Vikipedi

Bilge Yıldız

Bilge Yıldız, Massachusetts Teknoloji Enstitüsü'nde nükleer bilim, malzeme bilimi ve mühendisliği profesörüdür. Dirençli ortamlarda enerji dönüşümü için yeni materyaller geliştirmektedir. Bunlar, nükleer enerjinin geri dönüşümü için katı oksit yakıt hücrelerini ve korozyona dayanıklı malzemeleri içerir.

Bilge Yıldız
DoğumTire, İzmir, Türkiye
Mezun olduğu okul(lar)MIT
Hacettepe Üniversitesi
Tanınma nedeniNükleer mühendisliği
Kariyeri
Çalıştığı kurumlarMIT
Argonne Ulusal Laboratuvarı

İlk yılları değiştir

İzmir'in Tire ilçesinde[1] iki öğretmenin çocuğu olarak dünyaya gelmiştir. İlkokuldayken fen ve mühendislikle ilgilenmeye başlamış ve İzmir Fen Lisesi'ne yerleşmiştir. Öğrenimi sırasında, İzmir Körfezindeki suları temizleme projesinde yerel bir üniversiteyle çalışmıştır. Yıldız, Wisconsin'de bir tarım okulunda değişim öğrenciliği yaptı ve Fermilab'ı ziyaret etme fırsatı buldu.[2] Sonunda Yıldız, özellikle nükleer mühendislik teknolojisiyle ilgilenmeye başladığı Hacettepe Üniversitesi'nde nükleer enerji mühendisliği okumuştur. O zamanlar Türkiye'de bu mesleği icra edebilmesi ve kariyer yapabilmesi için net bir fırsat olmadığından dolayı, Massachusetts Teknoloji Enstitüsü'ne (MIT) geçmeye karar vermiştir. Doktora derecesini 2003 yılında MIT Üniversitesinden almıştır ve ilgili üniversitede doktora sonrası araştırma görevlisi olarak hizmet vermiştir.

Araştırmaları ve kariyeri değiştir

Argonne Ulusal Laboratuvarı'nda araştırmacı olarak çalışırken elektrokimya ve yüzey bilimi ile ilgilenmeye başlamıştır.[2][3] 2007 yılında Norman C. Rasmussen Yardımcı Doçenti olarak MIT'e dönmüştür.[4] Yıldız, MIT Üniversitesinde Elektrokimyasal Arayüzler Laboratuvarı'na önderlik etmiştir.[5] Yakıt hücreleri ve elektrolizörlerdeki elektrotlara ne olduğunu araştırmaktadır.[2][6] Bilge, yakıt hücrelerinde veya su bölmek için tasarlanmış hücrelerde reaksiyon ve taşıma kinetiğini inceleyerek bu malzemelerin korozyonunu bastırmayı hedefliyor.[4] Elektrotların yüzeyindeki atomları incelemek için yerinde taramalı tünelleme mikroskopi yöntemleri geliştirmiştir ve bunlar genellikle yığın halindekilerden farklı davranmaktadır.[2] Taramalı tünelleme mikroskopları (STM'ler), atom tomografisinin yanı sıra elektronik yapıyı da haritalayarak yüzey morfolojisi ve kimyasal reaktivite hakkında bilgi sağlayabilir.

Yıldız, grubu elektrokimyanın yanı sıra, nükleer reaktörlerdeki arızaları tahmin etmeye çalışmak için yapay zekâ ve olasılıksal yöntemler geliştirmektedir.[7] Nükleer reaksiyonlarda, güvenlik açısından kritik olan metal yapılar hidrojen penetrasyonu nedeniyle bozulabilir.[8] Hidrojen sızması metalleri mekanik olarak zayıflatabilir.[8] Yıldız, hidrojenin metallerin yüzeyinde oluşan oksitlerle etkileşimini incelemiştir.[2][8] Kafes boşluklarının hidrojeni hapsetmek için hareket edebileceğini belirlemiştir. Hidrojenin oksit filmlere girme mekanizmasını belirleyerek, bunu önleyebilecek yeni alaşım bileşimleri tasarlamıştır.[2] Enerji santrallerinde kullanılan malzemelerin bir başka zorluğu ise stres korozyonuna maruz kalabilmeleridir.[9] Bu malzemelerin çoğu polikristaldir ve bitişik minik kristaller arasındaki tane sınırları, bir malzemenin strese tepkisini etkileyebilmektedir.[9] Yıldız, parçacık sınırlarının ve dislokasyonların malzemelerin mekanik ve kimyasal özelliklerini nasıl etkilediğini araştırmıştır.[9][10] Bir atomik kafesteki dislokasyonların oksijen iyonlarının taşınmasını hızlandırabileceğini, yakıt hücrelerinde ve oksijen ayırma membranlarında difüzyon hızını artırabileceğini göstermiştir.[11]

Son çalışması, perovskite oksitlerdeki oksijen azaltma kinetiğinden sorumlu mekanizmaların yanı sıra yüksek güç yoğunluklu katı pillerdeki arayüz kimyalarını da araştırmıştır.[12][13] Yıldız, stronsiyum kobaltitin küçük bir voltaj kullanarak metalik ve yarı iletken durum arasında geçiş yapabildiğini, yani kalıcı bellekte kullanılabileceğini belirlemiştir.[14] Elastik gerinim, oksijen basıncı ve dislokasyonların hibrit malzemelerin bozunması ve reaktivitesi üzerindeki etkilerini belirlemiştir.[13] Grubu, Mars kaynaklarından oksijen çıkarmaya çalışacak olan Mars 2020 Mars OXygen In situ kaynak kullanım Deneyi (MOXIE) aracına katkıda bulunmaktadır.[15]

Ödüller ve dereceler değiştir

Aldığı ödüller ve dereceleri arasında;

  • 2006 Argonne Ulusal Laboratuvarı Hız Belirleyici Ödülü[16]
  • 2011 MISTI Küresel Tohum Fonu[17]
  • 2012 Ulusal Bilim Vakfı KARİYER Ödülü[4]
  • 2012 Uluslararası Malzeme Araştırma Dernekleri Birliği Somiya Ödülü[18]
  • 2012 Charles W. Tobias Genç Araştırmacı Ödülü[19]
  • 2018 Amerikan Seramik Derneği Ross Coffin Purdy Ödülü[20][21]
  • 2021 Amerikan Fizik Derneği Üyesi "elektro-kemo-mekanik olarak birleştirilmiş oksit arayüzleri ve cihazlarında iyonik kusurları ve yük taşınımını anlama ve manipüle etme konusundaki yenilikçi katkılarından dolayı"[22]
  • 2022 Rahmi Koç Bilim Madalyası[23]

Seçilmiş Yayınlar değiştir

Yayınları arasında;

  • Yildiz, Bilge (1 Ocak 2006). "Efficiency of hydrogen production systems using alternative nuclear energy technologies". International Journal of Hydrogen Energy. 31: 77-92. doi:10.1016/j.ijhydene.2005.02.009. 
  • Yildiz, Bilge (17 Mayıs 2013). "Cation size mismatch and charge interactions drive dopant segregation at the surfaces of manganite perovskites". Journal of the American Chemical Society. 135 (21): 7909-7925. doi:10.1021/ja3125349. PMID 23642000. 
  • Yildiz, Bilge (2010). "Oxygen ion diffusivity in strained yttria stabilized zirconia: where is the fastest strain?". Journal of Materials Chemistry. 20 (23): 4809-4819. doi:10.1039/c000259c. 

Kaynakça değiştir

  1. ^ "Bilge Yıldız: Prof. Dr. Bilge Yıldız haberi". Arkeolojik Haber. 28 Aralık 2022. 16 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mart 2024. 
  2. ^ a b c d e f "Bilge Yildiz digs deep into surfaces of matter". MIT. 19 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Eylül 2019. 
  3. ^ "MIT NSE: News: 2012: MIT research team wins Somiya Award for International Collaboration". web.mit.edu. 27 Ocak 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Eylül 2019. 
  4. ^ a b c "MIT NSE: News: 2011: Prof. Bilge Yıldız wins prestigious NSF CAREER award". web.mit.edu. 18 Nisan 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Eylül 2019. 
  5. ^ "Laboratory for Electrochemical Interfaces". web.mit.edu. 19 Temmuz 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Eylül 2019. 
  6. ^ "Unleashing oxygen". MIT News. 6 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Eylül 2019. 
  7. ^ "MIT NSE: Spotlight: Understanding and predicting materials behavior". web.mit.edu. 4 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Eylül 2019. 
  8. ^ a b c "Keeping hydrogen from cracking metals". MIT News. 19 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Eylül 2019. 
  9. ^ a b c "Stress corrosion cracking". Main (İngilizce). 7 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Eylül 2019. 
  10. ^ "Probing the mysteries of cracks and stresses". MIT News. 23 Ocak 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Eylül 2019. 
  11. ^ "New analysis shows ion slowdown in fuel cell material". MIT News. 21 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Eylül 2019. 
  12. ^ "When Prof. Bilge Yildiz came to the ICN2 - ICN2". icn2.cat. 5 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Eylül 2019. 
  13. ^ a b "Bilge Yildiz | MIT DMSE". dmse.mit.edu. 25 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Eylül 2019. 
  14. ^ "Switchable material could enable new memory chips". MIT News. 22 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Eylül 2019. 
  15. ^ "Going to the Red Planet". NASA’s Mars Exploration Program (İngilizce). 10 Şubat 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Eylül 2019. 
  16. ^ "MIT NSE: Faculty: Bilge Yildiz". web.mit.edu. 12 Ekim 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Eylül 2019. 
  17. ^ "MISTI Global Seed Funds 2011-2012 winners announced". MIT News. 4 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Eylül 2019. 
  18. ^ "Research team wins Somiya Award for International Collaboration". MIT News. 30 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Eylül 2019. 
  19. ^ "Charles W. Tobias Young Investigator Award". The Electrochemical Society. 22 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Eylül 2019. 
  20. ^ "Bilge Yildiz". The American Ceramic Society (İngilizce). Erişim tarihi: 9 Eylül 2019. 
  21. ^ "MIT NSE: News: 2018: NSE's Yildiz wins 2018 Purdy award". web.mit.edu. 25 Kasım 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Eylül 2019. 
  22. ^ "Fellows nominated in 2021 by the Division of Materials Physics". APS Fellows archive. American Physical Society. 22 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ekim 2021. 
  23. ^ "Rahmi Koç Bilim Madalyası'nı Prof. Dr. Bilge Yıldız aldı". Cumhuriyet. 29 Aralık 2022. 29 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mart 2024. 
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Bilge_Yıldız&oldid=32132521" sayfasından alınmıştır