İzmir'de 1930 Türkiye yerel seçimleri
1930 Türkiye yerel seçimleri'nde İzmir Belediyesi ile 14 ilçenin ve 11 beldenin belediye başkanlarının belirlenmesi için belediye meclis üyelerinin seçimi yapılmıştır.[1] İzmir il merkezinde 1 Ekim 1930 tarihinde başlayan seçimler, 12 Ekim 1930 tarihinde sona ermiştir.[2] SCF'ye yakınlığı ile bilinen Serbest Cumhuriyet Gazetesi, İzmir'deki seçimlere gölge düşürüldüğünü, sandığa gitmeyenlerin yerine bile oy atıldığını ve SCF'nin 10.000 oyunun değiştirildiğini sayfasına taşımıştır.[3]
İzmir Merkez
değiştir| Toplam seçmen sayısı | Toplam sandık sayısı | ||||||||
| 18.874 | 34 | ||||||||
| Adaylık | Sonuçlar | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Kıs. | Parti | Oy sayısı | Oy oranı | ||||||
| CHF | Cumhuriyet Halk Fırkası | 14.624 | %59,44 | ||||||
| SCF | Serbest Cumhuriyet Fırkası | 9.960 | %40,48 | ||||||
| BĞMSZ | Bağımsızlar | 20 | %0,08 | ||||||
| Toplam | 24.604 | %100 | |||||||
| Geçersiz ya da boş | 1.098 | ||||||||
| Kaynak: Hizmet Gazetesi, 20.10.1930, sf. 1 | |||||||||
İlçe ve beldelere göre sonuçlar
değiştirİzmir'in bazı seçim bölgelerinden elde edilen sonuçlar şu şekildedir:
- Bergama'da CHF 250, SCF 1.371;[4]
- Bornova'da CHF 852, SCF 795;[5]
- Buca'da CHF 77, SCF 867;[6]
- Karantine'de (Küçükyalı) CHF 59, SCF 632;[6]
- Kınık'ta CHF 100, SCF 590;[2]
- Kuşadası'nda CHF 89, SCF 801;[6]
- Menemen'de CHF 544, SCF 1.009;[2]
- Seferihisar'da CHF 151, SCF 676 oy aldı.[2]
Seçimler sonucunda SCF'nin kazandığı seçim bölgeleri: Bademiye (Ödemiş'e bağlı nahiye), Karantine (günümüzdeki Küçükyalı), Kınık, Şirince, Seferihisar, Kuşadası, Menemen, Buca, Bergama ve Urla olarak kayıtlara geçti.[7]
| İlçe | Parti |
|---|---|
| Bayındır | Cumhuriyet Halk Fırkası |
| Bergama | Serbest Cumhuriyet Fırkası |
| Çeşme | Cumhuriyet Halk Fırkası |
| Dikili | Cumhuriyet Halk Fırkası |
| Foça | Cumhuriyet Halk Fırkası |
| Karaburun | Cumhuriyet Halk Fırkası |
| Kuşadası | Serbest Cumhuriyet Fırkası |
| Kemalpaşa | Cumhuriyet Halk Fırkası |
| Menemen | Serbest Cumhuriyet Fırkası |
| Ödemiş | Cumhuriyet Halk Fırkası |
| Seferihisar | Serbest Cumhuriyet Fırkası |
| Tire | Cumhuriyet Halk Fırkası |
| Torbalı | Cumhuriyet Halk Fırkası |
| Urla | Serbest Cumhuriyet Fırkası |
Ancak seçimler sonrasında yapılan itirazlara yönelik incelemeler sonucunda usulsüzlük tespit edilen Menemen, Tire, Bergama, Seferihisar'da seçimlerin iptal edilerek yenilenmesine karar verildi.[8]
Kaynakça
değiştir- ^ Anadolu Gazetesi, 01.10.1930, sf. 1
- ^ a b c d Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi, Fon Kodu: 490.01, Yer No: 286.1146.1.
- ^ Serbest Cumhuriyet Gazetesi, 10.10.1930, sf. 1
- ^ Son Posta Gazetesi, 24.10.1930, sf. 3
- ^ Milliyet Gazetesi, 18.10.1930, sf. 1
- ^ a b c Son Posta Gazetesi, 21.10.1930, sf. 4
- ^ Çetin, Yetkin (2004). Atatürk’ün Vatana İhanetle Suçlandığı S.C.F. Olayı. İstanbul: Otopsi Yayınları. ss. 267-273. ISBN 9789758410453.
- ^ Pınar, Mehmet (2019). "Cumhurbaşkanlığı Arşiv Belgeleri Işığında İzmir'de 1930 Belediye Seçimleri" (PDF). Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 1 (44). yyusbedergisi.com. ss. 338-340. ISSN 1302-6879. 17 Şubat 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 17 Şubat 2022.