COVID-19 aşıları listesi
COVID-19 aşıları listesi, şiddetli akut solunum yolu sendromu koronavirüsü 2 (SARS-CoV-2)'nin neden olduğu bulaşıcı hastalık olan COVID-19'a karşı geliştirilen aşıların listesini içermektedir.
COVID-19 aşısı çeşitleri değiştir
Aşılar, ana olarak canlı ve ölü aşılar olarak ikiye ayrılmaktadır.[1] Mikroorganizma tipine göre bakteriyel, viral, paraziter aşılar;[2] hazırlanış yöntemlerine göre konvansiyonel ve biyoteknolojik aşılar olarak sınıflandırılabilirler.[3] COVID-19'a karşı çeşitli türlerde aşılar geliştirilmiştir.[4][5][6]
- İnaktif aşı: Hastalığa neden olmadan bağışıklığı artıran etkisizleştirilmiş virüs içeren aşılar.
- Canlı atenüe aşı: Hastalığa neden olmadan bağışıklığı artıran zayıflatılmış virüs içeren aşılar.
- Protein bazlı aşı: Güvenli bir şekilde bağışıklığı artırmak için COVID-19 virüsünün yapısını taklit eden protein parçalarını kullanan aşılar.
- Viral vektör aşı: Güvenli bir şekilde bağışıklığı artırmak için COVID-19 virüsünün RNA parçacıklarını taşıyan, hastalık yapıcı etkisi olmayan virüslerin kullanıldığı aşılar. Kişiye enjekte edilen bu virüsler ile kişi, hasta olmadan hastalığa karşı üretilen antikorlar sayesinde, bir koruyucu kalkana sahip olmaktadır.
- mRNA-DNA aşısı: Kendi başına güvenli şekilde bağışıklığı artıran protein üretmek için genetik olarak tasarlanmış RNA ve DNA parçacıklarını kullanan aşılar. RNA tabanlı aşılar, virüslerin sadece genetik parçalarının kullanılmasından dolayı hızlı bir şekilde üretilebilmektedir. Bu aşıların etkisi, virüsün yalnızca ufak bir kısmından üretilmesi nedeni ile tartışılmaktadır.[7]
COVID-19 aşıları listesi değiştir
Klinik denemelerde 220 aşı adayı ve 78 ülkede 753 aşı denemesi yapılmaktadır. Şu an dünya genelinde 56 aşı Faz 1 aşamasında, 71 aşı Faz 2 aşamasında, 83 aşı Faz 3 aşamasında bulunmaktadır. En az bir ülkede onaylanmış aşı sayısı ise 40'tır. 10 aşının çalışmaları ise durdurulmuştur.[8]
| Renk | Anlamı |
|---|---|
| Faz 1 | |
| Faz 2 | |
| Faz 3 | |
| Onaylandı (En az 1 ülkede onaylanmış aşılar için geçerlidir.) |
| Aşı adı | Geliştirilen Ülke | Geliştiren Kurum | Aşı tipi | Denenen Kişi Sayısı | Durum | Çalışma | Onaylanan Ülkeler | ||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Faz 1 | Faz 2 | Faz 3 | |||||||
| Bivalent SARS-CoV-2 rS Vaccine |  Amerika Birleşik Devletleri
|
Novavax | Protein alt birimi | 0 | 0 | 1.340 | Faz 3 | Devam ediyor | Onaylanmadı |
| ReCOV |  Çin
|
Jiangsu Rec-Biotechnology Co Ltd | Protein alt birimi | 99 | 22.251-32.251 | 22.251-32.251 | Faz 3 | Devam ediyor | Onaylanmadı |
| SP/GSK subunit D614 vaccine |  Fransa
|
Sanofi/GSK | Protein alt birimi | 0 | 0 | 300 | Faz 3 | Devam ediyor | Onaylanmadı |
| SP/GSK subunit B.1.351 vaccine | Fransa
|
Sanofi/GSK | Protein alt birimi | 0 | 0 | 436 | Faz 3 | Devam ediyor | Onaylanmadı |
| Soberana 02 |  Küba
|
Instituto Finlay de Vacunas Cuba | Protein alt birimi | 40 | 972 | 44.010 | Onaylandı | Onaylandı | Küba, İran, Nikaragua, Venezuela |
Kaynakça değiştir
- ^ "Aşı Türleri". Sağlık Bakanlığı. 17 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Temmuz 2022.
- ^ "Aşı Tipleri". www.gek.org.tr. 9 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Temmuz 2022.
- ^ "Aşı Türleri" (PDF). acikders.ankara.edu.tr. 4 Ekim 2022 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Temmuz 2022.
- ^ "Aşı türleri". hol-dir-dein-pflaster.de. 17 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Temmuz 2022.
- ^ Orer, Hakan S. (24 Aralık 2020). "Aşı teknolojileri". Sarkaç. 17 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Temmuz 2022.
- ^ "COVID-19 Aşısı Çeşitleri". covid19asi.saglik.gov.tr. 17 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Temmuz 2022.
- ^ "Covid 19 Aşı Çeşitleri | Koru Hastaneleri". www.koruhastanesi.com. 17 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Temmuz 2022.
- ^ "Vaccines – COVID19 Vaccine Tracker". covid19.trackvaccines.org. 29 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Temmuz 2022.