Vikipedi

Abdülmelik el-Husi

Abdülmelik Bedruldin el-Husi (Arapça: عبد الملك بدر الدين الحوثي) veya Ebu Cibril, esas olarak Zeydi Müslümanlar'dan oluşan devrimci bir hareket olan Husi hareketi'nin lideri olarak görev yapan Yemenli bir politikacı ve dini liderdir. Kardeşleri Yahya ve Abdülkerim'in yanı sıra merhum kardeşleri Hüseyin, İbrahim[2] ve Abdülhalik de grubun liderleridir.[3][4][5][6] Abdülmelik Husi, Husiler'in Yemen'in kuzeyindeki Saada'yı Husiler'in ele geçirmesiyle başlayan Yemen İç Savaşı'nın önde gelen isimlerinden birisidir.

Abdülmelik el-Husi/Ebu Cibril
DoğumAbdülmelik-el Husi
22 Mayıs 1979 (44 yaşında)
Saada, Kuzey Yemen[1]
Bağlılığı Yemen
Branşı Husiler
Hizmet yılları2004–günümüz
RütbesiKomutan
KomutasıEnsarullah
Çatışma/savaşlarıHusi isyanı
Yemen İç Savaşı
Suudi Arabistan'ın Yemen'e müdahelesi
Ailesi
BabasıBedrettin-el Husi
AkrabalarıHüseyin Bedrettin el-Husi (abisi)
Yahya el-Husi (abisi)

Kişisel hayatı değiştir

El-Husi, 1982 senesinde Yemen'in kuzeyindeki Saada'da, Husi kabilesinde dünyaya gelmiştir. Bazı kaynaklar onun 22 Mayıs 1979 tarihinde doğduğuna işaret etmektedir.[7][8] Şii İslam'ın Zeydiyye kolunu takip etmektedir. Babası Bedreddin, Yemen'in azınlık Zeydi Şii mezhebine mensup bir din alimiydi. Abdülmelik,, sekiz erkek kardeşinin en küçüğüydü.[9] Ağabeyi Hüseyin, siyasi olarak aktifti ve Yemen parlamentosunun bir üyesiydi. Aynı zamanda, eski Yemen Cumhurbaşkanı Ali Abdullah Salih'in önde gelen eleştirmenlerinden birisiydi. Hüseyin, Zeydilik düşüncesini yaymak, Yemen'i yöneten zalimlere karşı ayaklanmak ve eğitim ile sosyal hizmetler sağlamak amacıyla Husi hareketini kurmuştur. Hüseyin öldürüldükten sonra yerine kardeşi Abdülmelik hareketin kontrolünü eline almıştır.

Siyasi faaliyetleri değiştir

Abdülmelik el-Husi, ülkedeki mevcut durumu korumakla suçladığı Yemen hükûmetini eleştirerek bu durumun insanları yoksulluğa sürüklediğini söylemiş ve hükûmeti Zeydi toplumunu dışlamakla suçlamıştır. Yemen cumhurbaşkanı Ali Abdullah Salih'in hükûmeti, el-Husi'nin grubunu "ruhban imamlığını" (Şii İslami hükûmeti) yeniden kurmaya çalışmakla suçlamış ancak el-Husi bu suçlamayı reddetmiştir.[10]

El-Husi'nin Aralık 2009'da düzenlenen bir hava saldırısında ağır yaralandığı bildirilmiş ancak bu iddia bir sözcü tarafından yalanlanmıştır.26 Aralık 2009 tarihinde, Suudi Arabistan Hava Kuvvetleri'nin ağır hava saldırısından iki gün sonra, El-Husi'nin öldürüldüğü iddia edilmiştir.[11][12] Ancak iddia, Husiler tarafından yalanlanmış ve daha sonra onun hayatta olduğunu gösteren video kanıtları yayınlanmıştır.

El-Husi, kendisine sadık birliklerin başkanlık sarayını ele geçirmesi ve Sana'a'da Cumhurbaşkanı Abdurabbu Mansur Hadi'nin özel konutuna saldırmasının ardından 20 Ocak 2015 tarihinde gecenin geç saatlerinde Yemen TV'de ulusa seslenmiştir. El-Husi, Hadi'den, Husi hareketine hükûmet üzerinde daha fazla hakimiyet gücü verecek reformlar uygulamasını talep etmiştir.[13] Başlangıçta Hadi'nin Husi'nin taleplerini kabul ettiği bildirilse de[14] Hadi, siyasi sürecin "çıkmaza ulaştığını" söyleyerek 22 Ocak'ta görevinden istifa etmiştir.[15] Daha sonra BM Güvenlik Konseyi, Husiler'e yaptırım uygulamıştır.[16] El-Husi, İranlı muhafazakar siyasetçi Muhsin Rızai tarafından manevi destek ve "gerçek İslami uyanışın" savunulması yönündeki beyanında övgüyle karşılanmıştır.[17]

2015 yılında Sana'a Havalimanı'nın Suudi Arabistan liderliğindeki koalisyon savaş uçakları tarafından bombalanması sırasında füzeler, El-Husi'nin memleketi Marran'ı vurmuştur.[18]

The Guardian Haber Ajansı'na göre Suudi Arabistan'ın Yemen'e müdahalesi başladığından bu yana, 40'tan fazla Suudi subayı prestijli İngiliz askeri kolejlerinde eğitim görmüştür.[19] Bu subaylar, 2015'ten beri çoğunlukla Sandhurst'te, Kraliyet Hava Kuvvetleri'nin Cranwell'deki okulunda ve Dartmouth'taki Kraliyet Deniz Koleji'nde eğitim görmekteydi.[19] Savunma Bakanlığı, İngiltere'nin Suudiler ile ilişkilerini etkileyebileceği gerekçesiyle Suudi sözleşmelerinden kazanılan parayı belirtmeyi reddetmiştir.[19]

El-Husi, İngiltere'nin Suudi ordusuyla askeri iş birliğini ve Suudi ordusuna silah satışını kınamıştır.[19] Sky News'ın analizine göre İngiltere, 2015'ten bu yana Yemen'de savaşan Suudi Arabistan liderliğindeki koalisyona en az 5.7 milyar £ değerinde silah satmıştır.[19]

10 Mayıs 2020 tarihinde El-Husi, Um Harun televizyon dizisini İsrail ile bağların normalleşmesini teşvik ettiği için eleştirmiştir.[20]

Uluslararası tepkiler değiştir

BM, Husiler'in Sana'a'yı ele geçirmesinin ardından Kasım 2014'te El-Husi'ye yönelik seyahat yasağını duyurmuştur.[21] 27 Nisan 2015 tarihinde ABD Hazine Bakanlığı, Abdülmelik'i Özel Olarak Belirlenmiş Vatandaşlar (SDN) listesine eklemiştir.[22][23]

Kuzey eyaletine yaptığı ziyaret sırasında Yemen'in eski Birleşmiş Milletler elçisi Jamal Benomar, El-Husi ile bir araya gelmiş ve Hadi'nin, Yemen'in meşru cumhurbaşkanının, şikayetine rağmen El-Husi ve mevcut hükûmet arasındaki görüşmelerin Yemen dışına taşınmasını reddetmelerini desteklediğini söylemiştir.[24]

10 Ocak 2021 tarihinde ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo, Abdülmelik el-Husi, Abdülhalik Bedr el-Din el-Husi ve Abdullah Yahya el Hakim'i Özel Olarak Tanımlanmış Küresel Teröristler olarak atama planlarını duyurmuştur.[25] Bir ay sonra Antony J. Blinken, bahsedilen üçlünün Özel Olarak Belirlenmiş Küresel Teröristler olarak tanımlanması planını iptal etmiştir.[26]

Kaynakça değiştir

  1. ^ Peterson, J.E. (2008). "The al-Huthi Conflict in Yemen" (PDF). Arabian Peninsula Background Note. 25 Nisan 2012 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ocak 2013. 
  2. ^ "Clashes in southern Yemen; rebels leader's brother killed". Globe and Mail. Associated Press. 9 Ağustos 2019. 24 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mayıs 2020. 
  3. ^ "Brother of Houthis' top leader believed dead after air strike". The National (Abu Dhabi). 1 Eylül 2018. 4 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mayıs 2020. 
  4. ^ Yemeni rebel leader denies seeking Shi'ite state 18 Aralık 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
  5. ^ Almasmari, Hakim (6 September 2009).
  6. ^ the 500 most influential muslim,p.166.2009,ed by John Esposito & Ebrahim Kalin
  7. ^ "Abdul Malik Al Houthi: The Shiite Thorn on Yemen's side". www.albawabaeg.com. 18 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Nisan 2015. 
  8. ^ "Yemen's Abd-al-Malik al-Houthi". BBC. 2 Mart 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Nisan 2015. 
  9. ^ "Abdel-Malek al-Houthi: from shadow rebel leader to kingmaker". www.middleeasteye.net. Middle East Eye. 8 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Nisan 2015. 
  10. ^ The World Almanac of Islamism. Rowman & Littlefield Publishers. 27 Ekim 2011. ISBN 9781442207158. 17 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Kasım 2023. 
  11. ^ Increasing reports over death of terrorist al-Houthi 21 Ekim 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
  12. ^ "In a slip of the tongue…Abdul-Malik al-Houthi confirmed dead". 10 Şubat 2013. 10 Şubat 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  13. ^ "Yemen leader expected to accept demands of Houthis who defeat his guards". Reuters. 21 Ocak 2015. 26 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ocak 2015. 
  14. ^ "PRESIDENT APPROVES HOUTHI DEMANDS". The Yemen Times. 21 Ocak 2015. 25 Mart 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ocak 2015. 
  15. ^ "Yemen president quits, throwing country deeper into chaos". Reuters. 22 Ocak 2015. 1 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ocak 2015. 
  16. ^ "Jordan: UN Security Council to review position on Yemen next week". Middle East Monitor - The Latest from the Middle East. 23 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Nisan 2015. 
  17. ^ "Critical Threats". Critical Threats. 1 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  18. ^ "Coalition Raids Pound Houthi Targets Sanaa Saada". Al Jazeera America. 9 Mayıs 2015. 12 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  19. ^ a b c d e Quinn, Ben (10 Nisan 2019). "Dozens of Saudi military cadets trained in UK since Yemen intervention". theguardian.com. The Guardian. 10 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Nisan 2019. 
  20. ^ "Houthi Leader Slams Saudi, UAE for Promoting Ties with Israel - World news". Tasnim News Agency. 19 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  21. ^ "Yemen's ex-president attempts to leave country, fails: sources". ASHARQ AL-AWSAT. 5 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Nisan 2015. 
  22. ^ "Federal Register :: Request Access". unblock.federalregister.gov. 9 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Şubat 2023. 
  23. ^ "Abdul Malik, AL HOUTHI". sanctionssearch.ofac.treas.gov. 19 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Şubat 2023. 
  24. ^ "UN envoy Benomar sought to legitimize Houthi coup: Yemen FM". ASHARQ AL-AWSAT. 5 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Nisan 2015. 
  25. ^ "Pompeo says intends to designate Yemen's Houthi movement as foreign terror group". Reuters. 11 Ocak 2021. 11 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  26. ^ "Revocation of the Designations of Ansarallah, Abdul Malik al-Houthi, Abd al-Khaliq Badr al-Din al-Houthi, and Abdullah Yahya al Hakim (and Their Respective Aliases) as Specially Designated Global Terrorists". federalregister.gov. 11 Şubat 2021. 17 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Abdülmelik_el-Husi&oldid=30986278" sayfasından alınmıştır