Kemalettin Sami Gökçen
Kemalettin Sami Gökçen (1884, Sinop - 15 Nisan 1934, Berlin), Türk asker, diplomat ve siyasetçi.
| Kemalettin Sami Gökçen 1321-İs. 1[1] | |
|---|---|
 | |
| Doğum | 1884 Sinop |
| Ölüm | 15 Nisan 1934 (50 yaşında) Berlin |
| Bağlılığı |  Osmanlı (1906-1920) Türkiye (1920-1928) |
| Hizmet yılları | 1906-1928 |
| Rütbesi | Ferik |
| Komutası | Çanakkale Müstahkem Mevkii Komutanlığı Kurmay Başkanı, Gelibolu Kuzey Grubu Kurmayı, Takviye ve Müstahkem Alanı Müfettişliği Kurmay Başkanı, Hicaz Seferi Kuvvetleri Kurmay Başkanı, 8. Kolordu Kurmay Başkanı, Ukrayna Askeri Ataşesi, Kuzey Kafkasya Ordusu Kurmay Başkanı, 9. Ordu Geri Bölge Müfettişi, 10. Kafkas Tümeni (vekil), İstanbul Muhafızı, 25. Kolordu Komutan Yardımcısı, 10. Kafkas Tümeni 1. Tümen, Ankara Komutanlığı, 4. Grup, 4. Kolordu |
| Çatışma/savaşları | Balkan Savaşları I. Dünya Savaşı Türk Kurtuluş Savaşı |
| Ödülleri |         |
| Sonraki işi | Türkiye Cumhuriyeti Berlin Büyükelçisi |
1905 yılında Mühendishane-i Berri-i Hümayun'u ve 1908 yılında Harp Akademisi'ni Yüzbaşı rütbesiyle bitirdikten sonra 4. Ordu emrine verildi. 1911 yılındaki Trablusgarp Savaşı sırasında Yanya'ya gitti. Harp Okulu'nda öğretmenlik yaptı. 1915 yılında Şehzade Ömer Faruk Efendi'nin öğretmeni olarak onunla birlikte Avrupa'ya gitti. Ordunun çeşitli birimlerinde kurmay başkanlığı ve 1918 yılında 9. Ordu Menzil Müfettişliği yaptı. İstanbul'un İşgali sonrası 5 Aralık 1920 tarihinde Anadolu'ya geçerek Türk Kurtuluş Savaşı'na katıldı. Ancak Türk Kurtuluş Savaşı'na ilk katkısı değildi. Kara Vasıf Bey önderliğinde kurulan Karakol Cemiyeti çalışmaları altında İtilaf Devletleri depolarında bulunan silah ve mühimmatları Anadolu'ya kaçırmak ile Anadolu hareketine büyük faydalar sağlamıştır. Ankara Komutanlığı'na ve daha sonra 1. Tümen Komutanlığı'na getirildi. 31 Mart 1921 tarihinde Albay rütbesiyle II. İnönü Muharebesi'ne ve Sakarya Meydan Muharebesi sonrası 4. Kolordu Komutanı olarak Büyük Taarruz'a katıldı. 31 Ağustos 1922 tarihinde Mirliva rütbesine terfi etti. Savaştaki başarıları dolayısıyla Kırmızı şeritli İstiklâl Madalyası ile ödüllendirildi.
23 Haziran 1923 tarihinde II. dönem TBMM Sinop Milletvekili seçildi. 16 Ağustos 1924 tarihinde Berlin Büyükelçiliği görevine atandı. 1926 yılında Ferik rütbesine terfi etti. 24 Eylül 1928 tarihinde askerlik görevinden emekli oldu. 1930-1933 yılları arasında Türkiye Millî Olimpiyat Komitesi Başkanlığı görevini yürüttü. Eşi Emine Hanım, Mısırlı Prens Abbas Halim Paşa'nın kızıdır.[2][3] 15 Nisan 1934 tarihinde Berlin'de geçirdiği bir ameliyat sonrası öldü. Eyüp 16 Mart Şehitliği'ndeki mezarı 1988'de Ankara'daki Devlet Mezarlığı'na nakledildi.
Öldükten sonra ailesi "Gökçen" soyadını aldı.
Kaynakça değiştir
- ^ T.C. Genelkurmay Harp Tarihi Başkanlığı Yayınları, Türk İstiklâl Harbine Katılan Tümen ve Daha Üst Kademelerdeki Komutanların Biyografileri, Genelkurmay Başkanlığı Basımevi, Ankara, 1972, s. 218.
- ^ Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi Nisan 2021 Sayı 77 içinde Erkan Dağlı makalesi[ölü/kırık bağlantı], 23 Kasım 2023 tarihinde erişilmiştir
- ^ 1927-1938 arasında Atatürk'ün uşaklığını yapmış olan Cemal Granda'ya göre eşi Arap dünyasında tanınmış olan Kemalettin Sami Paşa, Atatürk'ün de katıldığı 1931 yılındaki bir düğünde eşinin aşırı mücevherat takması nedeniyle bizzat Atatürk tarafından eleştirilmiştir. Bakınız Turhan Gürkan, Atatürk'ün Uşağının Gizli Defteri, Fer Yayınları, İstanbul, 1971 s.140
| Sportif görevi | ||
|---|---|---|
| Önce gelen: Ali Sami Yen |
Türkiye Millî Olimpiyat Komitesi Başkanı 1930-1933 |
Sonra gelen: Reşit Saffet Atabinen |
| Diplomatik görevi | ||
| Önce gelen: Yeni makam |
Türkiye Cumhuriyeti Berlin Büyükelçisi 1929-1934 |
Sonra gelen: Mehmet Hamdi Arpağ |