100 Amerikan doları banknotu
100 Amerikan doları banknotu (İngilizce: United States one-hundred-dollar bill) veya kısaca yüz dolar ($100), Birleşik Devletler para birimi olan Amerikan dolarının en çok kullanılan banknotudur. Bu değere sahip ilk Birleşik Devletler Senedi 1862'de yayımlandı ve Federal Rezerv Senedi versiyonu diğer kupürlerle birlikte ancak 1914'te piyasaya sürülebildi.[2] Banknotun ön yüzünde 1914'ten beri, Amerikalı devlet adamı, mucit ve diplomat olan Benjamin Franklin;[3] arka yüzünde ise 1929'den beri, Philadelphia şehrindeki Independence Hall yer alıyor.[3] 500 dolarlık, 1.000 dolarlık, 5.000 dolarlık ve 10.000 dolarlık banknotların tedavülden kalktığı 13 Temmuz 1969'dan bu yana basılan ve dolaşıma giren en büyük banknot 100 dolarlık banknottur.[4] Gravür ve Baskı Bürosu, dolaşımdaki 100 dolarlık bir banknotun ortalama ömrünün, aşınma ve yıpranma nedeniyle 90 ay (7,5 yıl) olduğunu söylüyor.
| (Birleşik Devletler) | |
|---|---|
| Genişlik | 156 mm |
| Yükseklik | 66,3 mm |
| Ağırlık | ≈ 1,0[1] g |
| Güvenlik unsurları | Emniyet şeridi, EURion takımyıldızı, filigran, renk değiştiren mürekkep, mikro baskı, kabartmalı baskı |
| Kağıt türü | %75 pamuk %25 keten |
| Basım yılları | 1861–günümüz |
| Ön | |
 | |
| Tasarım | Benjamin Franklin'in portresi, Amerikan Bağımsızlık Bildirisi, tüy kalem, hokka |
| Tasarım tarihi | 2009 |
| Arka | |
 | |
| Tasarım | Independence Hall |
| Tasarım tarihi | 2009 |
100 dolar bazen, ön yüzündeki Benjamin Franklin portresi nedeniyle "Bens", "Benjamins" veya "Franklins" olarak veya '100' sayısın Roma rakamlarındaki karşılığına itafen "C-Senedi" olarak anılır. Ayrıca 100 dolar, bugüne kadar basılan dolarlar üzerindeki Amerika Birleşik Devletleri Başkanı içermeyen iki banknottan biridir (diğeri Alexander Hamilton'ın yer aldığı 10 dolar). Banknotun bir diğer ayrıcalığı, tasarımında Washington, DC dışındaki bir yerden bir binayı içermesidir; Philadelphia'da bulunan Independence Hall.[5]
2009 basımlı $100 banknotunun yeniden tasarlanacağı haberi 21 Nisan 2010'da açıklandı ve 8 Ekim 2013'te ise yeni tasarımlı banknot piyasaya sürüldü.[6] Yeni banknotun üretim maliyetinin ¢12,6 olduğu söylendi ve mavi ışıkta görünen "100" yazısının "Liberty Bells" yazılı bir şerit ile değiştiğide dikkatlerden kaçmadı. 30 Haziran 2012 itibarıyla $100 banknotu, tedavüldeki diğer ABD para birimlerinin %77'sini oluşturuyordu. 2017 yılında Federal Rezerv, 100 dolarlık banknotların, 1 dolarlık banknotların sayısını aştığını bildirdi.[7] Bununla birlikte 2018'de Chicago Federal Rezerv Bankası, 100 dolarlık banknotların yaklaşık 80/100'ünün başka ülkelerde olduğunu tahmin etti.[8]
Tarihçe
değiştirBüyük boyutlu $100 banknotları
değiştir- (189 × 79 mm ≅ 7,4218 × 3,125 inç)
- 1861: Yılda %7,3 faiz ödenen üç yıllık $100 banknotuna, faiz getirici senetler ihraç edildi. Bu senetler esasen dolaşım için tasarlanmamıştı ve dolar banknotunun ilk alıcısına ödenebilirdi. Banknotun ön yüzünde General Winfield Scott'ın bir portresi bulunuyordu.
- 1862: İlk $100'lık Birleşik Devletler Banknotu bu yıl yayımlandı.[3] Bu banknotun, tersten bakılıncı biraz farklı ifade (yükümlülükler) ile sonuçlanan varyasyonları da yayımlandı; banknot 1863 Serisi'nde tekrar yayımlandı.
- 1863: %5 faiz ödenen hem bir, hem de iki Faiz Getirici Senetler çıkarıldı. Bir yıllığına piyasaya sürülmüş bu ilgi çekici banknotların ön yüzünde, ortada George Washington'un bir skeçi ve sağda "The Guardian" ve solda "Adalet"i temsil eden alegorik figürler içeriyordu; arka yüzünde ise, ortasında ABD hazine binasının bir çizimi, solda bir çiftçi, tamirci ve sağa top atan denizciler yer alıyordu.
- 1864: Bileşik Faiz Hazine Bonoları üç yıl süreyle dolaşımda olacak ve altı ayda bir %6 faiz faiz ödenerek ihraç edilecekti. Ön yüzünde ise, 1863 yılındaki senet ile aynı figürler yer alıyordu.
- 1869: Ön yüzünde, solda Abraham Lincoln portresi, sağda mimariyi temsil eden alegorik bir figür bulunan yeni $100 Birleşik Devletler Banknotu yayımlandı. Bu banknot teknik olarak bir ABD Banknotu olmasına rağmen, üzerinde Amerika Birleşik Devletleri banknotu yerine hazine banknotu damgası bulunuyordu.
- 1870: Bu yıl yayımlanan banknot tek taraflı tasarıma sahipti. Sadece bir yüzünde, solda Thomas Hart Benton'un bir portresi bulunuyordu.
- 1875: 1869 Birleşik Devletler Banknot Serisi'nin tersi yeniden tasarlandı. Ayrıca ön yüzündeki hazine bonosu Amerika Birleşik Devletleri bonosu olarak değiştirildi. Bu banknot, 1878 Serisi ve 1880 Serisi'nde tekrar yayımlandı.
- 1878: İlk $100'lık gümüş senet, ön yüzünün sol tarafında James Monroe'nun bir portresiyle sürüldü. Arka de ise ABD Federal Hükûmeti tarafından sürülen diğer banknotların aksine, siyah mürekkep kullanılmıştı.
- 1882: Yeni ve revize edilmiş $100'lık altın sertifika yayımlandı. Ön yüzünün tasarımı, 1870 Serisi'nin altın sertifikasıyla kısmen aynıydı; Thomas H. Benton'un portresi, seri numaraların arkasındaki yere altın renkli mürekkep ile çiziliydi. Arka yüzünde ise kel bir kartal ve 100 sayısının Roma rakamlarındaki karşılığı olan 'C' rakamı vardı.
Ayrıca bakınız
değiştirKaynakça
değiştir- ^ "Currency Facts". uscurrency.gov. U.S. Currency Education Program. 8 Ocak 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Temmuz 2020.
- ^ Barbara Maranzani (25 Nisan 2013). "It's All About the (New) Benjamins". history.com. 26 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ağustos 2020.
- ^ a b c Sandra Choron; Harry Choron (2011). Money: Everything You Never Knew About Your Favorite Thing to Find, Save, Spend & Covet. Chronicle Books. s. 208. 3 Aralık 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ağustos 2020.
- ^ "For Collectors: Large Denominations". Bureau of Engraving and Printing. 11 Eylül 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Nisan 2012.
- ^ "Money Facts". Bureau of Engraving and Printing. 10 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Nisan 2012.
- ^ "Federal Reserve Announces Day of Issue of Redesigned $100 Note". uscurrency.gov. U.S. Currency Education Program. 22 Ocak 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Temmuz 2020.
- ^ Phillips, Matt (21 Kasım 2012). "Why the share of $100 bills in circulation has been going up for over 40 years". Quartz. The Atlantic Media Company. 25 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mart 2019.
- ^ Telford, Taylor; Whalen, Jeanne (5 Mart 2019). "There are more $100 bills in circulation than $1 bills, and it makes no cents". News & Record. 5 Mart 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mart 2019 – The Washington Post vasıtasıyla.
Konuyla ilgili yayınlar
değiştir- Friedberg, Arthur; Ira Friedberg; David Bowers (2005). A Guide Book of United States Paper Money: Complete Source for History, Grading, and Prices (Official Red Book). Whitman Publishing. ISBN 0-7948-1786-6.
- Hudgeons, Thomas (2005). The Official Blackbook Price Guide to U.S. Paper Money 2006 (38.38yayıncı = House of Collectibles bas.). ISBN 1-4000-4845-1. OCLC 244167611.
- Wilhite, Robert (1998). Standard Catalog of United States Paper Money (17.17yayıncı = Krause Publications bas.). ISBN 0-87341-653-8.
Dış bağlantılar
değiştir- $100 senedi20 Ağustos 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- $100 banknotunun evrimi - Landmark Cash15 Aralık 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.