Suriye Anayasası
Suriye Arap Cumhuriyeti Anayasası, 26 Şubat 2012'de kabul edildi ve 13 Mart 1973'te yürürlüğe girmiş olan anayasanın yerini aldı. Mevcut anayasa, Suriye Arap Cumhuriyeti devletinin temel işlevini özetlemektedir. Suriye'nin karakterini Arap, demokratik ve cumhuriyetçi olarak belirler. Ayrıca, Pan-Arabizm ideolojisine uygun olarak, ülkeyi Arap dünyasının bir bölgesi ve halkını Arap ulusunun ayrılmaz bir parçası olarak tanımlamaktadır.
Önceki anayasalar değiştir
Suriye anayasası, İbrahim Hananu tarafından 1930 yılında yazılan anayasa ile 25 Nisan 1964 tarihli geçici anayasa temel alınarak hazırlandı. 2012 yılına kadar yürürlükte olan 1973 Suriye Anayasası, Arap Sosyalist Baas Partisi'nin gücünü pekiştirdi. Her ne kadar, Suriye'nin resmî idarî düzeninin tek partili bir sistem olmadığını ifade etse de, Baas partisini "toplumda ve devlette lider parti" olarak nitelendirdi.[1] İktidar, eski anayasanın 84'üncü maddesine göre Baas Partisi tarafından aday gösterilen ve sözde bir referandumla seçilen cumhurbaşkanına bırakılmıştır. Hâlen cumhurbaşkanı, 2000 yılında babasının yerine göreve gelen Beşar Esad'dır. 1973 anayasası, iki kez değiştirildi. 1981 yılında 6'ıncı maddesi değiştirilen[2] anayasa, en son 2000 yılında yapılan değişiklik ile devlet başkanının asgarî yaşı, 40'tan 34'e düşürüldü.[3]
2012 Anayasası değiştir
2011-2012 Suriye ayaklanması devam ederken sözde bir referandumla yeni bir anayasa kabul edildi. Değişiklikler arasında:
- Baas partisinin gücünü sağlamlaştıran eski 8'inci madde kaldırıldı. Yeni 8'inci maddede şöyle yazıyor: "siyasi sistem siyasal çoğulculuk ilkesine dayanır ve kural ancak oylama yoluyla demokratik olarak elde edilir ve uygulanır."[4]
- Yeni 88. maddede, devlet başkanlığı seçimlerini getirildi ve devlet başkanının görev süresini en fazla bir yeniden seçimle yedi yılla sınırlandırdı.[4][5]
Referandum, 27 Şubat 2012'de yürürlüğe giren yeni anayasanın kabul edilmesiyle sonuçlandı.[6] Anayasa, kadınlar için eşit ücret ve annelik yardımlarını garanti eden iş yasaları ile desteklenen kanun kapsamında eşit hak ve fırsatları garanti eder.[kaynak belirtilmeli] Suriye'de etkin güç, eski anayasanın 84. maddesine göre BM'nin önerisi üzerine tartışmasız bir halk referandumuyla seçilen devlet başkanına (2000'den beri Beşşar Esad, 2014'te yeniden seçildi) aittir. Devlet başkanı, eski anayasanın 84. maddesine göre Baas Partisi'nin Suriye şubesinin önerisi üzerine tartışmasız bir halk referandumunda seçilirdi. Ancak yeni anayasaya göre 2014 Suriye seçimlerinden itibaren diğer partiler ülkede devlet başkanlığı rolü üstlenme fırsatından mahrum kaldılar.
2012 anayasasının özeti değiştir
Yeni anayasada, daha öncekilerde sosyalizme yapılan tüm atıflar silindi. Önceki anayasanın 8. maddesinde yer alan Baas Partisi'nin liderlik iddiası da silindi. İslam hukuku, yasamanın ana kaynağı haline geldi. Paragraf, hangi kanunların artık Kur'an ve sünnetten alındığını açık bırakmaktadır.
Suriye cumhurbaşkanı Müslüman olmak zorundadır. Ayrıca, doğuştan Suriyeli olmalı, ülkede doğmuş olmalı ve sadece Suriyeli bir kadınla evli olmalıdır. Seçildiği tarihteki asgari yaşı 40 olmalıdır. Yeni anayasada cumhurbaşkanının görev süresi yedi yıldır ve yeniden seçilmesi sadece bir kez mümkündür. Ancak bu sonuncusu sadece Esad'ın mevcut görev süresinden sonra sayılıyor. Sadece 250 sandalyeli Suriye Halk Meclisi'nde en az 35 üyesinin desteğine sahip olanlar aday olabilir. Bölgesel, dinî ya da etnik temelli partiler yasaklandı. Referandumdan sonraki 90 gün içinde, Suriye'de 2012 yılında yapılan parlamento seçimlerinde görevdeki meclis yeniden seçildi.[7]
Kaynakça değiştir
- ^ "Syria's Assad to 'End' One-Party Rule". ibtimes.com. 15 Şubat 2012. 6 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Nisan 2018.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 11 Kasım 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mayıs 2021.
- ^ "Amending the Syrian constitution... achieving a quota or reaching a solution?". Enab Baladi. 18 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Haziran 2020.
- ^ a b "English Translation of the Syrian Constitution". Qordoba. 15 Şubat 2012. 18 Şubat 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Şubat 2012.
- ^ "Constitution of the Syrian Arabic Republic, SANA, 26-02-2012". 21 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mayıs 2021.
- ^ "Presidential Decree on Syria's New Constitution". Syrian Arab News Agency. 28 Şubat 2012. 29 Şubat 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Şubat 2012.
- ^ "zenith: Syrien in schlechter Verfassung". web.archive.org. 10 Temmuz 2012. 10 Temmuz 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mart 2023.
Dış bağlantılar değiştir
- 1930 Suriye Anayasası (Fransızca versiyonunda) bütünleşik olarak şurada yeniden üretilmiştir: Giannini, A. (1931). Le costituzioni degli stati del vicino oriente. Istituto per l’Oriente. 20 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Şubat 2022.
- Uluslararası Anayasa Hukuku (ICL) Projesinde Suriye Anayasası (1973) 3 Kasım 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Suriye Anayasası (2012) 18 Şubat 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Qordoba tarafından CC-BY-lisanslı İngilizce çeviri)
- Suriye Anayasası (2012) 11 Kasım 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Suriye Arap Haber Ajansı tarafından İngilizce tercümesi)