1920'de Türkiye
Bu sayfada, 1920 yılında Türkiye'de görevdeki siyasi kurumlar ve kişiler, yaşanan olaylar, doğan ve ölen kişiler yer alır.
| |||||
| Yüzyıllar: | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Onyıllar: | |||||
| Ayrıca bakınız: | Yıllara göre Türkiye | ||||
Meclis
değiştir- TBMM 1. dönem (23 Nisan 1920-15 Nisan 1923)
Görevdekiler
değiştir- Türkiye Büyük Millet Meclisi başkanı ve başkumandan – Mustafa Kemal Paşa
- İcra Vekilleri Heyeti Reisi - Mustafa Kemal Paşa (3 Mayıs 1920 - 24 Ocak 1921)
Kabine
değiştir- I. İcra Vekilleri Heyeti (3 Mayıs 1920 - 24 Ocak 1921)
Olaylar
değiştirOcak
değiştir- 8 Ocak - Yahya Kaptan İstanbul Hükûmeti tarafından ele geçirildi ve öldürüldü.
- 10 Ocak - Hâkimiyet-i Milliye gazetesi kuruldu.
- 21 Ocak - Fransız-Ermeni işgal güçlerine karşı Maraş Muharebeleri başladı.
- 26 Ocak - Akbaş Cephaneliği Baskını gerçekleşti.
- 28 Ocak - Mîsâk-ı Millî, İstanbul'da toplanan son Meclis-i Mebûsan tarafından oy birliği ile kabul edildi. 17 Şubat'ta kamuoyuna açıklandı.
Şubat
değiştir- 6 Şubat - Felâh-ı Vatan grubu kuruldu.
- 9 Şubat - İşgal altındaki Urfa'da, Kuva-yi Milliye ile Fransa'nın arasında Urfa Muharebesi gerçekleşti. Kuva-yi Milliye'nin zaferi ile sonuçlanmıştır.
- 12 Şubat - Maraş Fransız işgalinden kurtuldu.
- 16 Şubat - Kuvâ-yi Milliye hareketine karşı başlatılan Ahmet Anzavur ayaklanması bastırıldı.
- 17 Şubat - Osmanlı Mebuslar Meclisi, kabul ettiği Mîsâk-ı Millî'nin basında yayınlanmasını ve bütün yabancı parlamentolara bildirilmesini kararlaştırdı.
Mart
değiştir- 2 Mart - Ali Rıza Paşa kabinesinin düştü.
- 5 Mart - Yeşilay kuruldu.
- 8 Mart - Hulusi Salih Paşa sadrazamlığa getirilerek kabinesini kurdu.
- 15 Mart - İngilizler, İstanbul'da yüz elli Türk aydınını tutukladı.
- 16 Mart
- İstanbul'un resmen işgali.
- İngiliz işgal güçleri 10. Kafkas Tümeni ve Mızıka Takımının koğuş olarak kullandığı binaya aniden girerek Şehzadebaşı Baskını'nı gerçekleştirdi.
- 18 Mart
- İstanbul'da Meclis-i Mebusan son toplantısını yaptı.
- Heyet-i Temsiliye İstanbul'un İngiliz kuvvetleri tarafından işgalinin ardından kapatıldı. Komite üyeleri ve diğer Milli Mücadele sempatizanları tutuklanarak Malta'ya sürgüne gönderildi.
- 31 Mart - Trakya-Paşaeli Müdâfaa-i Hukuk Cemiyeti Lüleburgaz Kongresi'ni gerçekleştirdi.
Nisan
değiştir- 1 Nisan - Fransız işgali altında olan Antep'te yerel halkın ayaklanması sonucu şehrin denetimini ele geçirildi. Bunun üzerine Fransızlar Suriye'den de getirdiği yeni kuvvetlerle 1 Nisan 1920 tarihinde Antep şehrini kuşattı.
- 6 Nisan - Anadolu Ajansı kuruldu.
- 10 Nisan - Şeyhülislam Dürrizade Abdullah, bir fetva ile Kuvvayı Milliye güçlerini kâfir ilan etti ve liderlerini ölüme mahkûm etti. Ankara müftüsü Rifat Börekçi, 153 müftünün de imzaladığı Ankara fetvasıyla Şeyhülislam'a karşılık verdi ve Kurtuluş Savaşı'nın caiz olduğunu söyledi.
- 12 Nisan - Urfa, Fransız işgalinden kurtuldu.
- 18 Nisan - Kuvâ-yi Milliye'ye karşı İstanbul Hükûmeti tarafından Kuvâ-yi İnzibâtiye adlı ordu kuruldu.
- 23 Nisan - Türkiye Büyük Millet Meclisi kuruldu.
- 24 Nisan - Ağnam Resmi Kanunu kabul edildi.
- 25 Nisan - İsmet İnönü, Genelkurmay Başkanlığına getirildi.
- 29 Nisan - Hıyanet-i Vataniye Kanunu çıkarıldı.
Mayıs
değiştir- 2 Mayıs - Başbakanlık Makamı kuruldu.
- 3 Mayıs
- Dışişleri Bakanlığı kuruldu.
- Erkân-ı Harbiye-i Umûmiye Vekâleti kuruldu.
- Sağlık Bakanlığı kuruldu.
- Millî Savunma Bakanlığı kuruldu.
- İçişleri Bakanlığı kuruldu.
- 4 Mayıs - Millî Eğitim Bakanlığı kuruldu.
- 11 Mayıs - Mustafa Kemal Paşa, İstanbul'da toplanan bir Divan-ı Harp tarafından idama mahkûm edildi.
- 15 Mayıs
- Geyve Muharebesi gerçekleşti.
- Milli Mücadeleye karşı Yozgat'ta Çapanoğlu Ayaklanması başladı. Çerkez Ethem tarafından bastırılmıştır.
- 27 Mayıs - Karboğazı Baskını gerçekleşti. 43 Kuvâ-yi Milliye gönüllüsü, 700-1000 arası Fransız askerini mağlup etti.
Haziran
değiştir- 1 Haziran - Urfa'da yaşayan Milli aşireti Fransızlarla iş birliği yaparak Milli Aşireti Ayaklanması'nı çıkardı. Ayaklanma 8 Eylül 1920 tarihinde bastırılmıştır.
- 7 Haziran - TBMM, İstanbul Hükûmeti'nin 16 Mart 1920'den sonra yaptığı ve yapacağı hiçbir anlaşma ve uygulamanın kabul edilmeyeceği kararını aldı.
- 21 Haziran - Kurtuluş Mücadelesine karşı Çopur Musa Ayaklanması başladı. Ayaklanma Çerkez Ethem tarafından bastırıldı.
- 22 Haziran - Adana'da 64'ten fazla sivilin Ermeniler tarafından öldürüldüğü Kahyaoğlu Katliamı gerçekleşti.
- 25 Haziran - Oltu Muharebesi gerçekleşti.
Temmuz
değiştir- 10 Temmuz - Fransız işgali altındaki Adana'da Fransız-Ermeni güçler yerel halka karşı etnik temizliğe giriştiler. Kaç Kaç Olayı olarak bilinen vakıa gerçekleşti ve 40.000 Türk Çukurova'dan kaçtı. Fransız-Ermeni güçler, Belemedik'te bulunan ve kaçan kişilerin sığındığı hastaneye bombalı saldırı gerçekleştirdi.
- 18 Temmuz
- Muhafızgücü Spor Kulübü Mustafa Kemal Atatürk'ün emri ile Ankara'da kuruldu.
- TBMM Muhafız ve Tören Taburu kuruldu.
Ağustos
değiştir- 10 Ağustos - Sevr Antlaşması imzalandı.
- 20 Ağustos - Amerikalılar tarafından İstanbul'da Amerikan Hastanesi kuruldu.
Eylül
değiştir- 10 Eylül - Türkiye Komünist Partisi kuruldu.
- 19 Eylül - Diken dergisi kapandı.
- 28 Eylül - Doğu Cephesi'nde Kâzım Karabekir kuvvetleri saldırıya geçti ve birkaç gün içerisinde Ardeşen-Yusufeli-Oltu-Bayezit hattını aşarak Drastamat Kanayan komutasında Ermeni kuvvetleriyle çatışmaya girdi.
- 29 Eylül - Sarıkamış Muharebesi gerçekleşti.
Ekim
değiştir- 2 Ekim - Millî Mücadele'ye karşı olarak Delibaş Mehmet tarafından Konya Ayaklanması başlatıldı. Ayaklanma kısa sürede bastırıldı.
- 7 Ekim - Resmi Gazete kuruldu. İlk sayısı 7 Şubat 1921 tarihinden çıkmıştır.
- 10 Ekim - Kovanbaşı Muharebesi gerçekleşti. Bu savaşta ağır kayıplar veren Fransızlar, daha sonra aynı bölgede Kanlı Geçit Muharebeleri'ne sebebiyet vermiştir.
- 18 Ekim - Türkiye Komünist Fırkası kuruldu.
- 24 Ekim - Gediz Muharebeleri başladı.
- 30 Ekim - Kars Muharebesi gerçekleşti.
Kasım
değiştir- 1 Kasım - Kuva-yi Milliye Kuvvetleri ile Fransız Kuvvetleri arasında Kanlı Geçit Muharebeleri başladı. Muharebeler 9 Kasım'da Türk zaferiyle sona erdi.
- 7 Kasım - Gümrü Muharebesi gerçekleşti.
- 20 Kasım - Fadıl Muharebesi başladı. 4 günün ardından Konya'dan takviye kuvvetlerin gelmesiyle Kuvayı Milliye askerleri, Fransız Ordusunu yendi.
Aralık
değiştir- 2 Aralık - Türkiye ile Ermenistan arasında Gümrü Anlaşması imzalandı.
- 3 Aralık- Türkiye Büyük Millet Meclisi Hükümeti ile Ermenistan Demokratik Cumhuriyeti arasında Gümrü Antlaşması imzalandı.
- 5 Aralık - TBMM'de "Anadolu ve Rumeli Müdafaai Hukuk Grubu" kuruldu; Mustafa Kemal Grup Başkanlığına seçildi.
- 27 Aralık - Çerkez Ethem Ayaklanması başladı.
Günü bilinmeyenler
değiştir- Aralık - İşgal döneminde Yunanlar İzmir'de İyon Üniversitesi adında bir üniversite açtı. Binası günümüzde İzmir Kız Lisesi olarak kullanılmaktadır.