eli yeterli baraj sayısına ulaşmışsa ve bu kartla ek per veya çift açabiliyorsa). İstisna olarak çifte giden oyuncu elini açmayacaksa da yerden ıskarta kart alabilir ve yerden aldığı kartı hemen kullanarak açmak zorunda değildir.
Bir oyuncu ıskarta kartını atmadan diğer oyuncu yerden kart çekemez.

5-cifte giden oyuncunun elini actiktan sonra isler hakkini kullandiktan sonra isler hakki kalmadigindan yere atacagi isler kagidi sonraki oyuncu cifte gitse dahi islemek icin alamaz fakat elinde cift yapmak icin kullanabilir.

Çift

Çiftten açabilmek için 4 çift 1 per, 5 çift 1 per, 6 çift veya 7 çift yapması gerekir, baraj sayısının tutması gerekmez.
Çifte giden oyuncu bunu oyunun herhangi bir anında deklare edebilir veya yerden kart alıp açmaması çifte gittiğini gösterir ama genelde bunu deklare etmesi beklenir.
Bir turda çifte giden oyuncu destenin altında açık duran kartı almak isterse elindeki aynı kartı gösterip bunu deklare eder ve bir tur bekledikten sonra yerdeki kartı alabilir.
Eğer oyuncu açılan kartlara işleyen bir kâğıt atarsa bu kağıdı diğerleri alamaz. Fakat bu kâğıt oyuncu tarafından geri alınamaz.

Puanlama

Her tur bitiminde, biten oyuncunun turu nasıl bitirdiği ve diğer oyuncuların durumu ve ellerini açıp açamama durumuna göre puan hesabı yapılır.

Biten oyuncunun puan tabelasında isminin yanına bir eksi(-) konur ve oyun sonunda hanesine -100 puan olarak yazılır.

*Puanlama yapılırken biten oyuncu dışında elini açan oyuncuların
ellerindeki kalan kartların sayıları aşağıdaki şekilde hesaplanır:

Joker : 25 puan

A     : 11 puan

JQK   : 10 puan

2-10  : üzerindeki sayı değeri kadar puan

bu puanlar toplanır ve aşağıdaki tabloya göre Açık yazan kolonlardaki misli kadar hesaplanır. 
*Elini açamayan oyunculara ise Kapalı yazan kolonlardaki puanlar yazılır.
*O turda biten oyuncudan başka açan olmadıysa ve biten oyuncu elden bittiyse
diğer oyuncuların puanı son iki kolonda gösterildiği gibi 2 kat olarak hesaplanır.

                     _________________________________________________ 
                    |                     Diğer Oyuncuların           |
                    |_________________________________________________|
                    |         en az birinin         |    hiçbirinin   |
                    |           eli açıksa          | eli açık değilse|
 ___________________|_______________________________|_________________|
|                   |    Normal     |    Çift       | Normal |  Çift  |
|Biten Oyuncu       | Açık | Kapalı | Açık | Kapalı | Kapalı | Kapalı |
|___________________|______|________|______|________|________|________|
|Normal             |  1x  |  100   |  2x  |  200   |   100  |   200  |
|Elden              |  1x  |  100   |  2x  |  200   |   200  |   400  |
|Çift               |  2x  |  200   |  4x  |  400   |   200  |   400  |
|Elden Çift         |  2x  |  200   |  4x  |  400   |   400  |   800  |
|Jokerle Normal     |  2x  |  200   |  4x  |  400   |   200  |   400  |
|Jokerle Elden      |  2x  |  200   |  4x  |  400   |   400  |   800  |
|Jokerle Çift       |  2x  |  200   |  4x  |  400   |   400  |   800  |
|Jokerle Elden Çift |  4x  |  400   |  8x  |  800   |   800  |  1600  |
|___________________|______|________|______|________|________|________|

Ceza puanları

İşler atma (atılan her işler kart için) -50 puan

Oyun içinde kendi eli ve başka oyuncunun/ların eli açıkken, işlenebilecek bir kartı ıskarta olarak atan oyuncuya -50 puan olarak yazılır.

Yanlış açma (açılan her yanlış el için) -50 puan

Oyun içinde oyuncu sıra kendine geldiğinde yeterli sayısı olmadan veya bir seride eksik kart gibi nedenlerden elini açmaya teşebbüs edip bunu kendisi veya diğer oyuncular farkına varırsa oyuncuya -50 puan olarak yazılır.

Jargon

İstasyon: Sürekli kendisine sıra geldiği halde ıskarta kartını atmayan veya geç atan oyuncu
Kartların Başı Döndü: Dağıtma sırası kendisine gelen oyuncu kartları çok fazla kararsa söylenilen söz
Oyunu Kilitlemek: Bir turda oyunculardan bir veya birden fazlasının çifte giderek diğer oyucuların bekledikleri kartları ıskartaya atmamalarından dolayı açamamaları durumu
Hızlı Hesaplama: Eldeki kartların hepsi uygun perlerden oluşuyorsa sadece ortadaki kartların sayı değeri hesaplanıp 3‘le çarpılır
Kim Dağıtıyor: Oyun başlamadan önce elinde desteyi tutan ve oyunun bir an önce başlaması için "kim dağıtıyor" diye soran kişiye diğer oyuncular hep birlikte "kim diye soran" der :)
Kart Çalma: Katran ve tüy muhabbeti :)
Iskartaları Takip Etmek: Kendisine gerekli olan bir kartın ıskartaya atılıp atılmadığını anlamak ve elin stratejisini değiştirmek için atılan ıskarta kartları takip etmek.
Tek: ıskarta haricinde elinde tek kart kaldığını deklare etmek, mecburi olmamasına kaşılık diğer oyuncuları heyecanlandırıp yanlış yapmaları için teşvik etmeye yarar.

Türler

KDV'li

Tur içinde barajı tutturarak elini ilk açan oyuncunun yere açtığı perler içindeki kartların sayı değerleri toplanır, bundan sonra elini açacak her oyuncu için baraj kendisinden önce açan oyuncunun yere açtığı sayı toplamının 1 fazlasıdır. Bu durumda elden bitmek için bu baraj puanı gözetilmez, ancak yere kâğıt işleyerek elden bitmek isteniyorsa, baraj puanı geçerli olur.

Yıldız (Kafa): (100 sayıyı geçen el için) -100 puan

Oyuncu elini açtığında sayılar toplamı 100 ve üzerindeyse puan tabelasında isminin yanına bir yıldız konur ve oyun sonunda hanesine -100 puan olarak yazılır.

Eş'li

Karşılıklı oyuncuların puan ortaklığı üzerine dayanır. Oyun düzeni normal her oyuncunun tek tek oynamasıyla aynıdır. Oyun sonunda karşılıklı eşlerin puanları toplanarak en az ceza puanına sahip eş'lerin oyunu kazandığı türdür.