Adenovirüs
Adenovirüsler, Adenoviridae ailesi, DNA genomu çift sarmallı olan ve ikosahedral bir nükleokapsid içeren orta büyüklükte ~(90-100 nm), zarfsız (dış lipid çift zar tabakası olmayan), hastalığa sebep olan virüslerdendir.[2][3]
| Adenoviridae | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Geçirimli elektron mikroskobu altında izlenen 2 Adenovirüs | |||||||||||||
Bilimsel sınıflandırma  | |||||||||||||
| |||||||||||||
| Adenoviridae | |
|---|---|
| Genel özellikler | |
| Büyüklük | ~(90-100 nm) |
| Konak | Memeliler |
| Sınıflandırma | |
| Baltimore sınıflandırması | |
| Grup 1 | 1 |
| UVTK sınıflandırması | |
| Familya | Adenoviridae |
| Cins | Atadenovirus |
Adenovirüsler ilk olarak 1953'te Wallace P. Rowe ve meslektaşları tarafından keşfedilmiştir. Bu virüsler ilk olarak Adenoid hücre kültüründen izole edildi. Adenoviridae ailesi altında tanımlandırlar.[2][3] 1962'de John Trentin ve meslektaşları, adenovirüs 12'nin bir laboratuvar ortamında hamsterlerde tümörlere neden olabileceği konusunda önemli bir keşif yaptılar.[2] Bu keşiften bu yana, adenovirüslerin insan kanserlerini indüklediğinden şüphelenildi, ancak insanlarda kesin olarak kansere neden olduğu kanıtlanamadı.[2] Adenovirüsleri içeren deneyler de moleküler biyolojiye önemli katkılar sağlamıştır.[2] En önemlisi, adenovirüsler bilim insanlarının haberci RNA eklemeyi anlamasına yardımcı olmuştur.[2] Bilim adamları, adenovirüsler tarafından üretilen mRNA'yı inceleyerek, bu transkriptlere gömülü intronların olduğunu fark etmişlerdir.[2]
GirişDeğiştir
Adenovirüsler, insan ve hayvanların ortak patojenleridir [4]. Ayrıca, çeşitli türler yoğun araştırma konusu olmuştur ve memeli moleküler biyolojisinde araç olarak kullanılmaktadır[2][4]. İnsanları enfekte eden 49 tür dahil olmak üzere, serolojik olarak farklı 100'den fazla adenovirüs türü tanımlanmıştır[4]. Adenoviridae ailesi, memeli adenovirüsleri (mastadenovirüsler) ve kuş adenovirüsleri (aviadenovirüsler) olmak üzere iki cinse ayrılır. Adenovirüsler, ilk izole edildikleri insan adenoidlerinden sonra adlandırılmıştır[2][4].
Birkaç adenovirüs, solunum ve konjunktival hastalıklara neden olabilir[4]. Ek olarak, birkaç insan adenovirüsü türü, yeni doğan hamsterlerde ve diğer kemirgenlerde farklılaşmamış sarkomları indükler ve belirli kemirgen ve insan hücre kültürlerini dönüştürebilir[2][4]. Şu anda adenovirüslerin insanlarda onkojenik olduğuna dair bir kanıt yoktur, ancak olması ihtimaller dahilinde tutulu[4] r.
Klinik bulgularDeğiştir
Adenovirüsler, yetişkin ve ergenlerde genellikle Akut solunum sıkıntısı sendromu hastalığına, nadiren pnömoniye, akut foliküler konjunktivite, epidemik keratokonjunktivite, sistite ve bazen gastroenterite neden olurlar[4]. Gözlerde ve sıklıkla bölgesel lenf düğümlerinde mukoza enfeksiyonları ya da nezle belirtileri ile önemli ölçüde benzerlik gösterir[2][3]. Bebeklerde ise farenjit ve faringeal konjunktival ateş ile göründükleri tespit edilmiştir[4]. İnsanlarda çoğunlukla hedef solunum sistemidir ve bulgular da bu yöndedir kesin teşhis için antikor titrelerindeki artış ve virüs izolasyonu ile doğrulanır[4].
Konak kişinin savunma sistemiDeğiştir
Çoğu ergen ve yetişkin, dolaşımda olan nötralize edici antikorlara sahiptir ve bağışıklık yaygındır[4]. Sitotoksik T lenfositleri, adenovirüs ile enfekte olmuş hücreleri yok eder. Adolesanlarda ve yetişkinlerde dolaşımdaki nötralize edici antikorların yüksek prevalansı, adenovirüs enfeksiyonlarına karşı yaygın bağışıklığa katkıda bulunur[4]. Sitotoksik T lenfositleri ayrıca adenovirüs ile enfekte olmuş hücreleri tanır ve yok eder[4]. İnterferon, İn vitro olarak adenovirüsler tarafından indüklenir, ancak belki de mRNA'nın işlevi nedeniyle birçok adenovirüs tipini inhibe edemez[4]. Bununla birlikte, birkaç ön çalışmada interferonun adenovirüs konjunktivit tedavisinde etkili olduğu bildirilmiştir[4].
Ayrıca bakınızDeğiştir
• Biyoloji
• Otoimmün
• Lenfosit
• Virüs
• RNA
• DNA
Dış bağlantılarDeğiştir
Wikimedia Commons'ta Adenovirüs ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur.
Vikitür'de Adenovirüs ile ilgili ayrıntılı taksonomik bilgiler bulunur.
KaynakçaDeğiştir
- ^ "Virus Taxonomy: 2019 Release". talk.ictvonline.org. International Committee on Taxonomy of Viruses. Erişim tarihi: 1 May 2020.
- ^ a b c d e f g h i j k "Untitled Document". web.stanford.edu. 13 Ekim 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Kasım 2020.
- ^ a b c "Adenovirus | virus". Encyclopedia Britannica (İngilizce). 7 Ağustos 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Kasım 2020.
- ^ a b c d e f g h i j k l m n o Doerfler, Walter (1996), Baron, Samuel (Ed.), "Adenoviruses", Medical Microbiology, 4th, Galveston (TX): University of Texas Medical Branch at Galveston, ISBN 978-0-9631172-1-2, PMID 21413345, 12 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 27 Kasım 2020
 | Virüsler ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |