Ateni Sioni Kilisesi
Ateni Sioni Kilisesi (Gürcüce: ატენის სიონი) 7. yüzyılın başlarında inşa edilmiş bir Gürcü Ortodoks Kilisesidir. Gori şehrinin 10 km güneyinde, tarihsel Ateni şehrinin de bulunduğu Tana Nehri vadisinde yer alır. Kiliseye adını veren "Sioni" kelimesi Kudüs'teki Zion Dağı'ndan gelir.
 Ateni Sioni Kilisesi | |
 | |
| Temel bilgiler | |
|---|---|
| Konum | Ateni, Şida Kartli, Gürcistan |
| Koordinatlar | 41°54′15″K 44°05′44″D / 41.90417°K 44.09556°D |
| İnanç | Gürcü Ortodoks Kilisesi |
| Mimari | |
| Mimari tür | Kilise |
| Tamamlanma | 7. yüzyıl |
Mimarisi değiştir
Sioni, dört nişli ve apsisli kiliselerin erken örneklerinden biridir.[1] Dört apsisin arasında üç tane çeyrek niş vardır. Bu nişler merkez alana açıktır. Kilisenin haç şeklindeki içinin ölçüleri 24 x 19.22 metredir, kilisenin cepheleri yeşilimsi ve dikdörtgen şeklindeki oymalı gri taşlarla karşı karşıyadır. Kilisenin cephesi, zengin süslemeler ve figüratif kabartmalarla süslüdür. Kilise tarihlenmemiştir ama tasarımı Mesheti'deki Cvari Manastırı'na çok benzemektedir. Genel olarak Cvari kilisesinin daha eski bir örnek olduğu savunulur. Bu nedenle bazı sanat tarihçileri bu kilise tipine "Cvari tipi" kilise der.[2] Güney cephesindeki yazıtta “Ben, bu kutsal kilisenin yapımcısı Todosak” olarak geçen Todosak, orijinal kilisenin Ermeni mimarı olarak kabul edilir.[3] Todosak'ın 10. yüzyıldan sonra kiliseyi yenileyen kişi olması da bir başka ihtimaldir.[4]
Yazıtlar değiştir
Kilisenin duvarları, Gürcü alfabesinin ilk versiyonlarından olan Nushuri veya "Nusha-Hutsuri"nin 835 yılından kalma bilinen ilk örneklerini içerir. Günümüzde kullanılan Gürcü alfabesi Mhedrulinin ilk örnekleri de yine Ateni Sioni kilisesinde bulunmuştur ve 980'li yıllarda yazıldığı düşünülmektedir. Kilise üzerindeki yazıtlardan biri, I. Aşot'un babası, ilk belgelenen Gürcü Bagratid asilzadesi ve Gürcistan'ın yeni kraliyet hattının ilk soylusu olan I. Adarnase'yi andırıyor.[5]
Kilisenin yanında Orta Çağ'dan kalma müstahkem Ateni kasabasının (günümüzde Didi Ateni ve Patara Ateni köyleri) kalıntıları vardır.
Kaynakça değiştir
- ^ Patrick Donabedian & J.-M. Thierry, Armenian Art, New York 1989, p.67.
- ^ Wachtang Beridse, Die Baukunst des Mittelalters in Georgien, Berlin 1980, p.27.
- ^ Patrick Donabedian & J.-M. Thierry, Armenian Art, New York 1989, p.499.
- ^ Rapp, Stephen H. (1997), Imagining history at the crossroads: Persia, Byzantium, and the architects of the written Georgian past, p. 648. Armenian Research Center collection, University of Michigan.
- ^ Rapp, Stephen H. (2003), Studies In Medieval Georgian Historiography: Early Texts And Eurasian Contexts, p. 383. Peeters Bvba 90-429-1318-5.
Dış bağlantılar değiştir
| Wikimedia Commons'ta Ateni Sioni Church ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |