Bahaeddin Ögel

Mehmet Bahaeddin Ögel (21 Nisan 1923, Elazığ - 7 Mart 1989, Ankara), Orta Asya Türk tarihi ve Türk kültür tarihi alanlarında uzman Türk tarihçidir.

Bahaeddin Ögel
Bahaeddin Ögel
Doğum	21 Nisan 1923(1923-04-21) Elazığ
Ölüm	7 Mart 1989 (65 yaşında)
Milliyet	Türk
Meslek	Tarihçi, Türkolog

Hayatı

21 Nisan 1923 tarihinde, Elazığ'ın Çarşı mahallesinde doğdu. İlk ve orta eğitimini Elazığ ve Malatya'da tamamladı. 1940 yılında Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi'nin tarih bölümüne kaydoldu.

Üniversitede Şemsettin Günaltay ve Afet İnan'ın Orta Asya Türk tarihi hakkındaki seminerlerine devam etti. 1945 yılında mezun oldu. Mezuniyetinden sonra Millî Eğitim Bakanlığı tarafından Erzurum Lisesi'ne tarih-coğrafya öğretmeni olarak tayin edildi. 1947 yılında Wolfram Eberhard'ın yanında doktora çalışmasına başladı. Uygur Devletinin Kuruluşu başlıklı tezi ile 1948 yılında tarih doktoru unvanı aldı ve 1949 yılında genel türk tarihi kürsüsüne asistan olarak atandı.

İran'da dört ay kalarak araştırmalarda bulundu. Aynı yıl burs ile Almanya'ya gönderildi. Liao Devrinden Önceki Kitanlar başlıklı araştırma teyi ile 1957 yılında doçentliğe atandı. Alexander Von Humbold Vakfı bursundan faydalanarak 1959 yılında tekrar Almanya'ya gitti. 1961 yılında Tayvan Hükûmeti'nden Taipei'deki National Cheng-chi Üniversitesi'nde misafir öğretim üyeliği daveti aldı, 1962-64 yılları arasında Tayvan'da görev yapmıştır. Dönüşte Sino-Turcica başlıklı eserini tez olarak sundu ve 1964 yılında profesör unvanı aldı.

Bahaeddin Ögel, 42 yıllık akademik hayatını Ankara Üniversitesi'nde geçirdi. Aralarında Millî Eğitim Bakanlığı, Türkiye Radyo Televizyon Kurumu, Türk Tarih Kurumu'nun da yer aldığı pek çok kurumda danışman, raportör, üye veya idareci olarak hizmet etti.

Bahaeddin Ögel, Orta Asya Türk tarihi ile ilgili Çin arşivlerinden faydalanarak araştırmalar yapan sayılı tarihçilerdendi. Özellikle Türk kültür tarihi alanında önemli çalışmalar hazırladı. Alman ekolünü ve metotlarını Türk araştırmacılara tanıttı ve Türk metotları ile kaynaştırarak özgün bir araştırma yöntemi geliştirdi. Türk tarihinin bütünlüğü, Türklerin göçebeliği, Türk-Moğol meselesi gibi pek çok tarihsel mesele hakkında tezler ortaya attı. Alanıyla ilgili 20 cilt kitap ve 120'den fazla makale yazdı. Almanya, İngiltere, İtalya, Danimarka, Macaristan, Avusturya, İran, Tayvan, Moğolistan, Türkmenistan, Tacikistan ve Azerbaycan gibi ülkelerde ilmî çalışmalar yürüttü. Almanca, İngilizce, Çince, Farsça, Rusça ve Moğolca'nın yanı sıra çağdaş Türk lehçelerini de bilen Ögel, 7 Mart 1989 günü akciğer kanseri sebebiyle öldü.

Eserleri

• Erzurum Anıtlarında Altay-Türk Anıtlarının İzleri, Erzurum Halkevi Yayını, Erzurum 1947.
• İslamiyet’ten Önceki Türk Kültür Tarihi, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara 1962, ISBN 9789751604170
• Uygurlar ve Uygur Tarihi (Ders Notları), Ankara 1962.
• Sino-Turcica (Cengiz Han ve Çin'deki Hanedanın Türk Müşavirleri), 1964
• Hunlar, Göktürkler, Uygurlar (Ders Notları), Ankara 1968.
• Türk Kültürünün Gelişme Çağları, İstanbul 1971.
• Türk Mitolojisi, Altınordu Yayınları, 2019, ISBN 9786057702319
• Türk Kültür Tarihine Giriş 1, Türkler’de Köy ve Şehir Hayatı, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara 1971.
• Türk Kültür Tarihine Giriş 2, Türkler’de Ziraat Kültürü, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara 1971.
• Türk Kültür Tarihine Giriş 3, Türkler’de Ev Kültürü, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara
• Türk Kültür Tarihine Giriş 4, Türkler’de Yemek Kültürü, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara
• Türk Kültür Tarihine Giriş 5, Türkler’de Elbise ve Süslenme Kültürü, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara
• Büyük Hun İmparatorluğu Tarihi 1, Türk Tarih Kurumu Yayınları, 2015, ISBN 9789751631541
• Büyük Hun İmparatorluğu Tarihi 2, Türk Tarih Kurumu Yayınları, 2015, ISBN 9789751631558
• 13. yy. Sonlarına Kadar Türklerde Devlet Anlayışı, Başbakanlık Basımevi, Ankara 1971.
• Türk Kültür Tarihine Giriş 6, Türkler’de Tuğ ve Bayrak, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara 1984.
• Türk Kültür Tarihine Giriş 7, Türkler’de Ordu, Ordugâh ve Otağ-Devlet, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara 1984.
• Türk Milli Bütünlüğü İçerisinde Doğu Anadolu, Ankara 1985
• Türk Kültür Tarihine Giriş 8, Türkler'de Devlet ve Ordu Mehteri, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara 1987.
• Türk Kültür Tarihine Giriş 9, Türk Halk Musikisi Aletler, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara 1986.
• Türk Kültürünün Gelişme Çağları, Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı, İstanbul 1988, ISBN 9789754982619
• Türklerde Devlet Anlayışı, Ötüken Neşriyat, 2019, ISBN 9786051553559

Dış bağlantılar

• Göde, Kemal, (), "Hocamız Prof. Dr. Bahaeddin Ögel (1924-1989)]" Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi Sayi:4 [1]
• Gündoğdu, Abdullah () "Prof.Dr. Bahaeddin Ögel" Ankara Üniversitesi Arsivi [2]22 Kasım 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Yaşayan eski Türk inançları itibarıyla 'Türk Mitolojisi' ve Prof. Dr.Bahaeddin Ögel-Yaşar Kalafat15 Aralık 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Bahaeddin Ögel’in “Harput Ağzı Fonetik ve Morfoloji” Adlı Eseri Üzerine Bir Değerlendirme-Ercan Alkaya