Vikipedi

Anıt Sayaç

şiddetten ölen kadınlar için dijital anıt

Anıt Sayaç, Türkiye'de 2008 yılından bu yana işlenmiş kadın cinayetlerinde ölen kadınlara ilişkin bilgi veren dijital arşiv.

Anıt Sayaç
URLhttp://anitsayac.com/
SloganŞiddetten Ölen Kadınlar İçin Dijital Anıt
Site türüTürkçe
Kapsama Türkiye
Başlama tarihi2013 (11 yıl önce) (2013)
Geçerli durumAktif

Türkiye'de erkek şiddetinden ölen kadınların anısını yaşatmak üzere 2013 yılında bu yana Anitsayac.com adresi üzerinde yayımlanmaktadır.[1] Anıt Sayaç, sanatçı Zeren Göktan'ın ilk kez 2013 yılının Mart ayında sergilenen "Sayaç" adlı iki aşamalı çalışmasının bir katmanı olarak üretilmiştir.[1] Web sitesi, insanları kadına karşı şiddetle yüzleştirmeyi amaçlayan sanatsal çalışmanın parçası olarak üretilmiş iken, bağımsız bir platform olarak güncellenmeye devam etmiş ve Türkiye'de gazetelere konu olan kadın cinayeti sayıları ve bu olaylara ilişkin gazete haberlerine ulaşmak için önde gelen kaynaklardan birisi haline gelmiştir[2][3]

Anitsayac.com adresindeki site, Türkiye'de 2008'den bu yana kadına yönelik şiddetten kaç kadının öldürüldüğünü gösteren dijital bir sayaç ve kadınların nerede, ne zaman, kim tarafından, nasıl öldürüldüğünü, öldürülen kişinin reşit olup olmadığını, faile ne olduğunu ve bu cinayete yönelik yerel medyaya yansıyan haberleri içerir.[4] Sitede kadınlar isimleriyle yer almakta, her bir isme tıklandığında yeni bir pencere açılarak ziyaretçiye daha detaylı bilgi sunulmaktadır. Bu çalışmada sayılar isimlere, yan yana gelen isimler ise bir dijital anıta dönüştürülmüştür. Dijital arşiv yıl bazında derlediği bilgilerle medyanın cinayetleri ele alışındaki yıllar içinde görülen dil farkını da sergilemektedir.[5][6]

Anıt Sayaç, her gün Göktan'ın yaptığı medya taramaları sonucu güncellenmekte, her ay Kadın Cinayetlerini Durduracağız Platformu'nun tuttuğu çetele ile gözden geçirilip güncellenmektedir.[1]

Sayaç sergisi

değiştir


Göktan'ın 2013 tarihindeki Sayaç adlı çalışmasının ilk aşaması, fiziksel olarak İstanbul'da, İstiklal Caddesi üzerinde yer alan Mısır Apartmanı'nın ikinci katındaki bir galeride açılan sergiyi içerir.[7] Bu sergide Göktan'ın Antik Mısır'da ölülerin diğer dünyaya geçerken, hikâyeleriyle onlara yol göstermesi ve onları koruması için hazırlanan kefen örtülerinden esinlenilerek oluşturduğu çalışma sergilenmiştir. Sergilenen objeler Ümraniye T Tipi Kapalı Ceza İnfaz Kurumundaki erkek hükümlülerin boncuklarla işledikleri kefen örtüleri ve tavandan sarkan boncuk bebek anahtarlıklardan oluşmuştur.[8] Sergilenen objelere gömülü QR kodlar ziyaretçileri çalışmanın ikinci aşaması olan anıtsayac.com web sitesine yönlendirmekteydi.[9] Böylece anitsayac.com, serginin görünen rengarenk boncukların ötesindeki düşündürücü sanal boyutunu oluşturmuştur.[5]

Sanatçı, bu çalışmayı üretirken Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı’na kadına yönelik şiddet verileri için başvurusu sonuçsuz kalınca kütüphanede erişebildiği 2012 yılına ait ulaştığı kadın cinayeti haberlerini not etmiş; Kadın Cinayetlerini Durduracağız Platformu'nun topladığı çeşitli yıllara ait kadın cinayeti verilerini paylaşması ile Anıt Sayaç içeriği oluşturulmuştur.[10]

İnsanları kadına karşı şiddetle yüzleştirmeyi amaçlayan Sayaç sergisi, Nisan 2013'te sona ermiş ancak anitsayac.com sitesi, sergiden bağımsız bir platform olarak güncellenmeye devam etmiştir. Göktan, Türkiye'de kadına yönelik şiddet tamamen yok olana kadar Anitsayac.com saymaya ve hatırlatmaya devam edeceğini bildirmiştir.[1][11]

Etkileri

değiştir

Anıt Sayaç, 2013 yılında şair Aslı Serin ve Birhan Keskin'in Anıt Sayaç’ta artık kadınların isimlerinin yer almasına tepkisini, öfkesini anlatan Anıt Sayaç adlı şiirine ilham olmuştur. 160.kilometre isimli şiir sitesinde yayımlandı;[12] dijital ortamda binlerce okura ulaştı ve çizer Meltem Şahin'in çizimleri ile 2021 yılında kitaplaştı.[13]

Meltem Şahin, çizimini yaptığı Anıt Sayaç kitabına dayanarak 2021 yılında İstanbul'da bir kişisel sergi açtı. “Birinin Acısı Öbürüne Geçmiyor” başlıklı sergi, Birhan Keskin ve Aslı Serin’in kadın cinayetlerini konu alan ve adını Zeren Göktan’ın dijital anıtından alan şiirlerine odaklanmıştır.[14] Performansta Meltem Şahin, şair Birhan Keskin ve Aslı Serin’in ses kayıtlarından şiiri dinler ve dizelerden oluşan bir çemberin içinde 8 çizim yapar.[15]

Anıt Sayaç, bu üretimler sonucunda kadın cinayetlerine odaklanan ve kadınlar tarafından üretilen sanatsal bir çalışmaya dönüşmüştür.[16]

2020 yılında "Anitsayac.com dijital anıtı" adıyla bir anıt, İstanbul Sözleşmesi'ne ilişkin tartışmalar sırasında Barbaros Meydanı'na yerleştirildi,[17] aynı yılın Kasım ayında anıt söküldü.

Anıt Sayaç, 2021 yılı sonunda İpek Duben'in SALT'ta açılan Ten, Beden, Ben sergisine eşlik etti. Web sitesi, izleyicinin mekânın merdivenlerini kat kat çıkarken aynı zamanda yıl yıl kadın cinayetlerinin artışına tanık olduğu bir kurguyla sunuldu.[18]

Dış bağlantılar

değiştir

Kaynakça

değiştir
  1. ^ a b c d Kara, Merve (30 Ocak 2015). "Anitsayac.com: Şiddetten hayatını kaybeden kadınlar için dijital anıt". Webrazzi.com sitsi. 5 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Eylül 2021. 
  2. ^ Sayar, Ümit (2015). "Kadın Cinayetleri:Eşini Öldüren Erkekler Üzerine Bir Araştırma" (PDF). Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü yüksek lisans tez. 1 Kasım 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Eylül 2021. 
  3. ^ "Büyüteç: Hukuki bir metin kadın cinayetlerinin seyrini nasıl etkileyebilir? - Teyit". teyit.org. 30 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Eylül 2021. 
  4. ^ "Anıt Sayaç Kadın Cinayetleri Üzerine Ne Anlatıyor? | Veri Bülteni". Veri Okur Yazarlığı Derneği Veri Bülteni. 16 Ağustos 2020. 22 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Eylül 2021. 
  5. ^ a b Canevi, Irmak (2013). "Bir İhtimal Daha Var: Bir Söyleşi" (PDF). Zilbermangallery.com sitesi. 23 Eylül 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Eylül 2021. 
  6. ^ "'Anıt Sayaç' Sayaç Attıkça Umut Eksilmekte" (PDF). EMO Kadın Bülteni. Nisan 2019. 3 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Eylül 2021. 
  7. ^ Parlak, Tuba (23 Mart 2013). "Ruhun cennete bedenin huzura kavuşsun diye". Hürriyet. 26 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Eylül 2021. 
  8. ^ "Sanatçı Zeren Göktan'ın 'Sayaç' Sergisi Açıldı". Haberler.com sitesi. 15 Mart 2013. 6 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Eylül 2021. 
  9. ^ "Kadın cinayetleri bu "Sayaç"ta". kadincinayetlerinidurduracagiz.net. 6 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Eylül 2021. 
  10. ^ Göktan, Zeren (3 Eylül 2014). "Şiddetten Ölen Kadınlar için Dijital Anıt ve Sayaç Sergisi Üzerine | Altüst Dergisi". 13 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Eylül 2021. 
  11. ^ Selen, Eser (1 Ocak 2015). Philip Baron, Professor Ranulph Glanville, Professor David Griffiths and Dr Ben Sweeting (Ed.). "Cybernetic narrative: Modes of circularity, feedback and perception in new media artworks". Kybernetes. 44 (8/9): 1380-1387. doi:10.1108/K-11-2014-0235. ISSN 0368-492X. 6 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Eylül 2021. 
  12. ^ "Birhan Keskin ve Aslı Serin'den bir şiir". 160. Kilometre.com sitesi. 16 Şubat 2015. 14 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Eylül 2021. 
  13. ^ "Anıt Sayaç". D&R. 3 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Eylül 2021. 
  14. ^ "Meltem Şahin | Memorialize Turkey". Hafıza Merkezi. 26 Ocak 2023. 24 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Nisan 2023. 
  15. ^ "Meltem Şahin'den Kadın Cinayetlerini Merkezine Alan Sergi". Bigumigu. 26 Temmuz 2021. 26 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Eylül 2021. 
  16. ^ Ezik, Abdullah (2 Ağustos 2021). "Elvin Eroğlu ve Meltem Şahin ile "Birinin Acısı Öbürüne Geçmiyor" Üzerine". 2 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Eylül 2021. 
  17. ^ "Beşiktaş Belediyesi'nden QR Kodlu Billboard: İstanbul Sözleşmesi'ni Okudun Mu?". K2 Haber. 29 Temmuz 2020. 24 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Eylül 2021. 
  18. ^ Altunok, Özlem (18 Temmuz 2022). "Anıt Sayaç'ın bitmeyen tasarımı…". Unlimitedrag.com. 28 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Anıt_Sayaç&oldid=33920861" sayfasından alınmıştır