Bayt

8 bit'e eşit dijital bilgi birimi

Bayt (İngilizce: byte), elektronik ve bilgisayar bilimlerinde genellikle 8 bitlik dizilim boyunca 1 veya 0 değerlerini bünyesine alan ve kaydedilen bilgilerin türünden bağımsız bir bellek ölçüm birimi. Bir bayt, Latin alfabesini baz alan 8-bitlik bir kodlamada herhangi bir harfi temsil eder.

  • 'Çoğu platformda' 8 bit = 1 bayt
Bayt Birimleri
SI Önekleri (Metrik) İkilik Önek (ISO/IEC)
Ad Sembol Ondalık Ad Sembol İkilik
kilobayt
kB
103 kibibayt
KiB
210
megabayt
MB
106 mebibayt
MiB
220
gigabayt
GB
109 gibibayt
GiB
230
terabayt
TB
1012 tebibayt
TiB
240
petabayt
PB
1015 pebibayt
PiB
250
eksabayt
EB
1018 eksbibayt
EiB
260
zettabayt
ZB
1021 zebibayt
ZiB
270
yottabayt
YB
1024 yobibayt
YiB
280
ronnabayt
RB
1027
quettabayt
QB
1030
Büyüklük sırasına göre veri
1 GB'lık IBM Microdrive.

Bitten sonraki ikinci en küçük sayısal bilgisayar birimidir. Bir Bayt, 0 ile 255 arasındaki değeri veya diğer anlamda 256 şalter durumunu temsil etmektedir. Yani 2 üssü 8'dir. Onluk düzende 167'nin ikilik düzende dizilimi şöyledir: 10100111.

bit'in onluk sayı değeri 255 olup, 0 ile birlikte, 256 şalter durumunu gösterir. Eğer somut sonuç 2 üzeri 10'u geçiyorsa o zaman sayının sonundaki rakamlar silinip onun yerine kısaltmalar eklenir. Örneğin,

  • 1 Kilobayt = 1 KB = 103= 1.000 Bayt
  • 1 Megabayt = 1 MB = 106= 1.000.000 Bayt
  • 1 Gigabayt = 1 GB = 109= 1.000.000.000 Bayt
  • 1 Terabayt = 1 TB = 1012= 1.000.000.000.000 Bayt
  • 1 Petabayt = 1 PB = 1015 =1.000.000.000.000.000 Bayt
  • 1 Eksabayt = 1 EB = 1018 = 1.000.000.000.000.000.000 Bayt
  • 1 Zettabayt = 1 ZB = 1021 = 1.000.000.000.000.000.000.000 Bayt
  • 1 Yottabayt = 1 YB = 1024 = 1.000.000.000.000.000.000.000.000 Bayt

Bit terimi ilk defa IBM çalışanları tarafından 1956'da ortaya atılmıştır. Aslında, doğrudan adreslenebilen belleğin 6 bitlik bir değeri tanımlayan en küçük birimi olarak tanımlanmıştır. Daha sonra, 1956'da, 6 bitten 8 bite geliştirilmiştir. Bite, bit ile karıştırılmaması için daha sonra Bayt'a çevrilmiştir.

Diğer bir kelime açıklamasına göre de, Byte, "by eight"in (Türkçede sekiz kez veya sekiz ile) kısaltılmış halidir.

Katları

değiştir

Baytın katları, diğer ölçüm birimlerinde olduğu gibi, SI önekleri ile temsil edilir. SI sistemi, 10'un alt ve üst katlarını ifade etmek için önekler tanımlamıştır. Örneğin, kilo (k) 1000 sayısal niceliğini ifade eder. Böylece, 1kB gösterimiyle 1.000 Bayt ifade edilmektedir. Fakat, yaygın bir yanlış kullanım olarak, SI önekleri 2'nin katlarını temsil etmek için maalesef bugün hala kullanılmaktadır. Bu yanlış kullanımda, örneğin, 1kB dendiğinde 1.024 Bayt kastedilmektedir. Yukarıda söylendiği gibi bu gösterim yanlıştır. Aşağıdaki tablo bu yanlış kullanımları göstermektedir.

Önek Adı SI Anlamı Yanlış Gösterim Hata Miktarı
K veya k kilo 103   = 10001 210 = 10241 %2,40
M mega 106   = 10002 220 = 10242 %4,86
G giga 109   = 10003 230 = 10243 %7,37
T tera 1012 = 10004 240 = 10244 %9,95
P peta 1015 = 10005 250 = 10245 %12,59
E exa 1018 = 10006 260 = 10246 %15,29

1998'de IEC daha sonraları ise IEEE yeni standart ile İkili Önekler yayınladı.

İkili Önekler :

Önek Adı Örnek
Kibi ikilik kilo 1 kibibayt (KiB) 210 bayt 1024 B
Mebi ikilik mega 1 Mebibayt (MiB) 220 bayt 1024 KiB
Gibi ikilik giga 1 Gibibayt (GiB) 230 bayt 1024 MiB
Tebi ikilik tera 1 Tebibayt (TiB) 240 bayt 1024 GiB
Pebi ikilik peta 1 Pebibayt (PiB) 250 bayt 1024 TiB
Exbi ikilik exa 1 Exbibayt (EiB) 260 bayt 1024 PiB


Kaynakça

değiştir