Ellen Terry
Dame Ellen Terry, GBE (27 Şubat 1847[1] – 21 Temmuz 1928) bir İngiliz sahne aktrisidir. Daha çok Shakespeare'in oyunlarındaki rolleriyle tanınır.
Dame Ellen Terry | |
|---|---|
 Ellen Terry 16 yaşındayken. | |
| Doğum | Alice Ellen Terry 27 Şubat 1847 Coventry, İngiltere |
| Ölüm | 21 Temmuz 1928 (81 yaşında) Small Hythe, Kent, İngiltere |
| Diğer ad(lar)ı | Ellen Alice Terry |
| İmza | |
 | |
Ellen Terry aktörlerle dolu bir ailenin içinde doğdu. Aktörlüğe çocukluğunda oynadığı Shakespeare oyunlarıyla başladı ve bu durum gençlik dönemine kadar devam etti. Gençliğinde Londra'da bazen de turnelerde oyunculuk yaptı. 16 yaşında kendisinden yaşlı bir ressam ve heykeltıraş olan George Frederick Watts ile evlendi ama daha bir yılı doldurmadan ayrıldılar. Ayrılığından kısa süre sonra Ellen tekrar oyunculuk yapmaya başladı ama bu sıralarda Edward William Godwin adlı bir mimarla bir ilişkiye başladı ve kariyerine tekrar -ama bu sefer altı yıl süren- bir ara verdi. 1874 yılında Ellen tekrar oyunculuk yapmaya başladı ve coşkulu bir şekilde tekrar Shakespeare ve diğer klasiklerde oynamaya başladı.
1878'de Ellen Henry Irving'in topluluğuna başrol kadın oyuncu olarak katıldı ve sonraki 20 yıl boyunca Ellen Büyük Britanya'da birçok Shakespeare ve diğer eserlerde baş rolü üstlendi. En ünlü iki rolü The Merchant of Venice 'deki Portia rolü ve Much Ado About Nothing'daki Beatrice rolüdür. Ellen ve Irving birlikte, ABD ve İngiltere'de birçok başarılı turneler yapmışlardır.
1903 yılında Terry Londra'da bulunan Imperial Theatre'in idaresini ele almıştır ve bu tiyatroda George Bernard Shaw'ın ve Henrik Ibsen'in oyunlarına odaklanmıştır. Bu riskin sonucu büyük bir finansal başarısızlıkla bitmiştir ama buna rağmen Terry turneye çıkmış ve oyunlar yazmıştır. Terry 1920'ye kadar birçok başarılı rolde oynadı ve 1922'ye kadar filmlerde gözükmeye devam etti. Terry'nin kariyeri neredeyse yetmiş yıl sürdü.
İlk yılları ve kariyeri
değiştir
Alice Ellen Terry tiyatroyla iç içe olan bir ailenin hayatta kalan üçüncü çocuğu olarak Coventry, İngiltere'de hayata gözlerini açtı.[2] Babası Benjamin (1818–96) İrlanda kökenli, annesi Sarah (née Ballard, 1819–92) ise İskoçya kökenliydi. İkisi de Portsmouth bazlı bir toplulukla beraber turneye çıkan iki komedi aktörüydü.[3] ve çiftin 11 çocuğu vardı. Bu çocuklardan en az beşi oyuncu oldu; Kate, Ellen, Marion, Florence ve Fred.[4] Diğer çocuklardan ikisi, George ve Charles ise tiyatro yönetimi ile ilgili oldular.[5] Ellen'ın kardeşi Kate evlenip emekli olduğu 1867 yılına kadar oldukça başarılı bir sahne oyuncusuydu. Marion ise uzun kariyeri boyunca yaklaşık 125 oyunda başrol olarak yer aldı.[6]
Terry ilk kez sekiz yaşındayken Charles Kean'in karşısında sahneye çıktı. Bu rol Shakespeare'in The Winter's Tale adlı eserindeki Mamillius karakteriydi ve bu oyun 1856' da Londra'da bulunan Princess's Theatre'da oynandı.[7] Ellen Princess's Theatre'da, Charles Kean'nin 1859'daki emekliliğine kadar "A Midsummer Night's Dream (1856)" 'de Puck karakterini, "King John" 'da Prens Arthur'u ve "Macbeth" 'de Fleance karakterini canlandırdı. Ellen'ın çalıştığı tiyatro yazın kapalı oluyordu, bu sırada Terry'nin babası Royal Colosseum, Regent's Park, London ve turnesinde çizim-odası eğlencelerini sunuyordu. 1859'da Terry Nine Points of the Law adlı komedide gözüktü. Bu komedi Olympic Theatre'da oynanıyordu ve Tom Taylor tarafından yazılmıştı.[4] Bundan sonraki iki yıl için Terry ve kardeşi Kate birçok skeçte ve oyunda yer aldılar, turneye çıktılar. Bu süreçte onlara anne-babaları ve bir müzisyen eşlik etti.[3]
1861 ve 1862 yılları arasında Terry Londra'da bulunan Royalty Theatre ile anlaştı. Royalty Theatre Madame Albina de Rhona tarafından yönetiliyordu ve Terry burada W. H. Kendal, Charles Wyndham gibi birçok tanınmış aktörle birlikte oyunculuk yaptı. 1862'de Terry kardeşi Kate'e katılarak Theatre Royal, Bristol'da bulunan J. H. Chute'nin topluluğuna katıldı. Terry burada burlesque'in de dahil olduğu çok geniş çeşitlilikteki oyunlarda yer aldı, Terry burada şarkı söylemek ve dans etmek zorunda olduğu rollerde oynadı. Bu rollere örnek olarak Much Ado about Nothing, Othello ve The Merchant of Venice verilebilir.[8] 1863'te Theatre Royal, Bath'de oynuyordu ve artık neredeyse 15 yaşına gelmişti. Bu yıl A Midsummer Night's Dream 'daki Titania rolünü canlandırdı ve bundan sonra Haymarket Theatre'da yer alan J. B. Buckstone'nin topluluğuna katılmak için Londra'ya döndü. Terry burada Sheridan gibi rollerde, modern komedilerde ve özellikle Shakespeare'in oyunlarında roller aldı.[3]
Tiyatro
değiştir- 1875 : Le Marchand de Venise, veya Prince of Wales's Theatre,
- 1878 : The lady of Lyons, Terry, Edward George Bulwer-Lytton tarafından yazılan Pauline rolünü oynadı.
- 1888 : Macbeth, Lady Macbeth rolünde,
- 1892 : King Arthur : Guenievre rolünde,
Filmleri
değiştir- 1917 : Her Greatest Performance : Julia Lovelace
- 1918 : Victory and Peace : Widow Weaver
- 1918 : The Invasion of Britain
- 1918 : Denny from Ireland : Eileen O'Connor
- 1920 : Pillars of Society : Widow Bernick
- 1922 : Potter's Clay : Lady Merrall
- 1922 : The Bohemian Girl : Buda, the Nurse
Kaynakça
değiştir- ^ "Birth certificate is dated 1847". 6 Ağustos 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Temmuz 2012.
- ^ "Biography and reviews of Terry". 28 Nisan 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Temmuz 2012.
- ^ a b c "Biography of Terry at the Stage Beauty website". 22 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ekim 2020.
- ^ a b Booth, Michael R. "Terry, Dame Ellen Alice (1847–1928)", 24 Eylül 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Oxford Dictionary of National Biography, Oxford University Press, Eylül 2004; online edn, Ocak 2008, accessed 4 Ocak 2010
- ^ Hartnoll, syf. 815–17.
- ^ Obituary 25 Ekim 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Time Magazine, 1 Eylül 1930
- ^ The photograph of Terry as Mamillius and Kean as Leontes, was taken by Martin Laroche.
- ^ "Terry Biography at Answers.com". 22 Temmuz 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Temmuz 2012.
Dış bağlantılar
değiştir
- IMDb'de Ellen Terry
- Ellen Terry çalışmaları – Gutenberg Projesi
- Ellen Terry at the Family Records Centre
- Links to descriptions of Terry's performances with photos 29 Şubat 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Profile and photos of Terry 28 Nisan 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Terry bibliography
- Links to Photos and a review of Terry
- Photos of Terry and of her funeral 6 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Paintings and other images of Terry 14 Eylül 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Drawing of Terry as Portia in The Merchant of Venice 6 Mart 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Drawing of Terry and Irving as Ophelia and Hamlet and information from the People Play website
- Photos of Terry's home at Smallhyth and of Terry 2 Ağustos 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Photographs, etchings and biographical material relating to Ellen Terry at the Toronto Public Library
- AHRC Ellen Terry and Edith Craig Archive Database 8 Mayıs 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.