Şükrü Tezer
Şükrü Tezer (d.1893, Larisa- ö.1969, İzmir), Türk asker, bürokrat.
Mustafa Kemal Paşa’nın savaş yaverlerinden birisidir. 1916-1918 arasında Edirne'den itibaren Diyarbakır, Doğu Suriye cephelerinde onun yakınında ve emrinde olmuştur. Mustafa Kemal, bu dönemde yaşadıklarını not ettiği hatıra defterini kendisine vermiş, bu defter “Atatürk’ün Hatıra Defteri” adı ile ilk defa 1972'de Türk Tarih Kurumu tarafından Tezer'in anıları ile birlikte yayımlamıştır.[1]
Hayatı değiştir
Yunanistan’ın Larisa kentinde 1893 yılında dünyaya geldi. Babası, Larisa’lı Nuri Bey’dir.[2] Ailesi, 93 Harbi’nden sonra Manisa’ya göç etti.
İlk ve orta eğitimini Manisa’da yaptıktan sonra İstanbul Beylerbeyi İhtiyat Zabit Mektebine (Yedek Subay Okulu) girdi. Balkan Harbi’nin başlaması üzerine eğitimini yarıda keserek Osmanlı ordusuna katıldı.
Okulda ayrıldıktan sonra ilk olarak Serez Redif Tümeni Merkez Alayı hücum taburuna atandı. Bu cephenin Balkan Savaşı’nda düşmesi nedeniyle 1912’de Çanakkale üzerinden İzmir’e gitti ve orada 12. Tümen'de görev aldı. Çanakkale Savaşı'ndan sonra tümenle birlikte Edirne'ye gitti.
Mustafa Kemal’in yaverliğine getirilmesi değiştir
O sıralarda 16. Kolordu Komutanı olarak Edirne'ye atanan Mustafa Kemal'e, bir eğitim sırasında kendisini tanıttı. Asteğmen Şükrü (Tezer) amcası olan Kurmay Binbaşı Fuat Bey’in önerisi üzerine 28 Şubat 1916’da Albay Mustafa Kemal'in yaverliğine seçildi. Şükrü Tezer, Mustafa Kemal’in ikinci yaveri olarak Muş-Bitlis cephelerinde bulundu. Bu sırada birinci yaver Cevat Abbas idi. Mustafa Kemal 7. Ordu komutanı olunca Şükrü Bey de yaver olarak atandı.
Mustafa Kemal, Alman generali Falkenhayn ile anlaşamayıp 7. Yıldırım Ordu Kumandanlığından istifa edince 15 Ekim 1917’de başyaver Salih Bozok, yaver Cevat Abbas ile birlikte Mustafa Kemal'in yanında İstanbul'a geldi. Bu sırada ağabeyinin vefatı nedeniyle Manisa’ya giderek üç ay kadar kalan yaver Şükrü, daha sonra Mustafa Kemal'in isteğiyle 2. Ordu komutanlığına atanarak Halep'e gitti. Mustafa Kemal Paşa ikinci defa 7. Yıldırım Ordu komutanı olarak Halep’e atandığında Şükrü Bey yine yaverlik görevine başladı.
Osmanlı Ordusundan terhis olması değiştir
Mondros Mütarekesi imzalanınca Yıldırım Ordular Grup komutanı olan Mustafa Kemal Paşa ile birlikte Adana’ya gitti. Bu komutanlığın kaldırılıması üzerine 10/11 Kasım’da trenle İstanbul'a hareket eden Mustafa Kemal ile birlikte olan yaver Şükrü, bu arada terhis olması üzerine trenden Afyon'da indi ve memleketi Manisa’ya gitti.
Sivil yaşamı değiştir
Manisa’da sivil hayata başlayan Şükrü Bey, Duyun-u Umumiye idaresinde çalıştı. Yunan işgali sırasında Anadolu'ya geçme imkânı bulamadı. İstiklal Savaşı sırasında Manisa’nın Yunanlar tarafından işgali üzerine birkaç defa tutuklandı; serbest bıraklıdğında her gün karakola gidip imza vermek mecburiyetine tabi tutuldu.[2]
Zafer’den sonra Manisa Varidat Muhasebat Başkatipliği, Bergama Vergi Dairesi müdürlüğü ve Tekel idaresinde çalıştı. İzmir, Samsun, Bitlis, Diyarbakır ve Malatya’da Tekel idaresi müdürlüğü yaptıktan sonra 1949 yılında emekli oldu. Emeklilik yaşantısında anılarını kaleme aldı. 1969 yılında İzmir'de öldü. Anıları, ölümünden sonra yayımlandı.
Kaynakça değiştir
- ^ Atatürk’ün Hatıra Defteri, Tarihcininyeri.net sitesi, Erişim tarihi:17.05.2012[ölü/kırık bağlantı]
- ^ a b "Ali Vedat Balseven, Türkiye'de Yaverlik Kurumu ve Atatürk'ün Yaverleri, Ankara Üniversitesi Türk İnkılap Tarihi Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, Ankara 2007". 15 Nisan 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mayıs 2012.