Vikipedi

Les Huguenots

Giacomo Meyerbeer'in operası

Les Huguenots (Fransızca telaffuz: [le ˈyg(ə)no])[1] Giacomo Meyerbeer'in bir operasıdır ve büyük operanın en popüler ve görkemli örneklerinden biridir. Librettosu Eugène Scribe ve Émile Deschamps'a ait olan beş perdelik operanın prömiyeri 29 Şubat 1836'da Paris'te yapılmıştır.

Les Huguenots
Philippe Chaperon'un Palais Garnier'deki 1897 yapımının 1. Perdesi için yaptığı set tasarımı
Librettistler
Dil
Prömiyer29 Şubat 1836 (1836-02-29)
YerParis Operası
Giacomo Meyerbeer'in 1839 yılında yapılmış portresi

Eser tarihçesi değiştir

Les Huguenots'un bestelenmesi yaklaşık beş yıl sürdü. Meyerbeer, Robert le diable'ın sansasyonel başarısından sonra bu opera için dikkatlice hazırlandı ve yeni Büyük Opera türünün temel unsurları olan cömert sahneleme, son derece dramatik bir hikâye, etkileyici orkestrasyon ve solistler için virtüöz parçalar sunmaya devam edilmesi gerektiğini fark etti. Meyerbeer ve Robert le Diable'ın librettisti Eugène Scribe, Fransız Din Savaşları'nı konu alan ve kısmen Prosper Mérimée'nin 1829 tarihli Chronique du règne de Charles IX adlı romanına dayanan destansı bir eser üzerinde işbirliği yapmayı kabul etmişlerdi.[2] Varlıklı bir aileden gelen Meyerbeer, zaman ayırmayı, kendi şartlarını dikte etmeyi ve mükemmeliyetçi olmayı göze alabiliyordu. Meyerbeer'in Les Huguenots için Opéra'nın müdürü Louis-Désiré Véron ile yaptığı (ve avukatı Adolphe Crémieux tarafından hazırlanan) çok ayrıntılı sözleşme bunun bir ispatıdır.[3] Meyerbeer bu operayı yazarken, benzer dekor ve temaya sahip bir başka opera da (Ferdinand Hérold'un Le pré aux clercs'i) Paris'te sahnelenmiştir (1832). Meyerbeer'inki gibi, Hérold'un eseri de zamanında son derece popülerdi, ancak şimdi nadiren sahneleniyor.

Meyerbeer, Scribe'in metninin sunduğundan daha fazla tarihsel ayrıntı ve karakterler için daha büyük bir psikolojik derinlik istediğine karar verdi ve bu unsurları sağlamak için ikinci bir librettist olan Émile Deschamps'ı metin üzerinde işbirliği yapmak üzere davet etmek için Scribe'in onayını aldı.[2] Meyerbeer'e eşinin sağlığı için onu daha sıcak bir iklime götürmesi tavsiye edildi ve bu amaçla İtalya'dayken daha önceki İtalyan operalarının librettisti Gaetano Rossi'ye danıştı. Onun tavsiyesiyle Meyerbeer, eserin en çarpıcı ve özgün karakterlerinden biri olan Marcel'in rolünü yeniden yazdı.[2] Meyerbeer, Raoul rolü için seçilen yıldız tenör Adolphe Nourrit'in 4. Perdedeki aşk düetini genişletme tavsiyesini de kabul etti ve bu düet operanın en çok konuşulan parçalarından biri haline geldi.[2]

Gösteri tarihçesi değiştir

 
Pol Plançon, Comte de St. Bris olarak 1894 yılında Metropolitan Opera binasında

Les Huguenots'un prömiyeri Paris Operasında 29 Şubat 1836'da Salle Le Peletier'de yapıldı (şef: François Habeneck) ve kısa zamanda büyük başarı elde etti. Hem Adolphe Nourrit hem de Cornélie Falcon, şarkıları ve performanslarıyla eleştirmenler tarafından beğenildi. Bu gerçekten de Falcon'un ertesi yılın Nisan ayında sesinin trajik bir şekilde bozulmasından önceki son önemli eseriydi.[4] Hector Berlioz eserin partisyonunu "bir müzik ansiklopedisi" olarak nitelendirmiştir. Les Huguenots, Opéra'da 1.000'den fazla kez sahnelenen ilk opera oldu (1.000. gösterim 16 Mayıs 1906'da yapıldı)[5] ve prömiyerinden bir asırdan fazla bir süre sonra, 1936'ya kadar düzenli olarak sahnelenmeye devam etti.[6](Paris Operası, Eylül 2018'de Les Huguenots'un yeni bir prodüksiyonunu açtı ve 1936'dan bu yana bu opera ilk kez burada sahnelendi).[7] Dünyanın belli başlı tüm opera binalarında sergilenen bu eser, 19. yüzyılın en başarılı operası olma hakkını elde ediyor.

Diğer ilk gösterimler arasında 20 Haziran 1842'de Londra (Covent Garden Tiyatrosu) ve 29 Nisan 1839'da New Orleans (Théâtre d'Orléans) vardı. Konusu nedeniyle, seyirciler arasında dini gerilimleri alevlendirmekten kaçınmak için bazen The Guelfs and the Ghibellines (1848'den önce Viyana'da), Roma'da Renato di Croenwald veya The Anglicans and the Puritans (Münih'te) gibi farklı başlıklar altında sahnelendi.[8]

Les Huguenots, 1858 yılında Covent Garden Tiyatrosu'nun bugünkü binasının açılışı için seçildi. 1890'larda Metropolitan Operası'nda sahnelendiğinde, oyuncu kadrosunda Lillian Nordica, Nellie Melba, Sofia Scalchi, Jean de Reszke, Édouard de Reszke, Victor Maurel ve Pol Plançon yer aldığı için genellikle 'yedi yıldızın gecesi' olarak adlandırılırdı. Opera 19. yüzyılda Met'te İtalyanca olarak Gli Ugonotti adıyla sahnelenmiştir.[9]

Sovyet uyarlaması değiştir

Sovyetler Birliği'nde operaya Dekabristy adıyla, tarihi Dekabristler hakkında yeni bir libretto verildi.[10]

Modern canlandırmalar değiştir

Meyerbeer'in diğer operalarında olduğu gibi, Les Huguenots da yirminci yüzyılın başlarında popülerliğini yitirmiş ve çok nadiren yeniden sahnelenmesi dışında dünya çapında opera repertuarından çıkmıştır. Dame Joan Sutherland ile Richard Bonynge, 20. yüzyılın ikinci yarısında operanın yeniden canlanmasındaki en büyük güç oldular. Sutherland, 2 Ekim 1990'da Sydney Opera Binası'ndaki son performansı için bu operayı seçmiş, Bonynge de Opera Australia Orkestrası'nı yönetmiştir.

Meyerbeer'in zorlu müziğinin hakkını verebilecek virtüöz şarkıcıların olmayışı kadar, eserin büyüklüğü ve sahnelenmesinin maliyeti de 20. yüzyıldaki gösterimlerin azlığı için sıklıkla öne sürülen nedenler arasındaydı. Ancak, operanın Metz (2004) gibi nispeten küçük merkezlerdeki son başarılı gösterimleri, bu geleneksel görüşe meydan okunabileceğini gösteriyor. O zamandan bu yana Fransa, Belçika, Almanya ve İsviçre'deki büyük opera evlerinde Les Huguenots'un oldukça başarılı yeni gösterimleri yapıldı.[11][12][13][14] Artık Les Huguenots'un Avrupa'daki gösterimleri sık olmasa da yapılıyor.[15][16][17]

Rol dağılımı değiştir

 
Nevers rolünde Prosper Dérivis
 
Valentine (soprano), Gli Ugonotti için kostüm tasarımı (tarihsiz).
Roles, voice types, and premiere cast
Rol[18] Ses türü[19] Prömiyer kadrosu,[20] 29 Şubat 1836

(Orkestra şefi: François Habeneck)[21]

Marguerite de Valois, Navarre kraliçesi soprano Julie Dorus-Gras
Valentine, Saint-Bris Kontunun kızı soprano Cornélie Falcon
Urbain, Kraliçe'nin hizmetçisi. soprano[22] Maria Flécheux
Protestan bir beyefendi olan Raoul de Nangis tenor Adolphe Nourrit
Marcel, bir Huguenot askeri, Raoul'un hizmetçisi bass Nicolas Levasseur
Katolik bir beyefendi olan Le Comte de Nevers baritone Prosper Dérivis
Katolik bir beyefendi olan Le Comte de Saint-Bris baritone Jean-Jacques-Émile Serda
Bois-Rosé, bir Huguenot askeri tenor François Wartel
Katolik bir beyefendi olan Maurevert baritone Bernadet
Katolik bir beyefendi olan Tavannes tenor Alexis Dupont
Katolik bir beyefendi olan Cossé tenor Jean-Étienne-Auguste Massol
Katolik bir beyefendi olan Thoré, tenor François Wartel
Katolik bir beyefendi olan De Retz baritone Alexandre Prévost
Katolik bir beyefendi olan Méru baritone Ferdinand Prévôt
Léonard, Nevers Kontunun uşağı tenor Charpentier
Kasaba tellalı bass Adolphe-Joseph-Louis Alizard
İki Baş Nedime soprano Gosselin ve Laurent
Koro: Katolik ve Huguenot saray hanımları ve beyleri, askerler, uşaklar, vatandaşlar ve halk; keşişler, öğrenciler
 
Eugène Du Faget'nin 1836 prömiyeri için kostüm tasarımları: Marguerite rolünde Julie Dorus-Gras, Raoul rolünde Adolphe Nourrit ve Valentine rolünde Cornélie Falcon

Sinopsis değiştir

Hikâye, 1572'de binlerce Fransız Huguenot'un (Protestan) Fransa'yı Protestan etkisinden kurtarmak amacıyla Katoliklerce katledildiği tarihi St.Bartholomew Günü Katliamıyla başlar. Katliam tarihi bir olay olmasına rağmen, Katolik Valentine ile Protestan Raoul arasındaki aşkı konu alan hikâyenin geri kalanı tamamen Scribe'ın kaleminden çıkmıştır.

Martin Luther'in "Ein feste Burg" ilahisinden oluşan kısa bir orkestra prelüdü, Meyerbeer'in opera için tasarladığı uzun uvertürün yerini alıyor.

1. Perde değiştir

Sahne, Touraine'de Nevers Kontu'nun şatosunu temsil etmektedir. Arka planda, büyük açık pencereler, üzerinde birkaç lordun top oynadığı bahçeleri ve bir çimenliği göstermektedir; sağda, iç dairelere açılan bir kapı; solda, bir perdeyle kapatılmış ve bir dua odasına açıldığı varsayılan bir pencere; sahnenin önünde, diğer lordlar zar, fincan ve top vb. oynamaktadır. Nevers, Tavannes, Cossé, Retz, Thoré, Méru ve diğer Katolik lordlar onlara bakıyor ve birbirleriyle konuşuyorlar

Katolik Nevers Kontu, soylu dostlarını ağırlamaktadır. Ev sahipleri, yemeğe geçmeden önce, Protestan ve Katolikleri uzlaştırmak amacıyla Kral tarafından kendilerine gönderilen genç Huguenot Raoul'un gelmesini beklemeleri gerektiğini bildirirler. Raoul içeri girer, ortamdan ve soylularla bir arada olmaktan çok etkilenmiştir. Bol miktarda yemek ve şarap getirilir ve soylular Raoul'u içki içmeye teşvik ederler (L'orgie: "Bonheur de la table"). Nevers Kontu yeni nişanlandığını ve artık metreslerinden vazgeçmesi gerektiğini açıklar. Ancak konuklarından aşık oldukları kişileri anlatmalarını ister ve en son gelen Raoul de Nangis'e sorar. Raoul daha sonra bir kızı sokakta uğradığı saldırıdan nasıl kurtardığını anlatır. Kızın adını ya da kökenini bilmemesine rağmen hemen aşık olmuştur (Romance: "Plus blanche que la blanche hermine"). (Meyerbeer, cesur ve alışılmadık bir orkestra yönetimiyle bu aryaya solo bir viola d'amore ile eşlik eder). Raoul'un Protestan hizmetkârı Marcel içeri girer ve yaşlı adam efendisini böylesine kötü bir topluluk içinde oyun, içki ve aşk hikâyeleriyle eğlenirken görünce şok olur. Katolik lordlar metreslerinin şerefine kadeh kaldırırken Marcel içten bir Protestan duası ('Ein feste Burg' ilahisi eşliğinde) eder. Katoliklerden biri yaşlı adamı yaptıkları bir savaştan tanır ve kinini gömmek için kendisiyle bir içki içmesini ister. Marcel bunu reddeder ve Katoliklerin isteği üzerine, La Rochelle kuşatmasında söylenen ve Katoliklerin yok edilmesini isteyen bir Huguenot savaş şarkısını söyler (Chanson huguenote: "Piff, paff, piff, paff"). Katolikler bu durum karşısında sadece eğlenirler.

Nevers Kontu'nun bir uşağı, efendisine gizemli bir kadının kendisiyle konuşmak istediğini bildirir. Kont yabancıyla buluşmak için dışarı çıkar. Katolik lordlar bilinmeyen kadının kim olduğunu merak eder ve onu görmeye çalışırlar. Raoul'u da aynı şeyi yapmaya davet ederler. Kurtardığı ve aşık olduğu genç kadını tanıyan genç Huguenot, onun hakkında övündüğü Nevers Kontu'nun metreslerinden biri olduğuna inanarak, onu bir daha asla görmemeye yemin eder. Aslında Nevers'in müstakbel gelini Valentine (St. Bris'in kızı), Kraliçe tarafından nişanı bozması için görevlendirilmiştir. Urbain, Raoul için gizli bir mesajla içeri girer ve onu isimsiz bir kadınla (Cavatina: "Une dame noble et sage") gizli bir randevuya gözleri bağlı olarak gelmesi için davet eder. Katolikler mektubun üzerindeki mührün Navarre Kraliçesi'ne ait olduğunu anlarlar ve Raoul götürülürken onun sağlığına içerler.

2. Perde değiştir

 
1836'daki prömiyerin 2. Perdesinin basın illüstrasyonu

Château de Chenonceaux'daki şato ve bahçeler. Nehir sahnenin ortasına doğru kıvrılıyor ve yer yer yeşil ağaç kümelerinin arkasında kayboluyor. Sağ tarafta, şatodan bahçelere inen geniş bir merdiven vardır.

Kraliçe Marguerite, aşık olduğu hizmetçisi Urbain'in tuttuğu aynaya bakar ve virtüöz bir pastorale (O beau pays de la Touraine) söyler. Güzel kırlarda kalarak Fransa'yı saran dini çekişmelerden kaçınmayı ummaktadır (Cabaletta: A ce mot seul s'anime et renaît la nature).Valentine içeri girer ve Nevers'in nişanı bozmayı kabul ettiğini bildirir, bu Marguerite'i sevindirir çünkü Valentine'in Raoul de Nangis'e aşık olduğunu bilmektedir, Valentine'in babası Katolik Saint-Bris'i kızının genç Protestanla evlenmesine izin vermesi için ikna edebileceğinden emindir. Marguerite'in çevresindeki hanımlar yıkanmak için giyinmiş olarak içeri girerler. Bu durum, Urbain adlı hizmetçinin, suda eğlenen açık saçık giyimli kadınları gözetlemeye çalıştığı bir balenin başlamasına neden olur. Urbain, Raoul'un gözleri bağlı olarak şatoya yaptığı yolculuğu gülerek anlatır (Rondeau: "Non, non, non, vous n'avez jamais, je gage") İçeri girer ve Kraliçe leydilerinden onu kendisiyle yalnız bırakmalarını ister. Raoul, gözleri yeniden açıldığında, çevresinin ve karşısında duran genç kadının güzelliği karşısında hayretler içinde kalır; bu arada genç kadın, planlandığı gibi Valentine ile evlendirmek yerine, bu büyüleyici genç adamı kendine saklamaya çalışır (Düet: "Beauté divine enchanteresse"). Nevers ve Saint-Bris de dahil olmak üzere sarayın lordları ve leydileri içeri girer ve Kraliçe herkese dostluk ve barış yemini etmelerini emreder, efendisinin Katoliklerle karışmasını onaylamayan Marcel hariç hepsi bunu yapar (Yemin: Par l'honneur, par le nom que portaient). Kraliçe, Valentine'i Raoul'a sevdiği kız olarak sunar ve evlenerek Protestan ve Katolik gruplar arasındaki ilişkileri kuvvetlendirecektir. Karmaşık bir final sahnesinde, Valentine'in Nevers'in metresi olduğuna inanan Raoul, Kraliçe'nin emrine uymayı reddeder. Bunun üzerine soylular intikam yemini eder, Valentine onuruna yapılan bu hakaret karşısında yıkılır, Kraliçe Raoul'un evliliği reddetme nedenini anlamaz ve Marcel Raoul'u Katoliklerle birlikte olduğu için ayıplar.

3. Perde değiştir

 
Charles-Antoine Cambon'un 3. Perde için hazırladığı set modeli Paris 1875

Paris, Seine Nehri'nin sol kıyısındaki 'Pré aux clercs', günbatımında. Solda, Katolik öğrencilerin kızlarla oturduğu bir meyhane; sağda, önünde Huguenot askerlerinin içki içip zar oynadığı başka bir meyhane. Arka planda, solda, bir şapelin girişi. Ortada, çayırı gölgeleyen büyük bir ağaç. Sahnenin ön tarafında, La Basoche ve Grisettes'ten din adamları sandalyelerde oturmakta ve kendi aralarında sohbet etmektedirler. Diğerleri etrafta dolaşıyor. İşçiler, tüccarlar, seyyar müzisyenler, keşişler ve orta sınıf kasaba halkı. Ağustos ayında, akşam saat altı.

Halk güzel bir Pazar akşamında gezintinin tadını çıkarır (Entracte et chœur: C'est le jour de dimanche). Huguenot askerleri Protestan Amiral Coligny'yi öven kana susamış bir savaş şarkısı söylerler (Couplets militaires: "Prenant son sabre de bataille"). Valentine ve Nevers'in evlenmek üzere oldukları şapele giden Katolik kızlardan oluşan bir alay, Meryem Ana'ya övgüler dizerek sahneden geçer ("Litanies :" Vierge Marie, soyez bénie !") Marcel, elinde Raoul'dan Saint-Bris'e yazılmış bir mektupla içeri girer ve Saint-Bris'in nerede olduğunu öğrenmek isteyerek alayı böler. Bir grup çingene dans ederek ve fal bakarak içeri girip ortalığı sakinleştirdiğinde tansiyon yükselmektedir (Ronde bohémienne: "Venez! - Vous qui voulez savoir d'avance" ve çingene dansı). Valentine, Nevers ile yeni evlenmiştir ama dua etmek için şapelde kalır. Raoul, Marcel'e bir meydan okur. Saint-Bris Raoul'u öldürmeye karar verir, ancak Valentine tarafından duyulur.Kasabanın tellalı sokağa çıkma yasağı ilan eder (bu sahne Wagner'in Die Meistersinger'indeki benzer bir sahnenin habercisidir) ve kalabalık dağılır. Valentine kılık değiştirerek Marcel'e babası ve diğerlerinin Raoul'u öldürme planını anlatır (Duet:Dans la nuit où seul je veille). Valentine, Raoul tarafından herkesin önünde küçük düşürülmesine rağmen onu hâlâ sevdiğini fark eder ve şapele geri döner. Raoul, Saint-Bris ve tanıkları düello için gelirler, her biri başarıdan emindir (Septet: "En mon bon droit j'ai confiance"). Marcel sağ taraftaki meyhanede bulunan Huguenot askerlerinden, Saint-Bris ise sol taraftaki meyhanede bulunan Katolik öğrencilerden yardım ister ve isyan çıkmasına ramak kalır. Sadece Kraliçe'nin at sırtında gelişi kaosu önler. Raoul, Valentine'in kendisini kurtardığını ve ona karşı duyduğu şüphelerin yersiz olduğunu anlar. Ancak, artık düşmanıyla evlidir ve gerçekten de o anda nehirde, düğün konuklarının yeni evli çifte serenat yaptığı ışıklı bir mavna belirir (Düğün korosu: "Au banquet où le ciel leur apprête"). Katolikler ve Protestanlar birbirlerine duydukları ölümcül nefreti yüksek sesle ilan ederken Nevers onu görkemli bir tören alayıyla götürür (Savaşçılar korosu: "Non, plus de paix ni trêve").

4. Perde değiştir

 
Camille Roqueplan tarafından 4. Perde Raoul / Valentine ikilisinin resmi

Nevers'in Paris'teki kasaba evinde bir oda. Duvarları aile portreleri süslüyor. Arka planda büyük bir kapı ve büyük bir Gotik haç. Solda, Valentine'in yatak odasına açılan bir kapı. Sağda, büyük bir baca ve bacanın yanında bir goblenle kapatılmış bir odanın girişi. Sağda ve ön planda, sokağa bakan bir pencere.Valentine, tek başına, Raoul'a gerçekten aşık olduğu halde Nevers'le evli olmaktan duyduğu üzüntüyü dile getirir (Air: "Parmi les pleurs mon rêve se ranime"). Kendisiyle son bir kez görüşmek isteyen Raoul onu şaşırtır. Yaklaşan insanların sesi Raoul'un bir perdenin arkasına saklanmasına neden olur ve burada Katolik soyluların Huguenotları öldürme sözü verdiklerini duyar. Onlara, katliamda kullanılacak kılıç ve hançerleri kutsayan ve kâfirlerin öldürülmesinin Tanrı'nın isteği olduğunu ilan eden üç keşiş eşlik etmektedir. Sadece Nevers yemine katılmaz (Conjuration: "Des troubles renaissants"). Bu sahne genellikle operanın en sürükleyici sahnesi olarak değerlendirilir ve operanın en dramatik müziklerinden bazılarına eşlik eder. Soylular ayrıldıktan sonra Raoul yeniden ortaya çıkar ve arkadaşlarını uyarmakla Valentine ile kalmak arasında kalır (Duet: "Ô ciel! où courez-vous?"). Valentine, Protestan dostlarının yardımına koşarak onun ölümle yüzleşmesini önlemek için çaresizce çırpınır ve onu sevdiğini itiraf ederek Raoul'u adeta kendinden geçirir. Ancak Saint-Germain-l'Auxerrois'in çanının çaldığını duyarlar, bu katliamın başlama işaretidir ve Raoul dindaşlarına katılmak için pencereden atlarken Valentine bayılır.

5. Perde değiştir

Sahne 1 değiştir

Hôtel de Nesle'de güzelce aydınlatılmış bir balo salonu

Protestanlar Kraliçe'nin Navarre'lı Henry ile evlenmesini kutlamaktadır. Bir çan sesi dans ve şenlikleri böler ve Raoul'un yırtık giysiler içinde, kanlar içinde içeri girmesi ve ikinci vuruşun Katoliklerin Huguenotları katletmesi için bir işaret olduğunu topluluğa bildirmesi ile devam eder. Raoul, Amiral Coligny'nin öldürüldüğünü ve Protestan erkek, kadın ve çocukların sokaklarda binlerce kişi tarafından katledildiğini söyler. Protestan erkekler kendilerini savunmaya hazırlanırken, kadınlar panik içinde kaçışmaktadır.

Sahne 2 değiştir

 
Philippe Chaperon'un 5. Perde, 2. Sahne için set tasarımı

Bir mezarlık: arka planda vitray pencereleri görünen bir Protestan kilisesi. Solda, kilisenin içine açılan küçük bir kapı. Sağda, bir kavşağa bakan bir kapı

Marcel'in önderliğinde Protestan kadınlar çocuklarıyla birlikte kiliseye sığınır. Raoul orada, teslim olmuş bir halde ölmeye hazırlanan eski hizmetçisini bulur. Valentine gelir ve Raoul'a, koluna Katolik olduğunu gösteren beyaz bir eşarp takmayı kabul ederse hayatının kurtulacağını söyler. Ayrıca genç adama artık özgür olduğunu, Nevers'in Protestanları savunduktan sonra öldürüldüğünü bildirir. Raoul tereddüt eder gibi görünür ama sonunda Valentine'in Katolik olarak geçme teklifini reddeder. O da hemen Katolik inancını terk ederek sevdiği kişinin kaderini paylaşmaya karar verir. Marcel'den kendisini kutsamasını ister. Marcel bunu yapar ve çiftin Tanrı katında evli olduğunu ilan eder (Trio: "Savez-vous qu'en joignant vos mains"). Bu sırada kilisede barikat kurmuş olan Protestanlar Luther'in "Ein feste Burg" ilahisini söylemektedir. Birdenbire kilisenin içindeki şarkı yarıda kesilir. Katolikler kilisenin kapısını kırmış ve inançlarından vazgeçmedikleri takdirde tüm Protestan kadın ve çocukları öldürmekle tehdit etmişlerdir. Protestanlar bunu reddettikten sonra şarkı söylemeye devam ederler, ancak bu birkaç kez tüfek atışlarıyla kesilir. Sonunda şarkı artık duyulmamaktadır: hepsi katledilmiştir. Marcel, kendinden geçmenin eşiğinde, şehitleri Tanrı'ya götüren meleklerin yürüyüşünü duyduğunu sanır. Valentine ve Raoul 'altı arplı' cennetin bu görüntüsünü paylaşırlar.[23] (Trio: "Ah ! voyez ! Le ciel s'ouvre et rayonne !"). Katolik askerler mezarlığa girer, Raoul, Valentine ve Marcel'i yakalar ve inançlarından vazgeçmeyi reddetmeleri üzerine üçünü de yaralayarak sürükler.

Sahne 3 değiştir

Paris'te bir cadde de, 23 Ağustos'u 24 Ağustos'a bağlayan gece 1572 yılı

Yaralı halde, sonunda St. Bris ve adamları tarafından öldürülürler; St Bris kendi kızını öldürdüğünü ancak çok geç fark eder. (Fromental Halévy'nin, Les Huguenots'tan bir yıl önce sahnelenen, librettosu yine Scribe'a ait La Juive operasının kapanış sahnesine bkz.) Tam bu sırada Marguerite'in çöpü ortaya çıkar. O da Valentine'i tanır ve katliamı durdurmaya çalışır ama nafile. Öldürecek daha fazla Protestan arayan ve "Tanrı kan istiyor!" şarkısını söyleyen bir asker korosu operayı sona erdirir.[24]

Tahlil değiştir

Libretto değiştir

 
George Sand, Les Huguenots için "bir aşk müjdesi" demişti

Les Huguenots'da Scribe ve Meyerbeer ilk kez dini fanatizm ve mezhepçiliğin kanlı bir sivil bölünmeye yol açtığını tasvir etmişlerdir.[2] Besteci Robert Schumann eserle ilgili sert bir eleştiri yazısında, "Ein feste Burg" ilahisinin opera boyunca yinelenen bir müzikal tema olarak kullanılmasına ve dini bölünmenin tasvir edilmesine itiraz ederek, "Ahlakçı değilim, ama iyi bir Protestan için en sevdiği şarkının sahnede bağırıldığını duymak ve inancının tarihindeki en kanlı dramın bir panayır maskaralığı seviyesine indirildiğini görmek rahatsız edici. Meyerbeer'in en büyük tutkusu irkiltmek ya da heyecanlandırmaktır ve tiyatroya giden ayaktakımı üzerinde bunu kesinlikle başarıyor."[25] George Sand ilk başta, bir Yahudi tarafından yazılan müzik eşliğinde Katolik ve Protestanların birbirlerinin boğazlarını kesmelerini izlemek istemediğini söyleyerek operanın bir gösterimine katılmayı reddetti.[26] Ancak sonunda eseri gördüğünde çok etkilenmiş ve Meyerbeer'e şöyle yazmıştır: "Müzisyen olmanıza rağmen, hepimizden daha fazla şairsiniz!"[27] diye yazdı ve operayı "bir aşk müjdesi" olarak adlandırdı.[2]

Franz Liszt libretto için "Dramatik etkiler peşinde koştuğu için şairi sürekli suçluyorsak, bunların çoğu zaman ne kadar heyecan verici olabileceğini kabul etmemek haksızlık olur"[2] derken, Hector Berlioz prömiyer için yazdığı eleştiride "M. Scribe'ın yeni librettosu bize müzik için takdire şayan bir şekilde düzenlenmiş ve şüphesiz dramatik ilgi çekici durumlarla dolu görünüyor" diye yazdı.[28]

Bazı yazarlar, Raoul ve Valentine arasındaki, Raoul'un Valentine'in Nevers'in metresi olduğuna dair yanlış inancına dayanan ve çok daha kısa sürede çözülebilecekken üç perde boyunca devam eden yanlış anlamaya dayanan merkezi ve kurgusal aşk hikâyesini "kitsch melodram "dan başka bir şey olarak görmemişlerdir.[29] Diğer eleştirmenler de karakterlerin psikolojik gerçekçiliğini övmüş, örneğin Ernest Newman, "Meyerbeer seyircilerine gerçek hayatla temas ettikleri ve sahnede gördükleri karakterlerin her an karşılaşabilecekleri kadın ve erkekler olduğu hissini vermiştir" demiştir.[2] Meyerbeer'in hem metinsel hem de müzikal olarak yarattığı Marcel karakteri, ilk perdede hoşgörüsüz bir hizmetkâr statüsünden son perdede vizyon sahibi bir ruhani rehber statüsüne evrilerek eleştirmenler tarafından özellikle övgüyle karşılandı.[30] Liszt şöyle yazmıştır: "Halk gururunun ve dini fedakârlığın en saf tipi olan Marcel rolü, bize en eksiksiz ve canlı karakter olarak görünüyor. Bu halk adamının ahlaki ihtişamının yanı sıra sadeliğini ve düşüncesinin asil doğasını bu kadar güzel ifade eden havasındaki kusursuz ciddiyet, operanın başından sonuna kadar etkileyici olmaya devam ediyor."[31]

Meyerbeer, 4. Perdedeki hançerlerin kutsanması sahnesinde, katliam sırasında Ana Kraliçe olan Catherine de' Medici karakteri için bir şarkı rolü tasarlamıştı, ancak devlet sansürü bir kraliyet şahsiyetinin böylesine olumsuz bir ışık altında tasvir edilmesine izin vermeyecekti.[32]

Victor Hugo, Cromwell'e (1827) yazdığı önsözde, tarihi dramalara yerel renklerin katılması çağrısında bulunmuştur. Müzik eleştirmeni Robert Letellier'e göre bu istek, Les Huguenots'un 3. Perdesinde mükemmel bir şekilde karşılanmıştır; her sınıftan gezginler sahneyi hazırlar ve Katoliklerle Protestanların kavgaları çingene dansçılar ve falcılar tarafından kesilerek Hugo'nun Notre-Dame de Paris'inden (1831) bölümleri anımsatır.[2]

Letellier, Scribe'in librettosunun aydınlıktan karanlığa ustalıkla geçtiğini de yazmıştır. 1. Perde gündüz vakti, zevk düşkünü Katolik bir soyluya ait bir şatonun hedonist ortamında geçer (hatta müzikal numaralardan biri "The Orgy" olarak işaretlenmiştir). 2. Perde güzel kırsalda pırıl pırıl güneş ışığında geçer. 3. Perde, akşam karanlığı çökerken Katolik ve Protestan gruplar arasında neredeyse isyan çıkar. 4. Perde, geceleyin Protestanları katletme planları ve 5. Perde, sabahın erken saatlerinde karanlıkta gerçekleşen gerçek katliam.[2]

Müzik tarihçisi David Charlton'ın değerlendirmesine göre, Scribe ve Meyerbeer Les Huguenots'da "romantik trajedinin başyapıtını yaratmışlardır".[28]

Müzik değiştir

 
Hector Berlioz, Les Huguenots'un enstrümantasyon açısından "daha önce denenmiş her şeyi aştığını" yazmıştır

Operanın prömiyerini değerlendiren Hector Berlioz, "Dramatik ifade her zaman gerçek ve derindir, taze renkler, sıcak hareketler, zarif formlar; enstrümantasyonda, vokal kitlelerin etkisinde, bu beste bugüne kadar denenen her şeyi aşıyor" diye yazmıştır.[33]

En çarpıcı yeniliklerden biri, Luther'in "Ein feste Burg" ilahisinin opera boyunca geliştirilen ve çeşitlendirilen bir leitmotif olarak ele alınmasıdır. Tema, Letellier'ye göre dinin ilham ettiği duyguları sembolize eden bir dizi varyasyona tabi olduğu başlangıçtan itibaren mevcuttur: hatırlama, sevgi, teselli, yüceltme, aynı zamanda hoşgörüsüzlük ve fanatizm. İlk perdedeki Marcel'in şarkısında, inanç ve aşkınlık arzusuyla dolu bir inanç ifadesine karşılık gelir. İkinci perdenin finalinde, tehlike karşısında Protestanların kararlılığını ve gücünü teyit etmek için bir cantus firmus olarak kullanılır. Üçüncü perdede, tuzaklardan ve ihanetlerden kaçmak için bir silahlanma çağrısıdır. Son olarak, son perdede, Katolik cellatlara karşı nihai bir meydan okuma çığlığı haline gelmek için katliamdan kaçmaya çalışan Protestanların boğulmuş ve uzak duası haline gelir ve aynı zamanda Valentine, Raoul ve Marcel tarafından, yaklaşan ölümleri üzerine kendilerini bekleyen cennetin kendinden geçmiş bir görüntüsünü gördüklerinde hep bir ağızdan söylenir.[32][34]

Ayrıca, 3. Perdenin başındaki Pré-aux-Clercs sahnesinde olduğu gibi, Protestan askerlerin ""Rataplan" korosunu söylediği, Katolik kızların sahneyi geçerek Meryem Ana'ya övgüler düzdüğü ve hukuk memurlarından oluşan üçüncü bir koronun yer aldığı devasa çoklu korolar da oldukça yenilikçidir. Bunların hepsi önce ayrı ayrı duyulur, sonra birleştirilir ve bu karışıma daha sonra Katolik öğrencilerin eşleri ve kız arkadaşları ile birbirlerine küfürler savuran Protestan askerler eklenir. Berlioz, "[III. perdenin] [...] Pré-aux-Clercs sahnesindeki doku zenginliği olağanüstüydü, ancak kulak bunu o kadar kolay takip edebiliyordu ki, bestecinin karmaşık düşüncesindeki her iplik sürekli olarak belirgindi - dramatik kontrpuan harikası"[35] diye hayret etmiş ve bu perdedeki müziğin "parlak ışığın gözü kamaştırdığı gibi kulağı kamaştırdığını" söylemiştir.

Hem Liszt hem de Berlioz operanın enstrümantasyonuna büyük hayranlık duymuşlardır. Liszt, "orkestral efektler o kadar zekice bir araya getirilmiş ve çeşitlendirilmiş ki, Huguenotlar'ın performansını, müzikal şiirinin zengin dokusunu, inceliklerinde neredeyse kavranamaz olan binlerce tonda boyamayı başaran ustanın sanatı için yeni bir şaşkınlık ve hayranlık duygusu olmadan asla izleyemedik" diye yazmıştır.[36]

Meyerbeer operada çeşitli yeni ve alışılmadık orkestral efektler kullanmıştır. Marcel'in sözlerine genellikle iki çello ve bir kontrbas eşlik eder. Besteci, Raoul'un "Plus blanche que la blanche hermine" aryası için 19. yüzyılda tamamen kullanım dışı kalmış arkaik bir enstrüman olan viola d'amore'yi yeniden canlandırmış ve Marcel'in Valentine ve Raoul'u öldürülmeden hemen önce "evlendirdiği" son perdedeki sahnede bir operada ilk kez bas klarneti kullanarak öteki dünyadan gelen, cenaze etkisi yaratmıştır.

Tesiri değiştir

 
John Everett Millais, Bir Huguenot, Aziz Bartholomew Günü'nde, Roma Katolik Rozeti Takarak Kendini Tehlikeden Korumayı Reddediyor (1852)

Meyerbeer'in Robert le diable'ından beş yıl ve Fromental Halévy'nin La Juive'inden bir yıl sonra sahnelenen Les Huguenots, Paris Opéra'nın bir sonraki nesil için uzmanlaşacağı ve tüm dünyadaki opera evleri için önemli bir gişe cazibesi haline gelen Grand Opera türünü pekiştirdi. Hector Berlioz'un çağdaş anlatımı övgülerle doludur: "Meyerbeer ilk masada [kemanlara] komuta ediyor [...] başından sonuna kadar [orkestral çalışı] güzelliği ve inceliğiyle mükemmel buldum [...].[35]

Operanın muazzam başarısı, aralarında Franz Liszt ve Sigismond Thalberg'in de bulunduğu pek çok müzisyeni operanın temalarına dayanan virtüözik piyano eserleri yaratmaya teşvik etti.

Les Huguenots'un prelüdüne dayanan askeri yavaş marş her yıl Londra'daki Horse Guards Geçit Töreni'nde çalınmaktadır.[37]

Seçilmiş kayıtlar değiştir

Ses kayıtları değiştir

Les Huguenots discography, audio recordings
Yıl Oyuncu kadrosu
(Marguerite, Valentine,
Urbain, Raoul, Marcel,
Nevers, Saint-Bris) 		Orkestra şefi,

Opera binası ve orkestra

Etiket[38][39]
1969 Joan Sutherland
Martina Arroyo
Huguette Tourangeau
Anastasios Vrenios
Nicola Ghiuselev
Dominic Cossa
Gabriel Bacquier 		Richard Bonynge
Philharmonia Orchestra
Ambrosian Opera Chorus 		CD: Decca
Cat: 430 549-2
1988 Ghyslaine Raphanel
Françoise Pollet
Danièle Borst
Richard Leech
Nicola Ghiuselev
Gilles Cachemaille
Boris Martinovich 		Cyril Diederich
Orchestre national de Montpellier Languedoc-Roussillon
Opéra national de Montpellier koro 		CD: Erato
Cat: 2292-45027-2
2009 Erin Morley
Alexandra Deshorties
Marie Lenormand
Michael Spyres
Andrew Schroeder
Peter Volpe
 Leon Botstein
American Symphony Orchestra 		CD: American Symphony Orchestra
Cat:ASO093

Video kayıtları değiştir

Les Huguenots discography, video rexordings
Yıl Oyuncu kadrosu
(Marguerite, Valentine,
Urbain, Raoul, Marcel,
Nevers, Saint-Bris) 		Orkestra şefi,

Opera binası ve orkestra

Etiket
1990 Joan Sutherland
Amanda Thane
Suzanne Johnston
Anson Austin
Clifford Grant
John Pringle
John Wegner 		Richard Bonynge
Opera Australia orkestra & koro 		DVD: Opus Arte
Cat: OAF 4024D
1991 Angela Denning
Lucy Peacock
Camille Capasso
Richard Leech
Martin Blasius
Lenus Carlson
Hartmut Welker 		Stefan Soltesz
Deutsche Oper Berlin orkestra & koro 		DVD: Arthaus Musik
Cat: 100 156 (sung in German)

Puanlar değiştir

Kaynakça değiştir

Notlar

  1. ^ "huguenot" 10 Mayıs 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. at WordReference.com; the optional "(ə)" is not given in The Oxford-Hachette French Dictionary, 4th edition, 2007, however, it is sung (Meyerbeer ca. 1900, p. 14).
  2. ^ a b c d e f g h i j Letellier, Robert (2006). "Introduction to "Les Huguenots"". cambridgescholars.com. Cambridge Scholars Publishing. 25 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ağustos 2018. 
  3. ^ Kelly 2004, pp. 201–206.
  4. ^ Pitou 1990, pp. 451–452.
  5. ^ Brzoska 2003, p. 206.
  6. ^ Wolff 1962, pp. 116–117.
  7. ^ Woolfe, Zachary (2 Ekim 2018). "After 350 Years, Paris Still Defines Opera". New York Times (İngilizce). 23 Kasım 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Kasım 2018. 
  8. ^ Brzoska 2003, p. 207.
  9. ^ "Les Huguenots". archives.metoperafamily.org. 17 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ağustos 2018. 
  10. ^ This Dekabristi is not to be confused with the better-known Yuri Shaporin opera of the same name.
  11. ^ "Genf: Les Huguenots (Die Hugenotten) / Online Musik Magazin". www.omm.de. 29 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Eylül 2020. 
  12. ^ Loomis, George (21 Haziran 2011). "'Les Huguenots,' Making Operatic History Again". New York Times. 3 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Haziran 2014. 
  13. ^ "Die Hugenotten – Les Huguenots". Staatstheater Nürnberg.com. 14 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Haziran 2014. 
  14. ^ "Meyerbeers "Hugenotten" in Berlin gefeiert". shz.de. 29 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Kasım 2016. 
  15. ^ "Les Huguenots". Budapest Opera. 28 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Haziran 2017. 
  16. ^ Arden, Charles. "Rentrée 2017/2018 tonitruante annoncée à l'Opéra de Paris". Olyrix. 6 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Haziran 2017. 
  17. ^ "Les Huguenots". semperoper.de. 15 Ekim 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ekim 2018. 
  18. ^ The names, descriptions, and order of the roles are from Meyerbeer, Arsenty, and Letellier 2009, p. 2. Chorus roles are from Kobbé 1976, p. 726.
  19. ^ The role voice types are from the Benoit edition of the piano-vocal score (Meyerbeer, ca. 1900), except that "baritone" is used in place of basse chantante and "bass" in place of basse profonde. Additional roles include: Léonard (the valet), sung by Charpentier, a tenor; and the town crier sung by Alizard, a bass (see note for the Premiere cast). Sources sometimes differ with regard to role voice types. For example, Kobbé 1976, p. 726, lists Maurevert as a bass, while Huebner 1992, p. 765, lists Saint-Bris, De Retz, Méru, and Thoré as bass roles and omits Maurevert altogether.
  20. ^ Cast surnames are from the Benoit edition of the piano-vocal score (Meyerbeer, ca. 1900), and forenames, from Kutsch and Riemens 2003. There is some disagreement among the sources concerning the singers of the minor roles. Chouquet 1873, p. 399, lists Ferdinand Prevôt as de Retz, Alex. Dupont as Cossé, and Massol as Tavannes. Wolff 1962, pp. 115–116, lists Trévaux as Tavannes. Wolff also lists four minor roles not found in the other sources: Gosselin and Laurent as the two Maids-of-Honor, Charpentier [tenor] as Léonard (the valet), and [Adolphe-Joseph-Louis] Alizard [bass] as the town crier. These two singers voice types are given by Tamvaco 2000, pp. 1224 (Alizard), 1237 (Charpentier). Alizard was a student at the time and made his real house debut on 23 June 1837, when he took over the role of Saint-Bris (Kutsch and Riemens 2003, p. 61; Chouquet). Later in his career Alizard created the roles of Father Laurence in Berlioz's dramatic symphony Roméo et Juliette (1839) and Roger in Verdi's Jérusalem (1847) (Kutsch and Riemens).
  21. ^ Letellier 2006, p. 131.
  22. ^ Although the role of Urbain was originally designated for a soprano, Meyerbeer transposed it for contralto and added the aria "Non! – non, non, non, non, non! Vouz n'avez jamais, je gage" in 1848, when it was performed by Marietta Alboni at the Royal Italian Opera at Covent Garden (Jander, Owen/Steane, J.B./Forbes, Elisabeth, Contralto, in The New Grove Dictionary of Opera, I, p. 934).
  23. ^ Kelly 2004, p. 191.
  24. ^ "Les Huguenots". opera-online.com. 28 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ağustos 2018. 
  25. ^ "Giacomo Meyerbeer". en.tchaikovsky-research.net. 30 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ağustos 2018. 
  26. ^ Schonberg, Harold C. (1997). The Lives of the Great Composers (Third bas.). W. W. Norton & Company. ISBN 978-0393038576. 
  27. ^ Letellier, Robert (2014). Meyerbeer's Les Huguenots: An Evangel of Religion and Love. Cambridge Scholars Publishing. ISBN 978-1443856669. 
  28. ^ a b Abraham, Gerald (1990). The New Oxford History of Music: Volume IX: Romanticism (1830-1890). Oxford University Press. ISBN 978-0193163096. 
  29. ^ Brèque, Jean-Michel (1990). "Loin de Mérimée et du grand opéra historique". L'Avant-Scène Opéra (134): 9-19. 
  30. ^ Becker, Heinz (1981). "Der Marcel von Meyerbeer. Anmerkungen zur Entstehungsgeschichte der Hugenotten". Jachbuch des Staatslichen Instituts für Musikforschung Preussischer Kulturbesitz 1979-1980 (79–100). 
  31. ^ Letellier 2006.
  32. ^ a b Huebner, Stephen (2001). "Huguenots, Les". Root, Deane L. (Ed.). The New Grove Dictionary of Music and Musicians. Oxford University Press.  Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi: "Grove" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: Kaynak gösterme)
  33. ^ Berlioz, Hector (6 Mart 1836). "Les Huguenots. Première représentation". Revue et Gazette musicale de Paris. 
  34. ^ Letellier 2006
  35. ^ a b Berlioz 1969, pp. 396–397.
  36. ^ Liszt, Franz. "Revue musicale de l'année 1836" (8 Ocak 1837). Le Monde. 
  37. ^ Paget, p. 48
  38. ^ "Recordings of Les Huguenots on operadis-opera-discography.org.uk". 30 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Şubat 2024. 
  39. ^ "the Meyerbeer Fan Club site". 19 Ocak 1998 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ocak 2019. 

Kaynaklar

External links değiştir

"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Les_Huguenots&oldid=32556238" sayfasından alınmıştır