İzmir bayrağı

İzmir bayrağı
İzmir bayrağı
Ayrıntılar
Kullanan(lar)	İzmir şehrine bağlı gemiler
Tasarım	Yeşil-beyaz 5 adet yatay çizgi

İzmir bayrağı, Osmanlı İmparatorluğu döneminde İzmir şehrini temsil etmiş tarihî bir bayraktır. İdarî bir bayrak olmaktan ziyade deniz bayrağı olarak 17. yüzyılın sonundan 20. yüzyılın başlarına kadar kullanılmıştır.

Tasarım

Bayrak birincisi, üçüncüsü ve beşincisi yeşil, ikinci ve dördüncüsü beyaz olmak üzere 5 yatay çizgiden oluşmaktadır. Bayrak tarihi boyunca bu renk dizisini korumuştur.^[1]

Tarihçe

Akdeniz'de 15. yüzyıldan beri kaydedilmiş ve 17. yüzyılda yaygınlaşmış deniz bayrakları geminin geldiği ülkeyi, bağlı olduğu liman şehrini veya kaleyi, gemideki en yüksek rütbeli kişiyi veya geminin ticari ya da askeri olup olmadığını göstermekle yükümlüydü. İzmir bayrağı da liman şehrine bağlı gemiler için bu görevi görüyordu. Osmanlı döneminde İzmir'in yanı sıra Kudüs, Beyrut, İskenderiye, Trablus ve İstanbul'un da kendi deniz bayrakları bulunmaktadır.^[1]

1650'lerde çeşitli Osmanlı liman şehri bayrakları Fransız ve Felemenk bayrak atlaslarında kaydedilmiş olmakla birlikte İzmir bayrağının tarihteki ilk kaydı yaklaşık 50 sene sonra gerçekleşmiştir. İzmir’in bayrağı ilk kez 1600’lü yılların sonu ve 1700’lü yılların hemen başında Fransa’da yayımlandığı kabul edilen Table des pavillons que l’on arbore dans toutes les parties du monde connu concernant la Marine başlıklı eserde yayımlanmıştır. Daha sonra pek çok çağdaş Fransızca, Felemenkçe, Almanca ve İngilizce kaynakta bayrak "Smirne" adı altında Türk bayrağı olarak kaydedilmiştir.^[1]

Osmanlıca bir kaynakta bayrağa ilişkin ilk kayıt 1808 yılına ait yazmada görülür. "Bayrak ve Sancak Albümü" adı altında kayıtlı eser Deniz Müzesi arşivinde yer almaktadır. Eserin girişinde "Sultan Selim-i Sâlis zamanından kalma atik sancak albümü" yazmakta olup, İzmir bayrağının yanı sıra III. Selim dönemine ait diğer bayraklara da yer vermektedir. 1903 yılında yayımlanan bir diğer Osmanlıca eser Feth-i Celîl-i Konstantıniyye'de yazar Ferik Ahmed Muhtar Paşa bayrağı "İzmir şehrine mahsus" olarak resmetmiştir. Bayrağın olduğu sayfanın başlığı "Yüz sene evvelki Osmanlı bayrakları" olmaktadır.^[1]

İzmir bayrağı, 2020 yılında Türk tarihçi Mehmet Ö. Alkan'ın Toplumsal Tarih dergisinde konu hakkında bir makale yayımlamasıyla Türkiye gündemine girdi. İzmir Belediye Başkanı Tunç Soyer'in İzmir bayrağını konu alan bu makale ve blockchain bazlı bir kripto para hakkında yaptığı bir konuşması cımbızlanarak A Haber, Sabah, Kanal 7 ve Takvim gibi medya kuruluşları tarafından Soyer'in "İzmir’e özel bir bayrak ve para çalışması yaptığı, hatta İzmir’e özerklik talep ettiği" iddia edilerek haberleştirildi. Bu haberler Teyit tarafından Soyer'in söylemlerinin cımbızlanarak çarpıtılması neden gösterilerek yalan haber olarak nitelendirildi.^[2]

Galeri

Allen & Ginter Cigarettes Brands’in 1887 yılından şehir bayrakları serisinden İzmir bayrağı
Feth-i Celîl-i Konstantıniyye kitabında yer alan İzmir bayrağı, 1903
Osmanlı bayraklarını gösteren 1858 tarihli Almanca kaynak.

Kaynakça

^ ^a ^b ^c ^d Alkan, Mehmet (2020). "'Tarihte Bayrağı Olan Nadir Şehir: İzmir'". Toplumsal Tarih (315). ISSN 1300-7025. 26 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Şubat 2023.
^ "Tunç Soyer'in İzmir'e özerklik hazırlığı için bayrak ve para çalışması yaptırdığı iddiası - Teyit". teyit.org. 23 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Şubat 2023.

[:0-1] Alkan, Mehmet (2020). "'Tarihte Bayrağı Olan Nadir Şehir: İzmir'". Toplumsal Tarih (315). ISSN 1300-7025. 26 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Şubat 2023.

[2] "Tunç Soyer'in İzmir'e özerklik hazırlığı için bayrak ve para çalışması yaptırdığı iddiası - Teyit". teyit.org. 23 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Şubat 2023.

[1]

[2]