Doruklu, Tortum
Doruklu, Erzurum ilinin Tortum ilçesine bağlı bir kırsal mahalledir.
| Doruklu | |
|---|---|
 Mahallenin haritadaki yeri | |
 Erzurum'un Türkiye'deki konumu | |
  Doruklu Doruklu'nun Erzurum 'daki konumu | |
Koordinatlar: 40°22′37″N 41°26′12″E / 40.3769°K 41.4367°D | |
| Ülke |  Türkiye |
| İl | Erzurum |
| İlçe | Tortum |
| Coğrafi bölge | Karadeniz Bölgesi |
| İdare | |
| • Yönetici | Muhtar[1] İhtiyar heyeti[1] |
| Yüzölçümü | |
| • Toplam | 17,17 km² |
| Rakım | 2053 m |
| Nüfus | 77 |
| Zaman dilimi | UTC+03.00 (TSİ) |
| İl alan kodu | 0442 |
| İl plaka kodu | 25 |
| Posta kodu | 25430 |
Tarihçe
değiştirDoruklu'nun eski adı Sohtoroti (სოხთოროთი) veya Sohtorot'tur. Nitekim 1574 tarihli Osmanlı mufassal defteri ile 1928 tarihli Osmanlıca köy listesinde Sohtorot (صوخطوروت) şeklinde geçer.[6][7]
Sohtoroti köyü, Orta Çağ'da Gürcistan'ı oluşturan bölgelerden biri olan Tao'da yer alır. Nitekim Osmanlılar bu bölgeyi ve köyü 16. yüzyılın ortalarında Gürcülerden ele geçirmiştir. Köyde bir dönem cami olarak da kullanılmış olan Sohtoroti Kilisesi, buranın eski bir yerleşim olduğunu göstermesi açısından önemlidir.[8]
Sohtoroti köyü, 1574 tarihli ve Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan adlı Osmanlı tahrir defterine göre Tortum sancağının Tortum nahiyesine bağlı köylerden biriydi. Köyün nüfusu, 53 Hristiyan haneden oluşuyordu.[6]
Sohtoroti köyü sonraki zaman dilimi içinde adeta boşalmış, sadece erkek nüfusunun tespit edildiği 1835 tarihli Osmanlı nüfus defterinde 7 erkek nüfusa sahip bir yerleşim halime gelmiştir. Erkek sayısı kadar kadın eklenince, köyün toplam nüfusunun yaklaşık 14 kişiden oluştuğu söylenebilir. Sohtoroti köyü, bu tarihte Tortum kazasının nüfus açısından en küçük yerleşimiydi.[9]
Gürcü tarihçi ve arkeolog Ekvtime Takaişvili 1917 yılında Sohtoroti'nin Ekeki köyünün 1,5 kilometre güneyin küçük bir köy olduğunu yazmıştır. Sohtoroti, Ekeki köyüne çıkan dar bir vadinin başlangıcında kuruluydu. Köyün tek nefli eski kilisesi olan Sohtoroti Kilisesi bu tarihte cami olarak kullanılıyordu.[8]
Sohtoroti, 1935 genel nüfus sayımında, "Sohturut" adıyla Erzurum vilayetinin Tortum kazasının merkez nahiyesine bağlı köylerden biriydi. Nüfusu 163 kişiden oluşuyordu.[10] Sohtoroti veya Sohturut Türkçe olmadığı için köyün adı 1950'lerin ilk yarısında Doruklu olarak değiştirilmiştir. 1965 genel nüfus sayımında Doruklu köyünde 205 kişi yaşıyor ve bu nüfus içinde 34 kişi okuma yazma biliyordu.[11]
1993 yılında Büyükşehir olan Erzurum’da, 2012 yılında 6360 Sayılı Yasa ile, tüm köylerin tüzel kişiliği kaldırılmıştır. Bu köy de Tortum Belediyesi’nin bir mahallesi olmuştur.[12]
Günümüze kalıntıları ulaşmış olan köyün kilisesi Sohtoroti Kilisesi, tek nefli bir yapıydı. Kilisenin duvar süslemeleri olduğu bilinmektedir, ama bu süslemeler günümüze ulaşmamıştır. Bu kilisenin yerinde bugün cami vardır.[13]
Coğrafya
değiştirMahalle, Erzurum il merkezine 75 km, Tortum ilçe merkezine 24 km uzaklıktadır.[14] Mahalle, Tortum'un kuzeybatısında olup, D.950 numaralı Artvin-Erzurum (Uzundere-Tortum) devlet yoluna 7,2 km.lik bir köy yoluyla ulaşmaktadır.[15]
Nüfus
değiştir| Yıllara göre mahalle nüfus verileri | |
|---|---|
| 2022 | 77[2] |
| 2021 | 91[2] |
| 2020 | 110[2] |
| 2019 | 116[2] |
| 2018 | 55[2] |
| 2017 | 45[2] |
| 2016 | 49[2] |
| 2015 | 41[2] |
| 2014 | 56[2] |
| 2013 | 67[2] |
| 2012 | 72[3] |
| 2011 | 64[3] |
| 2010 | 93[3] |
| 2009 | 111[3] |
| 2008 | 173[3] |
| 2007 | 71[3] |
| 2000 | 87[3] |
| 1990 | 123[16] |
| 1985 | 168[17] |
| 1965 | 205[18] |
Kaynakça
değiştir- ^ a b "5393 sayılı Belediye Kanunu" (PDF). mevzuat.gov.tr. 3 Temmuz 2005. s. 3. 1 Haziran 2024 tarihinde kaynağından (pdf) arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Eylül 2024.
Madde 9- Mahalle, muhtar ve ihtiyar heyeti tarafından yönetilir.
- ^ a b c d e f g h i j k "Erzurum Tortum Doruklu Mahalle Nüfusu". Nufusune.com. 20 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Aralık 2023.
- ^ a b c d e f g h "TÜİK Merkezi Dağıtım Sistemi Nüfus Verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 17 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ https://atlasbig.com.tr/erzurum-tortumun-mahalleleri 27 Aralık 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. [yalın URL]
- ^ "Doruklu, Turkey Page" (İngilizce). Fallingrain.com. 24 Ağustos 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Aralık 2023.
- ^ a b Tao (ტაო), Mamaia Pağava, Meri Tsintsadze, Maia Baramidze, Malhaz Çoharadze, Tina Şioşvili, Ramaz Halvaşi, Nugzar Mgeladze, Zaza Şaşikadze, Merab Halvaşi, Cimşer Çhvimiani, Cemal Karalidze, Batum, 2020, s. 92. 2 Aralık 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-25-828-2
- ^ Son Teşkilat-i Mülkiyede Köylerimizin Adları (Osmanlıca), İstanbul, 1928, s. 234.
- ^ a b "Ekvtime Takaişvili, 1917 Yılında Güney Gürcistan'da Arkeolojik Araştırma Gezisi (1917 წლის არქეოლოგიური ექსპედიცია სამხრეთ საქართველოში), Tiflis, 1960, s. 71". 27 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ekim 2023.
- ^ "Yunus Özger, "XIX. Yüzyılda Tortum'un Nüfus Durumu", Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2006, Sayı: 2, s. 113-128". 18 Şubat 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ekim 2023.
- ^ 1935 Genel Nüfus Sayımı, İstanbul, 1937, s. 337.
- ^ 1965 Gelen Nüfus Sayımı, Ankara, 1968, s. 263.
- ^ "6360 sayılı kanun". Resmî Gazete. 10 Aralık 2012. 19 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Aralık 2022.
- ^ Tao-Klarceti - Tarihsel ve Kültürel Anıtlar Kataloğu
- ^ "Doruklu Mahallesi". YerelNet.org.tr. 4 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Aralık 2023.
- ^ "Doruklu to D 950". Doruklu to D 950. 27 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Aralık 2023.
- ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1991). "1990 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 19 Şubat 2020.
- ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1986). "1985 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 18 Şubat 2020.
- ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1968). "1965 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). kutuphane.tuik.gov.tr. 18 Şubat 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2020.