Dans çılgınlığı
Dans çılgınlığı veya dans vebası, esas olarak 14. ve 17. yüzyıllar arasında Avrupa'da meydana gelen sosyal bir fenomendi. Sebepsiz yere dans eden insan grupları için kullanılmıştır. Erkekler, kadınlar ve çocuklar, yorgunluktan bayılana kadar, zaman zaman ağızlarından köpürerek köy veya kasaba sokaklarında dans ettiler.[1]
İlk büyük ölçekli olaylardan biri 24 Haziran 1374'te Almanya'nın Aachen kentinde gerçekleşti; İnsanlar halka açık yollarda çılgınca dans ediyor, çığlıklar atarak hayaller ve halüsinasyonlar görüyor ve ayakta duramayacak kadar yorgun olduklarında bile dönüp durmaya devam ediyorlardı.[2]
Dans çılgınlığı daha sonra hızla Avrupa'ya yayıldı. 1518'de Strazburg'da özellikle dikkate değer bir salgın meydana geldi. Birkaç yüzyıl boyunca binlerce insanı etkileyen dans çılgınlığı münferit bir olay değildi ve çağdaş raporlarda iyi bir şekilde belgelendi. Yine de yeterince anlaşılmamıştı ve çözümler tahmine dayalıydı. Dans çılgınlığının nedeni konusunda günümüz bilim insanları arasında bir fikir birliği yoktur.[3]
Bu salgınla ilgili kurulan teorilerden birine göre; nemli çavdar saplarında oluşan bir küfün ekmeğe karışması sonucu uyuşturucu etkisi yaratması. Diğer bir teori ise, hurafeye dayandırılan inançlardan kaynaklı stres ve kaygının kitlesel bir depresyona yol açması. Stres kaynaklı bir psikoz ve histeri olduğu yönünde görüşler de mevcut.[4] Bu teori, özellikle tarihçi John Waller tarafından savunuldu.1518'de Strazburg'da meydana gelen salgını inceleyen Waller'e göre, böyle bir psikozun etkisi ile şehir sakinleri transa girmiş ve bilinçsiz bir şekilde dans etmişlerdir. Waller, halkın özellikle St. Vitus isimli, dansçıların koruyucusu olan bir azize inandığını ve bu inancın bu hezeyanda önemli rol oynadığı kanaatinde.[5]
Kaynakça değiştir
- ^ "A forgotten plague: making sense of dancing mania : The Lancet". web.archive.org. 8 Kasım 2014. 6 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Haziran 2022.
- ^ Waller, John (17 Eylül 2008). "John Waller on the mystery of mass hysteria". the Guardian (İngilizce). 8 Kasım 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Haziran 2022.
- ^ Midelfort, H. C. Erik (1999). A History of Madness in Sixteenth-Century Germany. Stanford: Stanford University Press. ISBN 978-0-8047-4169-9. 17 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Haziran 2022.
- ^ "Gizemli dans salgını nedir?". Milliyet. 24 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Haziran 2022.
- ^ "Gizemli dans salgını". Bilimoloji. 22 Ocak 2018. 25 Ocak 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Haziran 2022.