Despina Storch
Despina Davidoviç veya Despina Storch (1894 veya 1895 - 30 Mart 1918), Birinci Dünya Savaşı sırasında Almanya ve Osmanlı İmparatorluğu için casusluk yaptığı iddia edilen bir Osmanlı Rum kadınıydı. Storch daha sonra casus literatüründe "Türk Lokumu" (Turkish Delight), "Türk güzeli" ve "modern Kleopatra" olarak ölümsüzleştirildi.[1][2]
| Despina Storch | |
|---|---|
"Türk Lokumu" (Turkish Delight) | |
 Despina Storch, 1917. | |
| Casusluk faaliyeti | |
| Bağlılık |  Almanya Osmanlı İmparatorluğu |
| Kod ad(ları) | Madame Nezie |
| Madame Hesketh | |
| Madame Davidovitch | |
| Madame Despina | |
| Baroness de Bellville | |
| Kişisel bilgiler | |
| Doğum ismi | Despina Davidoviç |
| Doğum | 1 Ocak 1895 İstanbul, Osmanlı İmparatorluğu |
| Ölüm | 30 Mart 1918 (23 yaşında) Ellis Adası, Jersey City, New Jersey ve New York |
| Milliyet | Türk |
| Eşi | Paul Storch |
Erken yaşam ve seyahatler değiştir
İstanbul'da Fenerli Rum bir ailenin çocuğu olarak dünyaya gelen Despina, 17 yaşındayken Fransız Paul Storch ile evlendi. Daha sonra boşanmış olsalar da, eski evlilikleri, eski eşi Fransa ordusunda görev yaparken kendisinin Fransa'nın düşmanları için casusluk yapmakla suçlanması nedeniyle tuhaf bir durum yarattı.[1]
Birkaç faktör, Amerikan yetkililerinin Madame Storch'un bir casus olduğundan şüphelenmesine yol açtı. Sık sık adını değiştirerek dünyanın başkentlerini gezdi: "Örneğin Paris'te Madame Nezie olarak biliniyordu; Madrid ve Londra'da Madame Hesketh olarak; Roma'da Madame Davidovitch olarak; New York'ta Biltmore'da Madame Despina olarak ve Washington'daki Shoreham'da Barones de Bellville olarak."[1] Bu son isim, "Baroness de Bellville", tutuklanmasından önceki son aylarda neredeyse her yerde ve her zaman gizemli bir Baron Henri de Beville (veya de Bellville) ile birlikte olduğu için kullanıldı.[1][3]
Despina Storch, olağanüstü güzelliği, akıcı Fransızcası ve dans etme becerisi nedeniyle partilere sık sık misafir oluyordu. Pek çok partide, Müttefik kuvvetlerine hizmet eden subaylar ve savaşa dahil olan ülkelerin büyükelçileri ile temas ve iletişim kurmakta hiç zorluk çekmedi.[1]
Madrid'deyken Despina Storch ve baronun Alman ajanlarıyla temas kurduğu fark edildi. Çift, şüphelerin farkına vardıktan sonra hızla Havana'ya gitmek üzere İspanya'dan ayrıldı.
Birleşik Devletlerde değiştir
Daha sonra Amerika Birleşik Devletleri'ne geçtiler. Onlara Mrs. Elizabeth Charlotte Nix adında bir Alman kadın ve Robert de Clarmont adında bir Fransız kontu olduğu iddia edilen bir adam eşlik etti.[1][3]
"Tuhaf bir dörtlü" olarak adlandırılan bu dört kişi ABD'ye gelir gelmez "Adalet Bakanlığı tarafından zan altına alındılar".[1]
Adalet Bakanlığı'nın şüphelerini uyandıran bir faktörlerden biri, Despina Storch'un New York'ta bir otelde kalmak için ayda 1.000 dolar ödeyerek çok zengin bir hanım olarak yaşamasıydı. Mrs. Nix ayrıca Kont Bernstorff'tan açıklanamayan 3.000 dolarlık bir borç aldı.[1]
Yetkililer daha sonra bir New York bankasında Madame Storch adına açılmış ve tutulan bir kasaya el koydu. Kutunun, dünyanın çeşitli yerlerinden tanınmış kişilerle önemli yazışmalar içerdiği ve bunlardan bazılarının şifreli olduğu söyleniyordu.[1]
İlk başta iş birlikçileri, üzerlerindeki incelemeden habersizdi ve Türk Güzeli bir "kelebek varoluşu" sürdürdü. "Sosyal etkinliklere" sık sık katılarak, uzun talipler listesine yeni ve önemli hayranlar ekledi.[1]
İnceleme Storch tarafından öğrenildiğinde, valizlerini Panama'ya göndermeye çalıştı, ancak bunlar yakalandı ve ele geçirildi. İçinde bulundukları tehlikenin farkına varan Baron ve Storch, Fransız pasaportları alarak Küba'ya kaçma planları yaptılar.[1] Ancak planları Adalet Bakanlığı tarafından öğrenilince, dördü de 18 Mart 1918'de tutuklandı ve Ellis Adası'na gönderildi. Yetkililer, dört işbirlikçi tarafından bırakılan şüpheli bir para izini takip etmeye çalıştı, casusluk faaliyeti olduğunu kanıtlayamadılar veya çürütemediler. Sonunda Baron, Storch ve diğer ikisi ABD'den "istenmeyen" kişiler olarak sınır dışı edildi.
Ölümü değiştir
Ellis Adası'ndayken hepsi hastalandı; üçü iyileşirken, Despina Storch, 23 yaşında, 30 Mart'ta zatürre olarak tanımlanan hastalıktan öldü.[1][3] Ölümü sırasında yetkililer onun doğal sebeplerden öldüğünü düşündüler, ancak daha sonra bazı yayınlar onun zehirli bir kapsülü ısırmış olabileceğini belirtti.[4]
Despina Storch'un cenazesi 1 Nisan 1918'de gerçekleşti. New York Sun şöyle yazdı:
Amerika'nın bugüne kadar tanıdığı en romantik casus şüphelisi olan Despina Davidovitch Storch'un vücudunun yer aldığı ince işlemeli beyaz bir tabut, dün öğleden sonra Mount Olivet Mezarlığı'nın doğu yamacındaki bir mezara yerleştirildi. Böylece, yirmi üç yılda Oppenheim ve diğer yazarların verdiğinden daha fazla diplomatik entrikayla tanışan bir hayatın perdesi kapatılmış oldu.[1]
Cenazesine sadık hayranı Baron Henri de Beville, ailesi ve bir gizli servis ajanı katıldı. New York Sun gazetesi, "Türk casus şüpheline olan sevgisi onu entrika ağına dolayan Baron, sessizce ağladı ve arabaya geri götürülürken mezara son bir kez baktı." diye yazdı. Ayin Despina Storch'un hangi dinin mensubu olduğuna dair herhangi bir kanıt sunulamamasına rağmen bir Rum Ortodoks Kilisesi'nde yapıldı.[1]
Amerika Birleşik Devletleri Hükûmeti, Baron'un Fransa'ya sadakati şüphe götürmeyen ebeveynlerinin, oğullarının masum bir kurban olduğu ve "ortaya çıkabilecek her türlü şüphenin, onun Madame Storch'a olan bağlılığından kaynaklandığı" açıklamasını kabul etti.[1]
Ana şüphelilerinin ölümüyle, ABD hükûmeti, davanın asla çözülemeyeceğini anladı[1] ancak The New York Times, onun iddia edilen itirafını ölümünden hemen önce bildirdi.[5]
Kaynakça değiştir
- ^ a b c d e f g h i j k l m n o p George Barton (1919). Celebrated spies and famous mysteries of the great war. The Page Company. ss. 189-214. Erişim tarihi: 11 Şubat 2011.
celebrated spies.
- ^ Julie Wheelwright (1992). The fatal lover: Mata Hari and the myth of women in espionage. Collins & Brown. s. 134. ISBN 9781855851054. 29 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Şubat 2011.
- ^ a b c The New York Times current history: the European war, Volume 15. The New York Times Company. April–June 1918. s. 234. 29 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Şubat 2011.
- ^ M. H. Mahoney (1993). Women in espionage: a biographical dictionary. ABC-CLIO. s. 70. ISBN 9780874367430. 29 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Şubat 2011.
- ^ The New York Times index. 6. The New York Times Company. 1918. s. 148. 29 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Şubat 2011.