Hırvatistan Anti-faşist Devlet Ulusal Kurtuluş Konseyi
Hırvatistan Anti-faşist Devlet Ulusal Kurtuluş Konseyi (Sırp-Hırvatça: Zemaljsko antifašističko vijeće narodnog oslobođenja Hrvatske) veya kısaca ZAVNOH, II. Dünya Savaşı sırasındaki anti-faşist direniş sırasında Hırvatistan'daki arasında en yüksek yönetim organı.[1][2] Hırvatistan devletinin kurucu unsuru olarak görev almıştır. Son toplantısında ismini Hırvatistan Halk Parlamentosu (Narodni sabor Hrvatske) olarak değiştirdi. Örgütsel olarak Yugoslavya Anti-faşist Ulusal Kurtuluş Konseyi'nin (AVNOJ) bir parçası idi.
| Hırvatistan Anti-faşist Devlet Ulusal Kurtuluş Konseyi Zemaljsko antifašističko vijeće narodnog oslobođenja Hrvatske | |
|---|---|
 II. Dünya Savaşı'nda "Hırvatistan'ın özgürlüğü için" yazılı Partizan posteri. | |
| Slogan | Faşizme ölüm, halka hürriyet |
| Kuruluş | 13-14 Haziran 1943 |
| Kuruluş yeri | Otočac |
| Amaç | Nazi Almanyası işgaline karşı direniş örgütleme |
| Hizmet bölgesi | Yugoslavya, Hırvatistan |
| Resmî diller | Sırp-Hırvatça |
| Başkan | Vladimir Nazor |
Oturumlar değiştir
Girişim Komitesi değiştir
Hırvat temsilciler Yugoslavya Anti-faşist Ulusal Kurtuluş Konseyi'nin Hırvatistan kolu olarak ZAVNOH'un temeli için 5 Aralık 1942 tarihinde hazırlıklara başladı. Delegeler Girişim Komitesi bünyesinde Lika'da seçildiler.
1. oturum değiştir
1943 yılında 13 Haziran'da Otočac'ta ve 14 Haziran'da Plitvice Gölleri'nde ZAVNOH'nin kurucu oturumu yapıldı. Vladimir Nazor başkan seçildi. ZAVNOH, "Hırvatistan Halklarına Duyuru" (Proglas narodima Hrvatske) ve "Çözüm" (genellikle" Plitvice Çözümü" olarak adlandırıldı) adlı bildirileri kabul etti. Kararda, ZAVNOH'un Hırvatistan'daki faşizm karşıtı hareketin en yüksek siyasi otoritesi olduğu belirtildi. Yürütme Kurulu (Hırvatça "İzvršni odbor)" oturumlar arasında ZAVNOH'un görevlerini yerine getirmek üzere 11 üyeli olarak oluşturuldu.
Müttefik Komutanlığın temsilcisi olarak William Jones toplantıda yer aldı kurulmuştu. Ayrıca Sloven Halk Kurtuluş Cephesi temsilcisi Jana Jernej de hazır bulundu.
2. oturum değiştir
İkinci oturum 12-15 Ekim 1943'te Plaški'de yapıldı. Bu oturumda 15 üyeden oluşan bir yönetim kurulu seçildi ve 20 Eylül 1943 tarihinde ZAVNOH Yönetim Kurulu kararı onaylandı. ZAVNOH Genel Sekreterliği'nin yanı sıra "İç Organizasyon ve ZAVNOH Çalışmalarına İlişkin Yönetmelik" kabul edildi; Bu, Hırvatistan devleti işlerini fiili bir hükûmet olarak yönetti.
İkinci ve Üçüncü oturumlarda, Hırvatistan federal biriminin kurucu milletlerinden Sırp ve Hırvat halklarının eşitliği her yönüyle tanındı.[3]
3. oturum değiştir
Üçüncü oturum 8 Mayıs ve 9 Mayıs 1944'te Topusko'da gerçekleşti ve Sabor u Topuskom (Topusko'da Meclis) olarak anıldı. ZAVNOH'ın üçüncü oturumu resmen Hırvatistan Sosyalist Cumhuriyeti'ni kurdu. "ZAVNOH Yönetim Kuralları" kabul edildi, Yürütme Kurulu'nun dağılması kararlaştırıldı ve 31 üyeli ZAVNOH Başkanlık Kurulu oluşturuldu. Bu oturumda ayrıca aşağıdaki kararlar alındı;
- Hırvat delegelere 2. AVNOJ toplantısında Hırvatistan'ı temsil etme yetkisi verildi.
- ZAVNOH’in Hırvatistan Sosyalist Cumhuriyeti'nin en üst düzey yasama ve yürütme organı olarak ilan edildi.
- Federal Hırvatistan Devleti halklarının ve vatandaşlarının temel haklarını beyan edildi.
- Hırvatistan'daki Hırvat ve Sırp halkı her şekilde eşittir. Hırvatistan'daki ulusal azınlıkların insan haklarını garanti altına alındı.
- Bütün Hırvatistan vatandaşları uyrukları, ırkları ve dinleri ne olursa olsun yasaların gözünde eşittir.
- Kadınlar erkeklerle aynı haklara sahipti oldu.
- Her vatandaşın kişisel ve mülk güvenliği garantilidir. Mülkiyet hakkı ve özel girişimler garanti edildi.
- Federal Hırvatistan Devlet'indeki meclislerin yapıları ve işleyişleri hakkında kararlar verildi.
- ZAVNOH Yönetim Kuralları kabul edildi.
4. oturum değiştir
- Son oturum 21 Ağustos 1945'te Zagreb'de Hırvatistan Parlamentosu binasında gerçekleşti. Burada ZAVNOH, adını Hırvatistan Ulusal Parlamentosu olarak değiştirdi.
Oturumlar arasında ZAVNOH değiştir
- 20 Eylül 1943'te ZAVNOH Yönetim Kurulu, faşist İtalya tarafından kurulan kukla Bağımsız Hırvatistan Devleti tarafından işgal edilen İstirya, Zadar, Cres ve Lastovo hakkında bir karar yayınladı.
- ZAVNOH, 20 Mayıs 1945'te Zagreb'e taşınmadan önce 31 Aralık 1944'ten 13 Mayıs 1945'e kadar Šibenik şehrinde faaliyet gösterdi.
- Vladimir Bakarić başkanlığındaki Hırvatistan Halk Hükûmeti 14 Nisan 1945'te Split'te yapılan ZAVNOH Başkanlığı olağanüstü oturumunda kuruldu.
Başkanlık değiştir
1944 Mayıs ayında, ZAVNOH on üyeli başkanlığı onaylandı;[4]
- Vladimir Nazor (bağımsız, şair)
- Andrija Hebrang (KPJ)
- Ivan Gošnjak (KPJ)
- Franjo Gaži (HSS)
- Stjepan Prvčić (HSS)
- Filip Lakuš (HSS)
- Rade Pribićević (HSS)
- Simo Hatası (SDS)
- Svetozar Rittig (Katolik rahip)
- Ante Mandić (bağımsız)
Ayrıca bakınız değiştir
Kaynakça değiştir
- ^ Фрейдзон, В. И. История Хорватии. Краткий очерк с древнейших времён до образования республики. — Санкт-Петербург: Алетейя, 2001. — С. 256-257. — 318 с. — ISBN 5-89329-384-3.
- ^ "Истина о учешћу Хрвата у НОБ-у". Jadovno.com. 24 Ağustos 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Nisan 2019.
- ^ Yugoslavia Through Documents: From Its Creation to Its Dissolution 9 Ağustos 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. edited by Snežana Trifunovska, page 477, it says: "at the Second and Third sessions of the National Anti-Fascist Council of the Peoples Liberation of Croatia (ZAVNOH),...,the equality of the Serbian and the Croatian nations, as constituent nations of the federal unit of Croatia, were recognized in every respect."
- ^ Ivanković-Vonta, Zvonko (1988). Hebrang. Bibliotheca Scientia Yugoslavica. s. 255. ISBN 86-81183-03-6.