Vikipedi

Boğazgören, Olur

Boğazgören, Erzurum ilinin Olur ilçesine bağlı bir kırsal mahalledir.

Boğazgören
Mahalle
Harita
Erzurum'un Türkiye'deki konumu
Erzurum'un Türkiye'deki konumu
Erzurum üzerinde Boğazgören
Boğazgören
Boğazgören
Boğazgören'in Erzurum 'daki konumu
Ülke Türkiye
İlErzurum
İlçeOlur
Coğrafi bölgeKaradeniz Bölgesi
Rakım1276 m
Nüfus
 (2022)[1][2]
 • Toplam97
Zaman dilimiUTC+03.00 (TSİ)
İl alan kodu0442
İl plaka kodu25
Posta kodu25650

Tarihçe değiştir

Boğazgören'in eski adı Ureki'dir. Gürcüce bir yer adı olan Ureki (ურეკი), balta girmemiş orman anlamına gelir. Gürcistan'ın Karadeniz kıyısındaki bir tatil köyü de aynı adı taşımaktadır. Bu yer adı Türkçeye Urek / Ürek olarak girmiştir. Nitekim 1595 tarihli Osmanlı mufassal defterinde de Urek (اورك) olarak geçer.[4]

Ureki, Orta Çağ'da Gürcistan'ı oluşturan bölgelerden biri olan Tao'daki yerleşim yerlerinden biriydi. Nitekim Osmanlılar bu bölgeyi 16. yüzyılın ortalarında Gürcülerden ele geçirmiştir. Köyde tamamen yıkılmış olan kiliseler bu dönemden kalmış olmalıdır.[5] Ureki, 1595 tarihli ve Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan adlı Osmanlı mufassal defterinde Urek (اورك) olarak kaydedilmiştir. Gürcistan Vilayeti içinde Penek livasının Panaskerti nahiyesine bağlı köylerden biriydi ve 48 Hristiyan haneden oluşan büyük bir yerleşimdi.[6]

Osmanlı idaresinin askere alma amacıyla sadece erkek nüfusunu tespit etti 1835 yılında Ureki köyünde 25 hanede 64 erkek kaydedilmiştir. Erkek sayısı kadar kadın eklenince, köyün toplam nüfusunun yaklaşık 128 kişiden oluştuğu söylenebilir.[7] 1595 tarihli hane sayısıyla kıyaslandığında Ureki köyünün nüfusunun büyük ölçüde azalmış olduğu görülmektedir.

Ureki, 1877-1878 savaşının ardından imzalanan Berlin Antlaşması uyarınca Osmanlı Devleti tarafından Rusya'ya bırakıldı. Rus idaresinde Oltu sancağının Tausker kazasının köylerinden biriydi. 1886 nüfus sayımında tek köy olarak Urek (Урекъ) adıyla kaydedilmiş olan köyde 79 hanede, 185'i erkek ve 185'i kadın olmak üzere 370 kişi yaşıyordu. Bu tarihte köyün nüfusu "Türk" olarak kaydedilmiştir.[8] Ureki köyünün nüfusu 1896 yılında 160 kişiye, 1906 yılında 156 kişi olarak tespit edilmiştir.[9]

Ureki köyü, 1928 tarihli Osmanlıca köy listesinde Urek (اورەك) olarak geçer. Bu sırada köy Erzurum vilayetinin Oltu kazasının Olur nahiyesine bağlıydı.[10] 1940 genel nüfus sayımında "Ürek" biçiminde yazılmış olan köy aynı idari konuma sahipti ve nüfusu 154 kişiden oluşuyordu.[11] Ureki veya Ürek "yabancı kökten geldiği" için köyün adı 1959 yılında 7267 sayılı kanunla Boğazgören olarak değiştirilmiştir.[12] Boğazgören köyünün nüfusu 1965 yılında 316 kişiden oluşuyor ve bu nüfus içinde 80 kişi okuma yazma biliyordu.[13]

Ureki köyünde dört kilise bulunmaktadır. İkisi köyün doğu kısmında yer alır. Bu kiliselerden geriye yıkıntılar kalmıştır. Diğer iki kiliseden biri köyün merkezinin 2 km güneydoğusunda yer alır ve tamamen yıkılmıştır. Köyün merkezinin 1,5 km kuzeyinde yer alan diğer kilisenin yıkıntıları günümüze ulaşmıştır.[14]

1993 yılında Büyükşehir olan Erzurum’da, 2012 yılında 6360 Sayılı Yasa ile, tüm köylerin tüzel kişiliği kaldırılmıştır. Bu köy de Olur Belediyesi’nin bir mahallesi olmuştur.[15]

Coğrafya değiştir

Mahalle, Erzurum il merkezine 182 km, Olur ilçe merkezine 10 km uzaklıktadır.[16] Mahalle, Olur'un doğusunda olup,   numaralı Olur-Oltu il yoluna, 7,4 km.'lik bir köy yoluyla bağlıdır.[17]

Nüfus değiştir

Yıllara göre mahalle nüfus verileri
2022 97[1]
2021 105[1]
2020 108[1]
2019 119[1]
2018 143[1]
2017 92[1]
2016 103[1]
2015 112[1]
2014 108[1]
2013 114[1]
2012 109[2]
2011 112[2]
2010 113[2]
2009 117[2]
2008 114[2]
2007 99[2]
2000 107[2]
1990 210[18]
1985 303[19]
1965 316[20]

Kaynakça değiştir

  1. ^ a b c d e f g h i j k "Erzurum Olur Boğazgören Mahalle Nüfusu". Nufusune.com. 30 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ekim 2023. 
  2. ^ a b c d e f g h "TÜİK Merkezi Dağıtım Sistemi Nüfus Verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 17 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  3. ^ "Bogazgoren, Turkey Page" (İngilizce). Fallingrain.com. 17 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ekim 2023. 
  4. ^ "Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan (Osmanlıca ve Gürcüce), (Yayımlayan) Sergi Cikia, Tiflis, 1947-1958, 3 cilt; III. cilt s. 582". 27 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Kasım 2020. 
  5. ^ 2016 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (Gürcüce), Tiflis, 2017, s. 264-265 17 Nisan 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-9470-8-7
  6. ^ "Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan (Osmanlıca ve Gürcüce), (Yayımlayan) Sergi Cikia, Tiflis, 1947-1958, 3 cilt; II. cilt 371, III. cilt s. 582". 27 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Kasım 2020. 
  7. ^ Tao (Gürcüce), Mamaia Pağava, Meri Tsintsadze, Maia Baramidze, Malhaz Çoharadze, Tina Şioşvili, Ramaz Halvaşi, Nugzar Mgeladze, Zaza Şaşikadze, Merab Halvaşi, Cimşer Çhvimiani, Cemal Karalidze, Batum, 2020, s. 89. 2 Aralık 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-25-828-2
  8. ^ "Свод статистических данных о населении Закавказскаго края, извлеченных из посемейных списков 1886 г. (Transkafkasya Bölgesinin Nüfusuna Dair 1886 Yılı Aile Listelerinden Edinilmiş istatistik Verilerin Özeti), Tiflis, 1893, sıra no: 806". 11 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Eylül 2022. 
  9. ^ Candan Badem, Çarlık Yönetiminde Kars, Ardahan, Artvin, İstanbul, 2018, s. 122, ISBN 9786052100271.
  10. ^ Son Teşkilat-i Mülkiyede Köylerimizin Adları (Osmanlıca), İstanbul, 1928, s. 225.
  11. ^ 1940 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1944, s. 249.
  12. ^ "Köylerimiz, (Yayımlayan) İçişleri Bakanlığı, Ankara, 1968, s. 775". 23 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Nisan 2021. 
  13. ^ 1965 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1968, s. 259.
  14. ^ Tao-Klarceti - Tarihsel ve Kültürel Anıtlar Kataloğu (Gürcüce), (Editör) Buba Kudava, (Yazarlar) Nestan Bagauri, Zurab Batiaşvili, İrma Beridze, Buba Kudava, Nikoloz Jğenti, Goça Saitidze, Natia Hizanişvili, 2018, Tiflis, s. 110-111, ISBN 9789941478178.
  15. ^ "6360 sayılı kanun". Resmî Gazete. 10 Aralık 2012. 19 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Aralık 2022. 
  16. ^ "Boğazgören Mahallesi". YerelNet.org.tr. 4 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ekim 2023. 
  17. ^ "Google Maps detay". Google Maps. Erişim tarihi: 4 Ocak 2024. 
  18. ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1991). "1990 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 19 Şubat 2020. 
  19. ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1986). "1985 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 18 Şubat 2020. 
  20. ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1968). "1965 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). kutuphane.tuik.gov.tr. 18 Şubat 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2020. 

Dış bağlantılar değiştir

"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Boğazgören,_Olur&oldid=32454418" sayfasından alınmıştır