Charles du Fresne, sieur du Cange
Charles du Fresne, sieur du Cange (ya da Ducange, Du Cange) (d. 18 Aralık 1610, Amiens, Fransa Krallığı - ö. 23 Ekim 1688, Paris, Fransa Krallığı), Fransız avukat, sözlükçü, filolog, Orta Çağ ve Bizans tarihçisidir.
Charles du Fresne, sieur du Cange | |
|---|---|
 | |
| Doğum | 18 Aralık 1610 Amiens |
| Ölüm | 23 Ekim 1688 (77 yaşında) Paris |
| Diğer ad(lar)ı | « Le Varron français » |
| Meslek | Tarihçi, Dil bilim, sözlükçü |
| Memleket | Fransa Krallığı |
| İmza | |
 | |
Batı geleneğinin önemli sözlükçülerinden olan Charles du Fresne, Robert Estienne ve Henri Estienne, Jakob ve Wilhelm Grimm, James Murray ve William A. Craigie ile aynı seviyede kabul edilir.
Yaşamı değiştir
Amiens'te krallık mübaşiri olan Louis du Fresne'nin beşinci çocuğu olarak dünyaya geldi. Bu durum onun Amiens'te bulunan Cizvitler ile birlikte büyümesine ve onlar tarafından eğitilmesine yol açtı. Daha sonra Orléans'ta hukuk okudu ve 11 Ağustos 1631 de Avukat olarak Paris Parlement'e girdi. Bir süre sonra 19 Temmuz 1638 tarihinde kendinden 10 yaş geç olan varlıklı eşi Catherine du Bos ile evleneceği Amiens'e geri döndü. Aynı yıl babası öldü ve ona büyük bir miras ve sieur du Cange unvanı kaldı. 10 Mayıs 1645 hazineden sorumlu olarak memurluk yapan kayınpederinin yerine geçti ve bu işi 1668 yılına kadar sürdürdü.
Henüz 20 yaşındayken armalarla döşeli ailesinin genelojisini kaleme aldı. Amiens'te büyük bir gayret ile tarihsel çalışmalar ile meşgul oldu. Hatta söylenildiğine göre düğün gününde bile 6-7 saat araştırmalarını sürdürmüştür. 1657'de geniş çaplı bir sözlük de barındıran ilk tarihsel çalışmasını yayınladı. 1668'e gelindiğinde Amiens'i Veba sebebiyle terk etti ve Paris'e gitti. Orada onu özverili bir biçimde destekleyen Léon d'Hérouval isimli, aynı ilgi alanlarını taşıdığı bir alim ile arkadaşlık kurdu.
Bilimsel çalışmaları değiştir
Çalışmalarının temelini oluşturucak bilgilerini Latin ve Yunan dillerinde derin bir biçimde kendini geliştirerek başladı. Hazırladığı kapsamlı Sözlük'lerde çok kez konu açıklamalarına yer verdi. Bunlardan Latince olan Glossarium ad scriptores mediae et infimae latinitatis daha sonraları geliştirilmiş ve 21. yüzyılın başlarına dek kullanılmıştır. Yunanca hazırladığı sözlük de aynı şekilde bugün araştırmalarda başvuru kaynağı olan çalışmalarından biridir. "Constantinopolis Christiana" isimli topoğrafik çalışmaları ve "De familiis Byzantinis" adlı Bizans aile genelojisini barındıran Bizans tarihi (Historia byzantina) adlı kitabı, Bizans tarihini anlatan önemli eserler arasında sayılır. Ayrıca Bizans tarihi kaynaklarının derlendiği Corpus Byzantinae historiae adlı eserin yayınlanmasında da katkıda bulunmuştur.
Çalışmalarının büyük bir bölümü yayınlanmamıştır. Çalışmalarından oluşan bu zengin mirası bugün Paris Ulusal Kütüphanesi, Paris d'Arsenal kütüphanesi ve Amiens şehir kütüphanesinde korunmaktadır. Kütüphanede bulunan yazılardan anlaşıldığına göre, Du Cange her şeyden önce Picardie bölgesi özelinde Fransa'nın tarihi, Latin devletleri ve Bizans İmparatorluğu meşgul olmuştur.
Bizantolog Edward Gibbon Roma İmparatorluğu'nun Gerileyiş ve Çöküş Tarihi adlı eserinde verdiği bir dipnotta onu "Ortaçağ ve Bizans tarihinin emin ve yorulmaz rehberi" olarak nitelemiştir.
Eserleri değiştir
- Du Cange, et al., Glossarium mediae et infimae Latinitatis, Niort: L. Favre, 1883–1887 (10 cilt.). searchable full-text online edition, by the École nationale des chartes18 Şubat 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Glossarium mediae et infimae Latinitatis Fransa Ulusal Kütüphanesi websitesinde fotografik tipki basim7 Nisan 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Glossarium mediae et infimae Latinitatis (1840-1850) 7-cilt [ https://web.archive.org/web/20151107033859/http://standish.stanford.edu/bin/search/advanced/process?clauseMapped(catKey)=612209&sort=title Stanford Üniversitesi Kütüphanesi standish.stanford.edu websitesi]
- Glossarium ad scriptores mediae et infimae Graecitatis Yunanistan Girit Üniversitesi, websitesinde Digital Library of Modern Greek Studies "Anemi",
Kaynakça değiştir
- Bu madde kısmen İngilizce Wikipedia "Charles du Fresne, sieur du Cange" maddesi kaynaklıdır. Online:[1]7 Ocak 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce)
Dış bağlantılar değiştir
| Wikimedia Commons'ta Charles du Fresne, sieur du Cange ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- Du Camp, Maxime, "1911 Encyclopædia Britannica/Du Cange, Charles du Fresne" maddesi Wikisource.org websitesinde. [2] 16 Ekim 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce)